Εδώ και έναν χρόνο είναι μάρτυρας του προσφυγικού δράματος στην Ελλάδα, της αγωνίας χιλιάδων συνανθρώπων μας να βρουν ένα καταφύγιο ελπίδας και να σώσουν τις ζωές τους, αλλά και της υπεράνθρωπης προσπάθειας των νησιωτών να περιθάλπουν, να φροντίζουν και να βοηθούν αυτές τις ανθρώπινες ψυχές μέσα σε μια ατμόσφαιρα αγωνίας, αλληλεγγύης, αλλά και φόβου για το πόσο μπορεί να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση.
Η τριτοετής φοιτήτρια στο Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας του Πανεπιστημίου Αιγαίου Ελένη Τζουρτζουκλή σπουδάζει στη Μυτιλήνη, που είναι η έδρα του Τμήματος.
Από την Αγριά που είναι η μόνιμη κατοικία της, βρέθηκε στην καρδιά των γεγονότων και των επιπτώσεων του προσφυγικού που έχουν παγκόσμια απήχηση, κινητοποιώντας ακόμη και ξένους καλλιτέχνες για να επισκεφθούν τα νησιά και να δουν από κοντά τους πρόσφυγες.
Τι γίνεται όμως στην καθημερινότητα; Πώς είναι η συμβίωση με τόσους χιλιάδες πρόσφυγες;
Η Ελένη Τζουρτζουκλή τόνισε πως από τη Μυτιλήνη έχουν περάσει τον τελευταίο χρόνο πάνω από 180.000 πρόσφυγες και μετανάστες από διάφορες χώρες, ενώ τώρα τελευταία βλέπουμε και έγχρωμους. Πέρυσι τον Σεπτέμβριο όταν άρχισε η έλευσή τους, τους βλέπαμε διαρκώς μέσα στην πόλη, στα πάρκα, στο λιμάνι, σε άλλους κοινόχρηστους χώρους. Μάλιστα έκαναν και πολλές διαδηλώσεις που ζητούσαν διάφορα πράγματα, όπως τζαμιά, ενώ απειλούσαν σε περίπτωση που δεν γίνονταν, όπως σε ένα χωριό που άνοιξαν ένα κρεοπωλείο. Πάντως οι μετανάστες έκαναν περισσότερες φασαρίες μεταξύ τους και τους ντόπιους δεν τους πείραζαν.
Στο ερώτημά μας αν φοβήθηκε με την όλη κατάσταση, μας απάντησε «τον πρώτο καιρό που γίνονταν τα επεισόδια, υπήρχε φόβος. Το ζήτημα ήταν να μη βρεθείς κατά λάθος εκεί που μάλωναν οι πρόσφυγες. Ακόμη και όταν βγαίναμε παρέες έξω, κυκλοφορούσαμε όλοι μαζί για μεγαλύτερη προστασία. Τώρα οι πρόσφυγες βρίσκονται σε ένα χωριό έξω από την πόλη, όπου λειτουργεί καταυλισμός. Το νησί πάντως είναι μικρό για τόσο πολύ κόσμο. Οι ντόπιοι έδωσαν βοήθεια, αλλά και αυτών οι δυνατότητες σταδιακά εξαντλούνται. Άλλωστε οι προσφυγικές ροές συνεχίζονται. Όλοι μας βοηθήσαμε, όσο μπορούσαμε, αλλά είναι και το οικονομικό που δεν σου δίνει τη δυνατότητα να προσφέρεις περισσότερα».
Μάλιστα, ερωτηθείσα αν της έκανε κάτι ιδιαίτερα εντύπωση, μας είπε ότι οι άντρες πρόσφυγες δεν ασχολούνται ιδιαίτερα με τις οικογένειές τους, κάτι που δεν το βλέπουμε συχνά στον Δυτικό κόσμο.
Σχετικά με την οικονομική δυνατότητα των προσφύγων, ανέφερε πως στην αρχή είχαν χρήματα, πήραν όλα τους τα υπάρχοντα και ξόδευαν. Τώρα, όμως, δεν υπάρχει η αγοραστική κίνηση του πρώτου διαστήματος.
Πάντως εκτιμά πως το προσφυγικό θα συνεχίσει να απασχολεί τη Μυτιλήνη.
Οι επιπτώσεις στην τοπική οικονομία από την παρουσία των προσφύγων είναι ήδη ορατές. Όπως ανέφερε η Ελένη, η τουριστική κίνηση φέτος στο νησί μειώθηκε 80% σε σχέση με πέρυσι. Όταν πήγα την πρώτη χρονιά στη Μυτιλήνη η τουριστική χρονιά ξεκινούσε τον Απρίλιο και τελείωνε τον Οκτώβριο, αλλά φέτος είναι δράμα. Μάλιστα οι φοιτητές αγωνιούν μήπως δεχθούν οι ίδιοι τις συνέπειες από την αύξηση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Πάντως μέχρι τώρα οι ντόπιοι προσέχουν ιδιαίτερα τους φοιτητές και στην ποιότητα των υπηρεσιών και στις τιμές. Για παράδειγμα ο πιο ακριβός καφές έχει 2,5 ευρώ, ενώ το ποτό είναι τέσσερα ή πέντε ευρώ. Όπου και να πας στη Μυτιλήνη έχεις έκπτωση.
Αναφερόμενη στο Τμήμα που σπουδάζει, επισήμανε πως είναι πολύ ενδιαφέρον και έχεις προοπτικές να εργαστείς ως περιβαλλοντολόγος, ιχθυολόγος, ωκεανογράφος, ενώ οι σπουδές είναι τετραετείς.
Παράλληλα ανέφερε για τη Μυτιλήνη πως δεν θυμίζει νησί, είναι ένα μεγάλο αστικό κέντρο και νιώθεις ότι βρίσκεσαι σε στεριά, σαν τον Βόλο. Οι καταγεγραμμένοι φοιτητές στο νησί ανέρχονται στους 3.000. Πρόκειται για ένα πολύ όμορφο μέρος. Για εμάς από τη Μαγνησία το ζήτημα είναι η μεγάλη απόσταση από τη Μυτιλήνη, καθώς απαιτούνται περίπου δεκατέσσερις ώρες για να φτάσεις στο νησί και το κόστος μετάβασης είναι γύρω στα 40 ευρώ.