Τα Χριστούγεννα πλησιάζουν και οι ηλεκτρονικές συναλλαγές των καταναλωτών αυξάνονται κατακόρυφα, είτε λόγω διαδικτυακών αγορών, όταν δεν υπάρχει χρόνος για φυσική παρουσία σε κατάστημα είτε λόγω διεκπεραίωσης οικονομικών υποχρεώσεων (τέλη κυκλοφορίας, δόσεις, ΕΝΦΙΑ, φόροι κ.ά.).
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ, το 85,5% των νοικοκυριών της χώρας έχουν φέτος πρόσβαση στο διαδίκτυο από την κατοικία τους, καταγράφοντας αύξηση 59,5% σε σχέση με το 2012. Οι δραστηριότητες που κατέγραψαν τη μεγαλύτερη αύξηση την τελευταία διετία (α’ τρίμηνο 2020- α’ τρίμηνο 2022) είναι αυτές που αφορούν σε θέματα υγείας, ενώ όσον αφορά στο ηλεκτρονικό εμπόριο, 5 στους 10 ποσοστό 53,2%, πραγματοποίησαν κάποια ηλεκτρονική αγορά ή παραγγελία αγαθών ή υπηρεσιών μέσω του διαδικτύου, για προσωπική χρήση, με την «τιμητική» τους να έχουν, τα ρούχα, παπούτσια, αξεσουάρ, αθλητικά είδη, προϊόντα ομορφιάς και ηλεκτρονικές συσκευές (tablets, κινητά κ.ά.)
Η Υποδιεύθυνση Ασφάλειας Βόλου ενημερώνει τους καταναλωτές για τις συνηθέστερες μορφές ηλεκτρονικής απάτης και δίνει χρήσιμες συμβουλές τόσο σε επίπεδο πρόληψης, όσο και σε περίπτωση που κάποιος πέσει θύμα κυβερνοεπίθεσης, για το ποιες ενέργειες πρέπει να κάνει μετά.
Οι συνηθέστερες μορφές ηλεκτρικής απάτης είναι:
Phishing: Ο όρος «phishing» αναφέρεται στα απατηλά μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, που σκοπό έχουν να εξαπατηθούν οι παραλήπτες τους και να γνωστοποιήσουν στους απατεώνες προσωπικές και οικονομικές τους πληροφορίες ή κωδικούς ασφαλείας τους. Συνήθως τα μηνύματα αυτά μοιάζουν πάρα πολύ με τα μηνύματα που στέλνουν στους πελάτες τους οι τράπεζες, ή οι οικονομικοί φορείς του Δημοσίου και εκμεταλλεύονται το γεγονός ότι οι άνθρωποι είναι απασχολημένοι και βιαστικοί.
Smishing: Ο όρος «smishing» (ένας συνδυασμός των λέξεων «SMS» και «Phishing») αναφέρεται στην προσπάθεια των απατεώνων να αποκτήσουν προσωπικές και οικονομικές πληροφορίες ή κωδικούς ασφαλείας μέσω μηνυμάτων SMS. To μήνυμα κειμένου που αποστέλλεται συνήθως ζητά οι παραλήπτες του να κάνουν κλικ σε έναν ηλεκτρονικό σύνδεσμο (link) ή να καλέσουν έναν αριθμό τηλεφώνου, προκειμένου να επαληθεύσουν, ενημερώσουν ή να επανανεργοποιήσουν τον λογαριασμό τους, αλλά ο ηλεκτρονικός σύνδεσμος οδηγεί σε ψεύτικη ιστοσελίδα και ο αριθμός τηλεφώνου οδηγεί στον απατεώνα που ισχυρίζεται ότι εκπροσωπεί τη νόμιμη επιχείρηση.
Spamming: Η λέξη «Spam» περιγράφει τη μαζική αποστολή μηνυμάτων ηλεκτρονικού υπολογιστή (e-mails), τα οποία έχουν συνήθως απρόκλητο και εμπορικό χαρακτήρα, και αποστέλλονται αδιακρίτως. Όταν ο στόχος του αποστολέα των μηνυμάτων αυτών είναι να εξαπατήσει τον αποδέκτη και να χρησιμοποιήσει με κακόβουλο τρόπο τα δεδομένα που θα υποκλέψει, τότε έχουμε να κάνουμε με τη διαδικασία του «Scamming». Πρόκειται για τον πλέον διαδεδομένο τρόπο δράσης σε πολλά είδη ηλεκτρονικών οικονομικών εγκλημάτων (phishing, εικονικές θέσεις εργασίας στο εξωτερικό, διαφημίσεις για χάσιμο βάρους κ.τ.λ.).
Διαδικτυακές αγορές
Οι προσφορές μέσω διαδικτύου αποτελούν συχνά επικερδείς αγορές, αλλά χρειάζεται
ιδιαίτερη προσοχή στις απόπειρες διαδικτυακής απάτης.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
– Διατηρούμε το λογισμικό ενημερωμένο, περιλαμβανομένου του φυλλομετρητή ιστοσελίδων (browser), του αντιικού προγραμμάτος (antivirus) και του λειτουργικού συστήματος.
– Είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί εάν ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου «τράπεζας» μάς ζητά ευαίσθητες πληροφορίες (π.χ. τον κωδικό πρόσβασης του τραπεζικού λογαριασμού μέσω internet banking).
– Δεν κάνουμε απευθείας κλικ στον ηλεκτρονικό σύνδεσμο (link) και δεν πραγματοποιούμε λήψη (download) του επισυναπτόμενου αρχείου, αντίθετα πληκτρολογούμε τη διεύθυνση του ηλεκτρονικού συνδέσμου στον φυλλομετρητή ιστοσελίδων (browser) που χρησιμοποιούμε.
– Καθοριστικής σημασίας είναι να μην βιαζόμαστε στις ενέργειές μας. Παίρνουμε τον χρόνο μας και πραγματοποιούμε τους απαραίτητους ελέγχους προτού απαντήσουμε.
Ποτέ δεν δίνουμε τον κωδικό «PIN» ή τον κωδικό πρόσβασης («password») στον τραπεζικό μας λογαριασμό ή οποιαδήποτε άλλα εξατομικευμένα διαπιστευτήρια ασφαλείας (π.χ. e-banking user name).
– Εάν νομίζουμε ότι ενδέχεται να έχουμε απαντήσει σε ένα απατηλό μήνυμα κειμένου (sms) και παρείχαμε τα στοιχεία των τραπεζικών μας λογαριασμών, επικοινωνούμε αμέσως με την τράπεζα συνεργασίας μας.
– Δεν ανοίγουμε και δεν απαντάμε στα spam μηνύματα, ώστε ο αποστολέας να μην αντιληφθεί ότι η διεύθυνσή μας είναι υπαρκτή και ενεργή.
– Κάνουμε χρήση εγχώριων ιστοσελίδων λιανικών πωλήσεων, όταν είναι δυνατόν – πραγματοποιούμε την έρευνα μας – ελέγχουμε τυχόν κριτικές προτού προβούμε σε κάποια αγορά.
– Πληρώνουμε μόνο μέσω μιας ασφαλούς υπηρεσίας πληρωμών και σε περίπτωση που ζητούν μεταφορά χρημάτων το σκεφτόμαστε διπλά!
– Πληρώνουμε μόνο εφόσον είμαστε συνδεδεμένοι στο διαδίκτυο μέσω ασφαλών συνδέσεων – αποφεύγουμε τη χρήση δωρεάν ή ανοικτών δημόσιων δικτύων WiFi.
– Προσοχή στις διαφημίσεις που προσφέρουν εξωφρενικές προσφορές ή θαυματουργά προϊόντα – Εάν ακούγεται πολύ καλό για να είναι αληθινό, τότε κατά πάσα πιθανότητα είναι ψεύτικο!
– Αναδυόμενο παράθυρο που ισχυρίζεται ότι έχουμε κερδίσει βραβείο; Το σκεφτόμαστε ξανά διότι ενδεχομένως να κερδίσαμε κακόβουλο λογισμικό.
– Βεβαιωνόμαστε για την ασφαλή διαδικασία μεταφοράς δεδομένων. Αναζητούμε το σύμβολο του λουκέτου στη γραμμή URL και τη χρήση των πρωτοκόλλων HTTPS και SSL κατά την περιήγηση στο διαδίκτυο και αποφεύγουμε διαδικτυακές αγορές σε ιστοσελίδες που δεν χρησιμοποιούν πλήρη αυθεντικοποίηση (Verified by Visa / Mastercard Secure Code).
– Αποθηκεύουμε πάντα όλα τα παραστατικά (έγγραφα) που σχετίζονται με διαδικτυακές αγορές. Ενδέχεται να χρειαστούν για τον καθορισμό των όρων και προϋποθέσεων της αγοράς ή για την απόδειξη της πληρωμής των προϊόντων.
– Δεδομένου ότι η απάτη είναι κατ’ έγκληση διωκόμενο αδίκημα, προσφεύγουμε στην πλησιέστερη στον τόπο κατοικίας μας αστυνομική ή εισαγγελική αρχή προκειμένου να καταγγείλουμε σχετικά, προσκομίζοντας τα απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία.
Η διοίκηση και οι αξιωματικοί της Υποδιεύθυνσης Ασφάλειας Βόλου, εύχονται καλές γιορτές, με υγεία, ευτυχία, εφιστώντας την προσοχή σε όλους για ασφαλείς αγορές και συναλλαγές.
Τηλέφωνα επικοινωνίας: Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος: Τηλεφωνικός αριθμός 11188. Υποδιεύθυνση Ασφαλείας Βόλου: Τηλεφωνικός αριθμός 2421076957, 2421076959.