Της Μαρίας Αλμπανίδου,
νομικού MSc,ποιήτριας
Καλημέρα, καλημέρα αγαπημένοι και αγαπημένες! Σήμερα σας έχω ένα πάρα πολύ σημαντικό βιβλίο που πραγματικά μου άλλαξε τη ζωή, το δεύτερο σημαντικό βιβλίο στον τομέα της αυτοβοήθειας για μένα. Το πρώτο που με βοήθησε πάρα πολύ, ήταν το 2015 το βιβλίο «Η δύναμη του υποσυνείδητου» του Τζόζεφ Μέρφι (Joseph Murphy), που πραγματικά μου άλλαξε τον τρόπο που βλέπω τα πράγματα στον τομέα της αυτογνωσίας και τώρα αυτό το βιβλίο το «Πώς να αντιμετωπίζετε τους φόβους σας» του Ντον Μαν (Don Mann) με τη συνεργασία του Kraig Becker, από τις εκδόσεις Η Τέχνη της Ζωής του 2021. Όχι ότι άλλα βιβλία εδώ και δεκατέσσερα χρόνια που ασχολούμαι συστηματικά με την αυτογνωσία και την ανάγνωση βιβλίων αυτοβοήθειας δεν έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη ζωή μου, αλλά αυτά τα δύο βιβλία πραγματικά με σημάδεψαν.
Ποιος όμως είναι ο Don Mann; Ο συγγραφέας είναι ένας βετεράνος του Αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού (Navy SEAL), που έχει διακριθεί στο πεδίο των μαχών, αθλητής και συγγραφέας, και παράλληλα είναι ένας συναρπαστικός ομιλητής που προσπαθεί πάντα να εμψυχώνει το κοινό του. Θεωρείται bestselling συγγραφέας των New York Times. Το αυτοβιογραφικό Inside SEAL Team Six: My life and missions with America’s elite warriors έχει γίνει μπεστ σέλερ στις ΗΠΑ, ενώ τα πιο πρόσφατα βιβλία του είναι τα Hunt the Wolf, Hunt the Scorpion και Hunt the Falcon. Άλλα δημοφιλή του έργα είναι τα The US Navy SEAL Survival Handbook και The Modern Day Gunslinger. Ο Don Mann μένει στη Βιρτζίνια.
Πρώτη φορά «έσπασα» τη μόνιμη εδώ και πολλά-πολλά χρόνια συνήθειά μου να διαβάζω το βράδυ με αυτό το χαρισματικό βιβλίο και το διάβαζα όλη μέρα. Μα πρόκειται για ένα διαμάντι! Με τραβούσαν οι έννοιές του και τα όσα περιέγραφαν σαν μαγνήτης. Εν τω μεταξύ είναι μικρό σε μέγεθος, ευκολοδιάβαστο, πολύ καλογραμμένο και καλά μεταφρασμένο, που διαβάζεται μονορούφι.
Τι μας λέει όμως αυτό το όμορφο βιβλίο;
Πρώτα απ’ όλα να προσδιορίσουμε τους φόβους μας, στη συνέχεια να τους αποδεχτούμε και στο τέλος να τους απελευθερώσουμε. Σ’ αυτούς τους τρεις άξονες κινείται όλο το βιβλίο και είναι πολύ σαφές και πολύ ξεκάθαρο.
-Να προσδιορίσουμε τους φόβους μας.
Προτού προσδιορίσουμε τους φόβους μας είναι σημαντικό να καταλάβουμε τι ακριβώς είναι ο φόβος. Το λεξικό Merriam-Webster ορίζει τον φόβο ως ένα δυσάρεστο έντονο συναίσθημα, το οποίο νιώθουμε όταν πιστεύουμε ότι κάποιος (ή κάτι) είναι επικίνδυνος και ότι θα μπορούσε να μας προκαλέσει πόνο ή να μας βλάψει. Αυτό περιγράφει τα συναισθήματα που μπορεί να νιώσουμε όταν αντιμετωπίζουμε έναν ξένο αφού σκοτεινιάσει ή όταν αντιμετωπίσουμε ένα φίδι στο μονοπάτι καθώς περπατάμε. Αυτά τα είδη φόβων, όμως, προκαλούνται από κάτι ενυπόστατο, ενώ πολλοί άλλοι από τους φόβους μας μπορεί να είναι πιο αφηρημένοι και να γίνονται πιο δύσκολα αντιληπτοί.
Συνήθως το πρώτο βήμα για να μάθουμε να διαχειριζόμαστε αυτούς τους φόβους είναι να μάθουμε να αναγνωρίζουμε και να παραδεχόμαστε τα πράγματα που φοβόμαστε. Αν γίνουμε κύριοι όσων μας προκαλούν φόβο, παραδεχόμαστε ότι αυτοί οι φόβοι, λογικοί ή όχι, πράγματι υπάρχουν. Συχνά αυτό μπορεί να είναι πιο δύσκολο απ’ όσο μπορεί να περιμένουμε, εν μέρει εξαιτίας ενός άλλου φόβου – του φόβου να φανούμε αδύναμοι.
Η ακριβής και ειλικρινής αξιολόγηση των δυνάμεών μας και των αδυναμιών μας παίζει αποφασιστικό ρόλο. Δεν μας αρέσει πάντα να κριτικάρουμε τον εαυτό μας – απεναντίας, προτιμάμε να ψάχνουμε για απαντήσεις σε εξωτερικές πηγές. Είναι πολύ πιο εύκολο να κατηγορούμε άλλα άτομα ή δυνάμεις πέρα από τον έλεγχό μας για τα δικά μας μειονεκτήματα, επειδή αυτό μας δίνει μια δικαιολογία για τον λόγο που μας εμποδίζει να πετύχουμε τους στόχους μας. Η βαθιά ενδοσκόπηση μας αναγκάζει να έρθουμε αντιμέτωποι με πράγματα για τον εαυτό μας που μπορεί να μη θέλουμε να παραδεχτούμε και αυτό να ανοίξει τον δρόμο για να πετύχουμε αυτά που θέλουμε στη ζωή μας.
Χρειάζεται ένα επίπεδο προσωπικής υπευθυνότητας όταν αξιολογούμε τους φόβους. Αν μπορούμε να προσδιορίσουμε αυτά ακριβώς που μας φοβίζουν και να τα κατακτήσουμε, με τον καιρό μπορούμε να αποβάλουμε τις φοβίες μας. Αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα προς την επίτευξη των πραγμάτων που επιθυμούμε στη ζωή μας. Αν δεν αντιμετωπιστούν αυτοί οι φόβοι, θα συνεχίσουν να είναι τα εμπόδια που μας αποτρέπουν να προχωρήσουμε προς τους στόχους μας, κρατώντας μας δεμένους σαν άγκυρα.
Τα συνηθέστερα είδη φόβων που μπορούν να μας κρατήσουν μακριά από τους στόχους μας, είναι ο φόβος της επιτυχίας, ο φόβος της αποτυχίας, ο φόβος της αβεβαιότητας, ο φόβος της αλλαγής και ο φόβος της απόρριψης.
Ο προσδιορισμός των φόβων που δημιουργούν εμπόδια στην επιτυχία μας αρχίζει με την παραδοχή ότι αυτοί οι φόβοι υπήρχαν εξαρχής. Μόλις παραδεχτούμε ότι τα πράγματα που φοβόμαστε ενδεχομένως μας κρατούν πίσω, μπορούμε να αρχίσουμε να καταγράφουμε τους φόβους μας και να εξετάζουμε τους λόγους για τους οποίους μας επηρεάζουν τόσο πολύ. Προκειμένου όμως να το κάνουμε αυτό, πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι να σταθούμε απέναντι στον εαυτό μας με κάθε ειλικρίνεια.
-Να αποδεχθούμε τους φόβους μας.
Μόλις καταφέρουμε να αξιολογήσουμε και να διαγνώσουμε ακριβώς όσα μας φοβίζουν, το επόμενο βήμα στη διαδικασία αντιμετώπισης είναι να μάθουμε να τους διαχειριζόμαστε. Για να το κάνουμε αυτό, συχνά χρειάζεται να αποδεχθούμε αυτά που μας φοβίζουν περισσότερο και να βρούμε έναν τρόπο για να εξοικειωθούμε καλύτερα μαζί τους. Όπως για τα περισσότερα πράγματα στη ζωή, η μεγαλύτερη έκθεση μπορεί να προκαλέσει εξοικείωση, η οποία με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική μείωση της επιρροής των φόβων.
Ένας τρόπος που μας βοηθά να αναπτύξουμε έναν πιο συγκροτημένο τρόπο σκέψης και κατ’ επέκταση να ελέγχουμε τους φόβους μας, είναι οι τεχνικές οραματισμού που δεν χρειάζεται να μας αγχώνουν καθόλου. Ο οραματισμός παίζει σημαντικό ρόλο όχι μόνο επειδή μας μαθαίνει πώς να προσδιορίζουμε και να ελέγχουμε τους φόβους μας, αλλά και να βρίσκουμε τρόπους για να τους διοχετεύουμε προκειμένου να πετύχουμε ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Με λίγα λόγια, μπορούμε να καθίσουμε με τα μάτια κλειστά ή ανοιχτά και να επεξεργαστούμε με το μυαλό μας και τη φαντασία μας με κάθε λεπτομέρεια την κατάσταση που μας φοβίζει εξετάζοντας όλους τους τρόπους, με τους οποίους τα πράγματα μπορούν να εξελιχθούν σωστά ή λάθος. Αυτό μας επιτρέπει να εξερευνούμε εκ των προτέρων τις πιθανότητες για επιτυχία και αποτυχία, ενώ ταυτόχρονα αποκτάμε μια αίσθηση εξοικείωσης με την κατάσταση που φοβόμαστε. Έτσι όταν φτάσει η ώρα να βιώσουμε την κατάσταση που μας φοβίζει, τα πράγματα δεν θα φαίνονται τόσο άγνωστα, εφόσον θα έχουμε ήδη φανταστεί διάφορες εκβάσεις. Η προσέγγιση αυτή μας βοηθά να ξεπερνάμε τις όποιες ανησυχίες μας και δίνουμε την ευκαιρία στον νου μας να σκεφτεί τις ποικίλες μεταβλητές που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την κατάσταση. Παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη εναλλακτικών σχεδίων σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά.
Ανάμεσα στους αθλητές που εφάρμοσαν τεχνικές οραματισμού συμπεριλαμβάνονται ο Ολυμπιονίκης κολυμβητής Μάικλ Φελπς, η παγκόσμια πρωταθλήτρια σκι Λίντσεϊ Βον και ο περίφημος μπασκετμπολίστας Μάικλ Τζόρνταν.
-Να απελευθερωθούμε από τον φόβο.
Οι περισσότεροι φόβοι που δημιουργούν εμπόδια στη ζωή μας, βασίζονται στην έλλειψη αυτοπεποίθησης, στην υπερβολική αβεβαιότητα και στην αμφιβολία. Η φωνή μέσα στο κεφάλι μας μάς λέει ότι δεν είμαστε αρκετά καλοί, αρκετά προικισμένοι ή αρκετά έξυπνοι για να είμαστε επιτυχημένοι κι έτσι απλώς αποδεχόμαστε τη θέση μας στη ζωή και σταματάμε να πασχίζουμε για οτιδήποτε καλύτερο. Η αλήθεια είναι πως όλοι έχουμε τη δυνατότητα για μια πλούσια και πιο γεμάτη ζωή, αρκεί να μάθουμε να απομονώνουμε εκείνες τις φωνές και να πιστεύουμε περισσότερο στον εαυτό μας.
Το χτίσιμο της αυτοπεποίθησης είναι σημαντικός παράγοντας για να ξεπεράσουμε την αυτοαμφισβήτηση, με την οποία παλεύουν πολλοί από εμάς. Η αυτοπεποίθηση αυτή αρχίζει όταν μαθαίνουμε πώς να αντιμετωπίζουμε τους φόβους μας και κάπου – κάπου κάνουμε ένα άλμα έξω από τη ζώνη ασφάλειάς μας. Με τον τρόπο αυτό αρχίζουμε να διαπιστώνουμε ότι είμαστε πολύ πιο ικανοί απ’ όσο φανταζόμαστε κι έτσι μπορούμε να θέσουμε ψηλότερα τον πήχη και να επιδιώξουμε ακόμα μεγαλύτερους στόχους. Κατακτώντας τη μία πρόκληση και συνεχίζοντας προς την επόμενη, εξοικειωνόμαστε τελικά με την όλη διαδικασία.
Όταν δημιουργούμε ένα ιστορικό επιτυχιών, αποκτούμε μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση όχι μόνο ως προς τη διαδικασία της λήψης αποφάσεων, αλλά και ως προς την ικανότητά μας να πετύχουμε τους στόχους μας. Μαθαίνουμε επίσης να εμπιστευόμαστε την ικανότητά μας ως προς την αξιολόγηση των δυνάμεών μας, ανακαλύπτοντας ότι έχουμε στη διάθεση μας ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο.
Τόσο οι αρνητικές, όσο και οι θετικές σκέψεις έχουν έναν τρόπο να μετατρέπονται σε αυτοεκπληρούμενες προφητείες. Αν πιστεύουμε ότι θα αποτύχουμε, είναι πολύ πιθανό να το πάθουμε. Από την άλλη μεριά, αν παραμείνουμε δραστήριοι, ανοιχτόμυαλοι και θετικοί, πιθανώς θα πετύχουμε τα πράγματα τα οποία έχουμε θέσει ως στόχο. Η υιοθέτηση μιας τέτοιας προσέγγισης θα μας βοηθήσει να νικήσουμε τις αμφιβολίες μας και να απελευθερωθούμε απ’ αυτές, έτσι ώστε να συγκεντρωθούμε στους στόχους μας.
Όταν έχουμε προσδιορίσει σωστά τη ρίζα του φόβου μας, μπορούμε να αρχίσουμε να εξετάζουμε επακριβώς γιατί μας κυριεύει αυτός ο φόβος. Υπάρχει ένας αληθινός, απτός κίνδυνος και έχουμε δίκιο να φοβόμαστε ή μήπως είναι κάτι παράλογο; Βασίζεται στην πραγματικότητα ή μήπως είναι κάποια αβεβαιότητα που τη γεννά το μυαλό μας; Με λίγα λόγια είναι αληθινός, πραγματικός ο φόβος μας ή φανταστικός, αποκύημα της φαντασίας μας;
Η απαλλαγή από τους φόβους μας μπορεί να είναι ένα απίστευτα λυτρωτικό συναίσθημα, σαν να έχει αφαιρεθεί από τους ώμους μας ένα τεράστιο βάρος. Με αυτόν τον τρόπο δεν σπάμε μόνο τα δεσμά που μας κρατούν δέσμιους για τόσο καιρό, αλλά επιτρέπουμε στον εαυτό μας να πιστεύει ότι μπορούμε να πετύχουμε ό,τι βάλουμε στο μυαλό μας. Όταν συμβεί αυτό θα έχουμε ξεκλειδώσει πραγματικά μία από τις πύλες που οδηγούν σε μία ολοκληρωμένη και επιτυχημένη ζωή, ανεξάρτητα από το πού θα μας βγάλει ο δρόμος.
Και σας αφήνω με κάτι που έχει πει ο Νέλσον Μαντέλα: «Γενναίος δεν είναι αυτός που δεν αισθάνεται φόβο, αλλά εκείνος που νικάει τον φόβο του».
Καλή σας ανάγνωση!