Ένα σχολικός σεισμογράφος έχει εγκατασταθεί εδώ και λίγο καιρό στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και ειδικότερα στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών στον Βόλο, ο οποίος μπορεί να καταγράφει τους σεισμούς που γίνονται στην Ελλάδα και όχι μόνο.
Ο σεισμογράφος αποτελεί μέρος του δικτύου School Network Alerts Citizens (SNAC) από το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Αστεροσκοπείου Αθηνών και τελεί υπό την εποπτεία του Γεράσιμου Χουλιάρα. Υπεύθυνος για τον σεισμογράφο του σχολικού δικτύου για τον Βόλο είναι ο δρ Σεραφείμ Σπανός, Συντονιστής Έργου Φυσικών Επιστημών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και η ομάδας TALOS του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Ο σχολικός σεισμογράφος είναι εξαιρετικά ακριβής και καταγράφει τη σεισμική δραστηριότητα. Συνδέεται με Arduino (μικροελεγκτής ανοικτού κώδικα) για την καταγραφή της σεισμικής δραστηριότητας και εν συνεχεία με υπολογιστή μέσω ειδικού λογισμικού για την επεξεργασία των κυματομορφών.
Μάλιστα σε μία από τις περιπτώσεις προηγούμενων σεισμών, τα σεισμόμετρα του δικτύου SNAC που συντονίζει ο δρ. Γεράσιμος Χουλιάρας από Γεωδυναμικό Ινστιτούτο, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, δεν σταματούν να καταγράφουν τις δονήσεις της γης στα κλειστά σχολεία. Δύο σεισμικές δονήσεις μεγέθους 2,8 και 2,3 Ρίχτερ κατέγραψαν οι σεισμογράφοι στις 17.12 μ.μ. και 17.22 μ.μ. αντίστοιχα. Το επίκεντρο της δόνησης εντοπίζεται 9 χιλιόμετρα νότια ανατολικά του Βόλου στη θαλάσσια περιοχή του Παγασητικού Κόλπου με «επιφανειακό» εστιακό βάθος περί τα 13 χιλιόμετρα.
Διακρίσεις μαθητών που έφτιαξαν σεισμογράφους
Στο μεταξύ σχολεία από ολόκληρη την Ελλάδα συμμετείχαν και φέτος στον διαγωνισμό «Φτιάξε τον Δικό σου Σεισμογράφο» μετά την πρόσκληση του ΙΕΠ στις αρχές Φεβρουαρίου 2020.
Ο διαγωνισμός έγινε στο πλαίσιο του έργου H2020: «Open Schools for Open Societies – OSOS», αντικείμενο του οποίου είναι η προετοιμασία της εισαγωγής της καινοτομίας του «Ανοιχτού σχολείου», με βασικό άξονα τις φυσικές επιστήμες και τα αντικείμενα του STEM σε θεματικές που συνδέονται με σύγχρονες κοινωνικές προκλήσεις, σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Στο ανωτέρω πλαίσιο, εντασσόταν η διενέργεια Σχολικού Διαγωνισμού με θέμα: «Φτιάξε τον δικό σου σεισμογράφο» για το τρέχον σχολικό έτος 2019-2020, όπου αναμένεται να αναδειχθούν καλές πρακτικές που συνδέονται με τη μελέτη ενός φυσικού φαινομένου με μεγάλο κοινωνικό αντίκτυπο. Στόχοι του διαγωνισμού ήταν αφενός η αύξηση του ενδιαφέροντος των μαθητών και μαθητριών για την επιστήμη και για το πώς επηρεάζει την καθημερινή τους ζωή και αφετέρου η αύξηση του ενδιαφέροντος των εκπαιδευτικών σχετικά με την εισαγωγή της καινοτομίας στην καθημερινή διδασκαλία.
Από τα σχολεία που διακρίθηκαν αξιοσημείωτη είναι η παρουσία ομάδων παιδιών από τη Θεσσαλία στις 10 πρώτες θέσεις. Παιδιά από δέκα δημοτικά σχολεία της Μαγνησίας συνεργάστηκαν υπό την καθοδήγηση της ομάδας TALOS του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας δημιουργώντας δύο αυτοσχέδιους σεισμογράφους και κατάφεραν να είναι μεταξύ των 10 Δημοτικών Σχολείων και Γυμνασίων της χώρας που θα βραβευτούν με έπαινο για τον διαγωνισμό «Φτιάξε τον δικό σου σεισμογράφο», σχολικό έτος 2019-2020.
Απόδειξη του πάθους και της θέλησης εκπαιδευτικών και μαθητών που παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν δεν πτοήθηκαν και σχεδίασαν εξαιρετικές πειραματικές διατάξεις και δράσεις ενημέρωσης (ακόμα και από τα κλειστά σχολεία) για την τοπική κοινωνία.
Για να τιμήσει τη μοναδική αυτή προσπάθεια των σχολικών κοινοτήτων το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και η Ελληνογερμανική Αγωγή, προτίθενται (εφόσον οι συνθήκες και οι οδηγίες των υπουργείων Παιδείας και Υγείας το επιτρέψουν) να διοργανώσουν εκδήλωση – παρουσίαση των 10 εργασιών που διακρίθηκαν την τελευταία εβδομάδα του Σεπτεμβρίου (ή την πρώτη του Οκτωβρίου) στην Ελληνογερμανική Αγωγή, στην Παλλήνη Αττικής. Οι μαθητικές ομάδες θα έχουν την ευκαιρία να παρουσιάσουν τους σεισμογράφους τους στο κοινό. Η εκδήλωση θα περιλαμβάνει διαλέξεις αλλά και πολλά διαδραστικά εργαστήρια και κατασκευές ώστε να βοηθήσει τους μαθητές να κατανοήσουν βαθύτερα τον μοναδικό κόσμο της σεισμολογίας. Παράλληλα, και πάλι εάν το επιτρέψουν οι συνθήκες, θα διοργανωθεί καλοκαιρινό σχολείο στη Ζάκυνθο όπου θα προσκληθούν οι μαθητικές ομάδες που διακρίθηκαν. Μόλις υπάρξει οριστική απόφαση, θα ενημερώσουμε άμεσα τους υπεύθυνους εκπαιδευτικούς.
Δημοσίευση σε περιοδικό
Για τον διαγωνισμό είχε προβλεφθεί να απονεμηθεί έπαινος σε ειδική εκδήλωση που θα πραγματοποιούνταν κατά το τελικό μαθητικό συνέδριο του OSOS (Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων, 13 Μαρτίου 2020). Παρόλα αυτά, οι σχολικές μονάδες δύνανται, εφόσον το επιθυμούν, να δημοσιεύσουν, κατόπιν κρίσης, σχετικό άρθρο με την εργασία τους, στο μαθητικό Ευρωπαϊκό επιστημονικό περιοδικό, Open Schools Journal for Open Science. Το περιοδικό φιλοξενείται στην πλατφόρμα του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της σύμπραξης OpenAIRE.
ΟΙ ομάδες μαθητών των σχολείων της Μαγνησίας θα δημοσιεύσουν την εργασία τους στο ανωτέρω επιστημονικό περιοδικό μέχρι το τέλος Ιουνίου ώστε να δημοσιευτεί, να πάρει ISBN και να είναι προσβάσιμο για μαθητές και εκπαιδευτικούς.
Ενημέρωση από μαθητές
Οι μαθητές που διακρίθηκαν στον σχολικό διαγωνισμό «Φτιάξε το δικό σου σεισμογράφο» θα δημιουργήσουν μία ομάδα που θα ενημερώσει τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς των σχολείων της Μαγνησίας για τη δημιουργία του δικού τους σεισμογράφου, δηλαδή πως σχεδίασαν και πως υλοποίησαν τον δικό τους σεισμογράφο και πως γίνονται οι καταγραφές. Επίσης σχετικά άμεσα θα είναι και διαθέσιμος στο ευρύ κοινό ο σχολικός σεισμογράφος του Βόλου μέσω της ιστοσελίδας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και της Ομάδας TALOS με υπεύθυνους τους κ.κ. Σπύρο Κούρια και Γιώργο Πρώια.