Επιμέλεια
Μαίρη Τσακνάκη Γαβαλά
Καλεσμένη μας σήμερα η Δέσποινα Παπαγιώτη, καθηγήτρια γαλλικής γλώσσας, ιδιοκτήτρια Κέντρου Γαλλικής Γλώσσας.
Δέσποινα Παπαγιώτη, καλώς ήρθες ξανά στο Ερωτηματολόγιο του Προυστ…
Καλώς σας βρήκα και πάλι κ. Γαβαλά.
Αρχίζω τις ερωτήσεις μου, ανορθόδοξα σήμερα, μαζί σου.
Εσύ επιμένεις στο Κέντρο Γαλλικής Γλώσσας και δεν ακολουθείς το σύνηθες Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ιταλικά… Γιατί;
«Ουκ εν τω πολλώ το ευ, αλλ᾿ εν τω ευ το πολύ» μας δίδαξαν οι Αρχαίοι Έλληνες που σημαίνει πως δεν έχει σημασία η ποσότητα όσο η ποιότητα. Θα σας έλεγα λοιπόν ότι δεν είναι θέμα επιμονής, αλλά απόλυτης πίστης σε κάποιες θεμελιώδεις αρχές και αξίες. Ξεκίνησα και συνεχίζω να στηρίζω την επαγγελματική μου καριέρα σε μία βασική αρχή, αυτής της αποκλειστικής διδασκαλίας της γαλλικής γλώσσας, διότι πιστεύω ότι στην εκπαίδευση προέχει η ποιότητα. Όταν το πλαίσιο της διδασκαλίας ξεφεύγει από το αντικείμενο που κάποιος έχει σπουδάσει και επεκτείνεται στη διδασκαλία και άλλων γλωσσών, τότε προφανώς επενδύει περισσότερο στην επιχειρηματικότητα. Μια τέτοια κίνηση, ιδιαίτερα στον εκπαιδευτικό κλάδο, συνεπάγεται αυτομάτως μείωση της προσφερόμενης ποιότητας διδασκαλίας. Πέραν αυτού, η συνειδητή επιλογή της αποκλειστικής διδασκαλίας μιας συγκεκριμένης γλώσσας γίνεται προς όφελος του μαθητή διότι ένα κέντρο που διδάσκει αμιγώς μια συγκεκριμένη γλώσσα συνεχώς εξελίσσεται, καινοτομεί, διαφοροποιείται και επενδύει στην επιμόρφωση του ανθρώπινου δυναμικού, εν αντιθέσει με ένα κέντρο, το οποίο στρέφεται στη διδασκαλία πολλών γλωσσών.
Ξενόγλωσση Εκπαίδευση… Τι δεν πάει καλά; Τι δυσκολεύει υπεύθυνους δασκάλους σαν εσάς;
Ιδιαίτερα καίριο το ερώτημά σας. Αναφέρεστε σε μια εκπαιδευτική παθογένεια με αμέτρητες χαμένες ώρες διδασκαλίας ξένων γλωσσών στο δημόσιο σχολείο, λόγω ανεπαρκούς συστήματος. Όμως, θα περιοριστώ στα ζητήματα της ιδιωτικής ξενόγλωσσης εκπαίδευσης γιατί και εκεί δεν είναι όλα τέλεια. Το μεγαλύτερο πρόβλημα κατά τη γνώμη μου είναι η έλλειψη ενός ελεγκτικού μηχανισμού που να διασφαλίζει ότι η ξένη γλώσσα διδάσκεται αποκλειστικά και μόνο από καθηγητές που κατέχουν άδεια διδασκαλίας. Δυστυχώς, ο καθένας δηλώνει καθηγητής και «παραδίδει μαθήματα» ανεξέλεγκτα και με πρακτικές μη νόμιμες. Δεν αρκεί η γνώση κ. Γαβαλά, πρέπει να έχουμε διδαχθεί πώς να διδάσκουμε, πώς να μεταφέρουμε τη γνώση.
Αυτό το πρόβλημα δυστυχώς, έχει και συνέχεια γιατί οδηγεί σε πρακτικές αθέμιτου ανταγωνισμού με αποτέλεσμα να πέφτουμε σε παγίδες τύπου δωρεάν 2ης ξένης γλώσσας, «δώρο» τα βιβλία της χρονιάς, χαμηλά έως ανύπαρκτα δίδακτρα, υπερταχεία απόκτηση διπλωμάτων… Θα έπρεπε, αντιθέτως, να επικρατεί η αναζήτηση δασκάλων με διδακτικές ικανότητες, με εξειδικευμένες γνώσεις, με ειδική κατάρτιση στη διδασκαλία της ξένης γλώσσας, με διαρκείς επιμορφώσεις, με ρεαλιστικούς μαθησιακούς στόχους, αναζήτησης εκείνων που εφαρμόζουν σύγχρονη μεθοδολογία και όχι την «παπαγαλία» στη διδασκαλία.
Δυσκολία αποτελούν επίσης οι πολλαπλές εξωσχολικές δραστηριότητες που κάνουν οι μαθητές μας, κάτι που αντί να αποτελεί «διάλειμμα» από το διάβασμά τους, έχει γίνει μια καθημερινή και πολύωρη ενασχόληση που λειτουργεί δυστυχώς εις βάρος της εκμάθησης μιας ξένης γλώσσας λόγω έλλειψης χρόνου. Προφανώς και ο αθλητισμός ή η μουσική παιδεία πρέπει να υπάρχουν στο πρόγραμμα, αλλά στο μέτρο του επιτρεπτού γιατί η ξένη γλώσσα δεν είναι ένα χόμπι, αλλά μια αναγκαιότητα για τους σύγχρονους νέους.
Παγκόσμια Ημέρα αφιερωμένη στην Ευρώπη. Τι θα γιορτάσουμε σε λίγες μέρες; Ευρώπη, ποια Ευρώπη;
Ευρωπαϊκές γλώσσες… Ποια η θέση της γαλλικής γλώσσας στην Ευρώπη τού σήμερα;
Σε λίγες μέρες, στις 26 Σεπτεμβρίου, θα γιορτάσουμε την Ευρωπαϊκή Ημέρα Γλωσσών, η οποία καθιερώθηκε το 2001, με πρωτοβουλία του Συμβουλίου της Ευρώπης που εδρεύει στο Στρασβούργο, με στόχο να προωθηθεί η πολυγλωσσία σε όλη την Ευρώπη, να αναδειχθεί η γλωσσική πολυμορφία, αλλά πρωτίστως να αφυπνίσει τους πολίτες όλων των ηλικιών στη διά βίου εκμάθηση ξένων γλωσσών. Οι ξένες γλώσσες λόγω των κοινωνικών μεταβολών που επήλθαν, αποτελούν αδιαμφισβήτητα αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης εκπαίδευσης, δίαυλο επικοινωνίας στην καθημερινότητά μας με άλλους ανθρώπους, η γνώση τους κρίνεται επιτακτική σε μια κοινωνία πολυπολιτισμική και πολύγλωσση σαν τη σημερινή όπου οι απαιτήσεις αυξάνονται διαρκώς σε εργασιακό επίπεδο.
Με ρωτάτε για τη θέση της γαλλικής γλώσσας στην Ευρώπη του σήμερα… Σας απαντώ, απλά και ξεκάθαρα, ότι η εκμάθηση της γαλλικής ανοίγει δρόμους, δίνει ξεχωριστές προοπτικές και αποτελεί μια επένδυση ζωής, μια επένδυση «στο μέλλον». Η λογική της εκμάθησης μόνο της Αγγλικής, δεν αποτελεί πλέον επιχείρημα ούτε προσφέρει κάποιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις μέρες μας, αφού η νοοτροπία της «μονογλωσσίας» που επικρατούσε, πέρασε ανεπιστρεπτί. Ζούμε ευτυχώς στην Ευρώπη της «πολυγλωσσίας», σε έναν κόσμο που οι χώρες καθίστανται όλο και περισσότερο αλληλεξαρτώμενες, που οι νέες τεχνολογίες έχουν εξαλείψει τα σύνορα και τις αποστάσεις και που με αυτά τα νέα δεδομένα δεν μπορούμε πια να παραμένουμε μονόγλωσσοι.
Η γνώση της γαλλικής αποτελεί το «διαβατήριο» της γλωσσικής ικανότητας και διαφοροποίησης, αποτελεί το επιπλέον και καθοριστικό προσόν που διαφοροποιεί τις γνωστικές δεξιότητες και βεβαίως το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα τη στιγμή που πρόκειται για την κυρίαρχη γλώσσα εργασίας των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μην ξεχνάτε ότι τα κέντρα εργασιών και αποφάσεων βρίσκονται σε γαλλόφωνες περιοχές όπως Στρασβούργο, Βρυξέλλες, Λουξεμβούργο, Ελβετία, Γαλλία. Είναι η επίσημη γλώσσα δημοσίων σχέσεων, των Ηνωμένων Εθνών, της UNESCO, του NATO. Συνεπώς είναι βασική γνώση για όποιον σκέφτεται να ακολουθήσει μια καριέρα σε διεθνείς οργανισμούς. Είναι γεγονός ότι όσο προχωρούμε στην Ευρώπη, τόσο περισσότερο απαιτητή γίνεται η χρήση της γαλλικής. Επιπλέον, είναι το θεσμικό γλωσσικό εργαλείο της διεθνούς διπλωματίας και σε συνδυασμό με τη διάδοση της Γαλλοφωνίας είναι μια ζωντανή γλώσσα που διδάσκεται και ομιλείται στις πέντε ηπείρους.
Τα φετινά προγράμματα διδασκαλίας της γαλλικής γλώσσας στο δικό σας σχολείο;
Κάθε νέα σχολική χρονιά αναβαθμίζω και αναδιαμορφώνω τα προγράμματα προσθέτοντας στα ήδη υπάρχοντα πετυχημένα κάτι καινούργιο, ανάλογα με τις μαθησιακές ανάγκες κάθε τμήματος και πάντα σύμφωνα με τις νέες σύγχρονες προσεγγίσεις διδασκαλίας. Δίνω έμφαση σε νέες μεθόδους εκμάθησης που στηρίζονται στην αλληλεπίδραση ώστε οι μαθητές να αποδίδουν καλύτερα και να αφομοιώνουν πιο γρήγορα και ευχάριστα. Η τεχνολογία, οι υπολογιστές, οι διαδραστικοί πίνακες, τα κοινωνικά δίκτυα με τις εικόνες και τα τραγούδια, όλο αυτό το διαδικτυακό υλικό μας προσφέρει πλούσια διδακτικά ερεθίσματα με αποτέλεσμα να ανοίγει τους ορίζοντες των μαθητών και να τους ωθεί να συμμετέχουν και όχι να παραμένουν παθητικοί αποδέκτες χωρίς καμία ουσιαστική δραστηριότητα.
Θα ήθελα να σας συγχαρώ και δημόσια για το καινούργιο σας επίτευγμα… Και συγγραφέας διδακτικών βιβλίων. Η συνεργασία σας με την κ. Κατρανίδου;
Σας ευχαριστώ θερμά κ. Γαβαλά! Η συνεργασία μου με την κ. Κατρανίδου και τον εκδοτικό οίκο που διευθύνει, έναν από τους κορυφαίους στον γαλλόφωνο εκπαιδευτικό χώρο, μετρά τουλάχιστον δύο δεκαετίες. Έχω την τιμή και τη χαρά να συγκαταλέγομαι στην ομάδα των συνεργατών της, η οποία αποτελείται από συναδέλφους, συγγραφείς διδακτικών βιβλίων της γαλλικής, εξεταστών και διορθωτών διπλωμάτων της γαλλικής γλώσσας. Αυτή η πολυετής συνεργασία με βοήθησε και ώθησε, θα έλεγα καλύτερα, να μπω στη διαδικασία δημιουργίας και συλλογής ενός πλούσιου εκπαιδευτικού υλικού, το οποίο χρησιμοποιώ στη διάρκεια της 27χρονης πορείας μου. Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κατρανίδου – Ραπτάκης μία πρωτοποριακή μέθοδος για μαθητές που ξεκινούν την εκμάθηση της γαλλικής γλώσσας και μου ζητήθηκε κατά τη διάρκεια της συγγραφής της, να ολοκληρωθεί και να συνοδευτεί από ένα επιπλέον υλικό. Προς διαφοροποίηση των μεθόδων που κυκλοφορούν σκέφτηκα ένα βιβλίο που να αποτελείται στο μεγαλύτερο μέρος του από ασκήσεις εμπέδωσης βασισμένες, όμως, εξολοκλήρου σε πληροφορίες που θα μυήσουν τους μικρούς μαθητές στον γαλλικό πολιτισμό. Έτσι, η συνεργασία προχώρησε και πλέον οι μαθητές, μέσω αυτού του βιβλίου, ανακαλύπτουν σταδιακά τον πλούσιο γαλλικό πολιτισμό, τα ιδιαίτερα στοιχεία της γαλλικής κουλτούρας και ιστορίας και αφομοιώνουν γνώσεις που ενδεχομένως έχουν ακούσει στη μέχρι τώρα μαθητική τους πορεία, με τρόπο πολύ ευχάριστο, αλλά κυρίως βιωματικό και διαδραστικό. Από τις παρουσιάσεις της μεθόδου που έχουν πραγματοποιηθεί στις πρόσφατες πανελλαδικές εκθέσεις γαλλικών εγχειριδίων, στα συνέδρια Αθήνας και Θεσσαλονίκης, με μεγάλη ικανοποίηση διαπιστώνω ότι οι συνάδελφοι σε πανελλήνιο επίπεδο αγκάλιασαν ήδη αυτό το εγχείρημα και εύχομαι να έχουν μια καλή αρχή οι μικροί μαθητές στα γαλλόφωνα μονοπάτια που θα διαβούν μέσω της συγκεκριμένης μεθόδου.
Μπράβο σας. Θέλει πολλά κότσια μια τέτοια κίνηση. Εύχομαι καλή χρονιά διδακτική. Σας ευχαριστώ για το entretien.
Να είστε καλά. Ευχαριστώ πολύ για τη φιλοξενία στη στήλη σας!