Του Διονύση Λεϊμονή
Αφορμή για αυτό το άρθρο στάθηκε το νέο βιβλίο της Λένας Διβάνη με τίτλο «Ζευγάρια που έγραψαν την ιστορία της Ελλάδας», που κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Πατάκη. Η Λένα Διβάνη ερευνώντας και παρουσιάζοντας τις προσωπικές ιστορίες 8 σημαντικών προσωπικοτήτων της Ελλάδας επιχειρεί να καταδείξει πόσο επηρεάζει η προσωπική ζωή των πρωταγωνιστών της ιστορίας την πολιτική δράση τους, αλλά και αντιστρόφως, πόσο επηρεάζει η δημόσια έκθεση τα του οίκου τους. Τι σήμαινε για την Έλλη Παππά ο Μπελογιάννης; Πώς να ερμηνευθεί η στάση του Ανδρέα Παπανδρέου απέναντι στην Ένωση Κέντρου αν δεν ξέρει την άβυσσο που τον χώριζε από τον πατέρα του; Και ο Παύλος γιατί άφησε τη Φρειδερίκη να γίνει από βασίλισσα βασιλιάς; Πάντως εγώ μέσα από τα «ζευγάρια» των ηρώων που παρουσιάζονται στο βιβλίο, στάθηκα στον Χαρίλαο Τρικούπη και στη σχέση του με την αδερφή του, Σοφία, μία γυναίκα που αποτέλεσε μια εξαιρετική προσωπικότητα παραμένοντας εκούσια σε μια διακριτική αφάνεια στηρίζοντας το έργο και τις προσπάθειες του αδερφού της. Μυθιστορηματικά αποτελεί μια ενδιαφέρουσα προσωπικότητα που κρατά έναν δευτερεύοντα ρόλο κρύβοντας μέσα της δυνατά συναισθήματα ζήλιας και μίσους που απέρρεαν από την ανάγκη να κερδίσει την αγάπη των οικείων της.
Μια ζηλευτή κόρη, που χωρίς να το επιδιώξει εκείνη, γύρω από την οποία πλέχθηκαν διάφορα σενάρια στην προσπάθειά τους να την προσεγγίσουν και να κατανοήσουν την ψυχολογία της, τα θέλω της, τις επιθυμίες της. Γύρω από το όνομά της δημιουργήθηκε και ο μύθος του έρωτά της με τον πολιτικό αντίπαλο του Χαρίλαου Τρικούπη, Θεόδωρου Δηλιγιάννη, έρωτα που λέγεται ότι απαρνήθηκε θυσιάζοντας τη ζωή της μπροστά στην αδερφική αγάπη. Οι διακριτικές της κινήσεις και επιλογές στη ζωή, η παραμονή της σε μια συνειδητή αφάνεια και το μεγαλείο της αξιοπρέπειας που την ακολουθούν με έκαναν να τη θεωρήσω το ιδανικό πρόσωπο για να σκαρώσω ένα ποίημα, αποτυπώνοντας σ’ αυτό την αλήθεια των γεγονότων της ζωής της προσθέτοντας μυθιστορηματικά τόσο έναν διάλογο με τον «επίσημο αγαπημένο» της, αλλά και την τιμή της απόδοσης αθανασίας μετά τη μετοίκησή τους στον άλλο κόσμο, που πιστοποιείται στο ποίημά μου με την καταξίωση του έργου των δύο αδερφών από τον ίδιο άγγελο, ο οποίος τους ζυγίζει στα φτερά του. Ως alter ego του μεγάλου πολιτικού αδερφού της με ενέπνευσε να την υμνήσω με τον δικό μου τρόπο με την ευκαιρία του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας (8 Μαρτίου):
Φυτό που δεν άνθισε σε υμέναιου λειμώνα / αρχοντογεννημένη θεά, κόρη κι αδερφή, «Σοφία» / αενάως κοπιάζουσα μιμούμενη ζωές οικείες / «Κόρη τρισεύγενη», ύμνος σε χείλη σπουδαίων, δώρο ποθητό / αλαβάστρινο αγγείο εκούσια σε ταπεινό σαλόνι / με το νοιάξιμο μοναχικού λύκου, αδερφού / που σαν εκείνη όμοια δεν έβαλε καμιά, μηδέ συμβία, / αντί μουγκρητά ανταλλάσσοντας κρυπτογραφικά μηνύματα / απ’ τα μικράτα τους ως τη στερνή πνοή του στα χέρια της, / εκείνος, ο «Τρικούπης της» κατά τον φλύαρο παπαγάλο της οικίας, / που ’βρισκε την τόλμη να φωνάζει «μασκαράδες» / όλους τους μασκαράδες του Κοινοβουλίου / Θυγατέρα καρδιάς, αδερφή ψυχή στον αγώνα / με το λαμπερό φάντασμα της ομογάλακτης / Ζωή θυσία στιβαρότητας και αίγλης στον ακοίμητο θεό της / Αμίλητη βάδιζε αργά στραγγαλίζοντας ένα πειθαρχημένο εγώ / αποθέτοντας τους βοστρύχους της γυναικείας επιθυμίας της / «Σ’ αγάπησα, μα δεν μού επιβάλλεται μια τέτοια προδοσία», / τού ψιθύρισε ανταμώνοντας τον ένα μοναδικό λεπτό / στην πιο ισκιερή γωνιά της θυελλώδους σχέσης τους / μακριά απ’ τα αδιάκριτα βλέμματα που καιροφυλακτούσαν για ένα σκάνδαλο / «Σοφία, η πολιτική υποκλίνεται στη Χάρη σου», απάντησε ο Θεόδωρος / βγάζοντας μπροστά της το ημίψηλο καπέλο της υπεροψίας του / Η απόφαση της ειλημμένη: Μεγάλη απούσα βαδίζει μαυροφορεμένη / από τα νύχια ως τον λαιμό με έναν συνήθως λευκό γιακά αξιοπρέπειας / «Ποιος πταίει;», «Ποιος εφτώχευσε;» εκείνα τα χρόνια / Σε μια Ελλάδα που άλλαζε πρόσωπο, κίνησης βηματισμό; / Όχι η Ιουλιέτα που απαρνήθηκε τον Ρωμαίο της / υπηρετώντας εκούσια τον «Lord Tricoupington»! / Λονδίνο-Αθήνα, διαδρομή σε κακοτοπιές και τρικυμίες / κρατώντας το δοιάκι του σπιτιού στα κρινένια χέρια της / αφήνοντας ενεούς βράχους φαλακρούς με παχιά μουστάκια / σε εποχές ατίθασες, απαιτητικές, βαμμένες μίσος / Ανθεκτικά σκαριά στα χτυπήματα της μοίρας / περνώντας απ’ τις πιο ζηλόφθονες Συμπληγάδες, / ντουέτο θρυλικό σωματοφυλάκων πεισματωμένων / μες στων πολιτικών ερίδων τη δίνη / Εκείνοι δεν αγγλοζυμώθηκαν, Έλληνες αυθεντικοί, / Εκείνη δεν μισθώθηκε ποτέ, άμισθος ακόλουθος ζωής / Μήτε υπέκυψε σε πρέπει και δεν πρέπει, ακολουθώντας / εσαεί μόνο τον κώδικα της αγάπης / Σοφία πιστή και άσημη σύντροφος ενός Χαρίλαου, / φρούριο απόρθητο, ξεγελώντας την ίδια την Ελλάδα / μην αφήνοντας και τους πιο αγαπητούς να τής κλέψουν τη ζωή / Τέταρτος σταυρός σήμερα, σκιά ολοφώτεινη στο μεταίχμιο / ζωής και θανάτου, χωρίς να απαιτήσει μια Αθανασία, / δώρο απρόσμενο του ίδιου άγγελου καθώς ζύγιασε δυο ψυχές / σε διαφορετικούς χρόνους στα βαμβακένια του φτερά /
υμνώντας μια δισώματη αγάπη σε ένα ουρανόθεν Αλληλούια».