Του Νεοκλή Μαντά,
διδάκτορα Πολεοδομίας-Ψυχογεωγραφίας
Πάντα οι γιορτές του Πάσχα μας βρίσκουν στον Βόλο. Ιδίως το απόγευμα της λαμπρής Κυριακής, μένουμε να κοιτάμε τον Παγασητικό από το μπαλκόνι της Κοραή, τα Πεζούλια ή το Κορδόνι, μαζί με την παρέα μου και κάποιους αγνώστους. Λες και το βλέμμα όλων μας στέκεται κάθε χρόνο παραπονεμένο για τα ανοιξιάτικα ταξίδια, που για ακόμη μια φορά αναβλήθηκαν στο όνομα ενός περίτεχνου γόρδιου δεσμού με την πόλη που μας γέννησε. Τι κι αν η οικογένεια και οι συγγενείς – σχεδόν κάθε χρόνο, τουλάχιστον πριν την πανδημία – κατέστρωναν σχέδια για Ανάσταση στις γαλανές ακτές κάποιου πράσινου χωριού του Πηλίου; Τι κι αν οι σκέψεις των πρώτων μετα-φοιτητικών χρόνων πάσχιζαν να είναι άκρως προβλέψιμες για ενήλικα αυτόνομες πασχαλινές διακοπές στο νησί των Φαιάκων ή τις ρεματιές της Ρούμελης και τους πέτρινους πύργους του Μοριά; Όλα κατέληγαν να είναι απλά φαντασιακές προσπάθειες απογαλακτισμού από αυτό τον τόπο και πάντα καταπνίγονταν στο αθώο αίμα κάποιου καλά ψημένου αμνοεριφίου στις γειτονιές της Νέας Ιωνίας ή του Αναύρου.
Από τότε που θυμόμαστε τους εαυτούς μας, η βαθιά μοβ κατάνυξη της Μεγάλης Εβδομάδας και η διονυσιακά κόκκινη μελαγχολία της Κυριακής του Πάσχα, είναι αποκλειστικά βολιώτικη υπόθεση. Η συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων της γενιάς μου που περπάτησε αυτή την πόλη, όπου κι αν βρίσκεται, πάντα καταφέρνει να επιστρέφει στη γενέθλια πόλη και να κλειδώνεται καλά μέσα στον αναχρονιστικό και απόλυτα τετραγωνικό πολεοδομικό της κάναβο για να γιορτάσει την Ανάσταση κοιτώντας τα βεγγαλικά από τον Άγιο Κωνσταντίνο ή τον πολιούχο Άγιο Νικόλαο. Και για να διαλυθεί κάθε ισχνή υπόνοια εξωραϊσμένου τοπικισμού, ας υπογραμμισθεί ότι ο κυριότερος παράγοντας για αυτή την προσκόλληση, δεν είναι κάποια ειδυλλιακά τοπία ή κάποιες ασύγκριτα ανταγωνιστικές επιλογές διασκέδασης, αλλά οι άνθρωποι που έχουμε μάθει και τα πρώιμα χρόνια που έχουμε ζήσει εδώ. Η οικογένεια, οι φίλοι, οι συνεργάτες, τα παιδικά όνειρα και τα εφηβικά σεργιάνια. Ο καθένας θέλει να επιστρέφει στον τόπο του για το Πάσχα, σε εμάς έλαχε ο Βόλος.
Αλλά αλήθεια, ποιες είναι αυτές οι μεγαλοβδομαδιάτικες αναμνήσεις, οι οποίες έχουν την τάση να μπερδεύονται γλυκά μέσα στο μυαλό μας με πρόσωπα και εορταστικές συνήθειες, χαρίζοντας νοσταλγικές αναθυμιάσεις που μας κρατούν μαγεμένους πασχαλιάτικα κοντά σε αυτή την πόλη; Ας μου επιτραπεί μια αυτόματη καταγραφή όλων εκείνων των λαογραφικών στοιχείων που φιλοτεχνούν το δικό μου τέμπλο από βιωμένες εμπειρίες κατάνυξης εντός των τειχών αυτής της παραθαλάσσιας επαρχίας. Φυσικά για μια τέτοια προσπάθεια, η χωρο-χρονική συνέχεια θα διαταραχθεί και η γραφή θα γίνει ημερολογιακά συν(αισ)θηματική.
Μεγάλη Δευτέρα, τέλος των σχολικών ωρών και αρχή της νηστείας. Αργήσαμε κάπως, κάποιοι κρατάνε 40 μέρες στη δουλειά. Επίσημη έναρξη των διακοπών με τις επετειακές προβολές του κινηματογραφικού έπους του Τζεφιρέλι στα ιδιωτικά κανάλια. Κάπου στα δέκα, γνωριμία με το δυτικό πρόσωπο του Χριστού από τη Ναζαρέτ και εικονική περιήγηση στα αμμοχώρια της Ιουδαίας. Υπάρχουν γενιές που είδαν τα Πάθη του Θεανθρώπου στο prime-time και έκλαψαν. Ο πατέρας φέρνει κλωνάρια πασχαλιάς από τη γιαγιά. Μεγάλη Τρίτη και λόγω των επικείμενων πανελληνίων τα φροντιστήρια κρατούνε μέχρι και τη Μεγάλη Τετάρτη. Μας κόβονται το λάδι στη διατροφή και το αίμα από το μαρτύριο των εξετάσεων που πλησιάζει. Βόλτα στο Pavan για να βρούμε προσφορές από περίεργα CD που θα μας βοηθήσουν στη μελέτη των SOS. Άλγεβρα πάντα με μουσική, Ιστορία μέσα σε εκκωφαντική σιωπή. 2 από τα 10 εξεταζόμενα. Η νονά δεν πρόλαβε να σου πάρει λαμπάδα φέτος που είσαι γυμνάσιο. Το ίδιο συνέβη και σε σένα. Ας ξεχυθούμε στην αγορά να βρούμε αυτές που μας αρέσουν. Νηπιαγωγείο. Στο τραπέζι της κουζίνας αυγά σε τσαγαλί θήκες, να περιμένουν τα χέρια που θα τα τυλίξουν με καλσόν και φύλλα, μια μέρα πριν τους περαστεί η κόκκινη βαφή ΣΗΜΑΙΑ.
Κάποτε ήταν στη μόδα και οι χαλκομανίες. Στάση Καρτάλη-Ερμού ή Ιωλκού-Ερμού για ζαχαροκούλουρα, Μεγάλη Πέμπτη Τον σταυρώνουν. Από το δημοτικό τραγουδούσαμε πόρτα-πόρτα και μυρίζαμε τη μαστίχα των τσουρεκιών και το ξύδι από τα χρωματιστά αυγά που ετοιμάζονταν. Τσάι στη Ζώγια. Ποιος έχει προσέξει τη βαριά συννεφιά τα μεσημέρια της Μεγάλης Παρασκευής; Μη μου χαλάς τη μαγεία! Θα περάσω με το ποδήλατο να πάμε καμία βόλτα στη Ρήγα Φεραίου. Θα χαιρετήσουμε τον πιο απομακρυσμένο Επιτάφιο και Σταυρό, πέρα από την Αναλήψεως. Το βράδυ όπως κατεβαίνουμε την Αγίου Νικολάου, θα πάρουμε σκούρα κεριά από πλανόδιους. Κάποιες χρονιές φτάνουμε με τη Φιλαρμονική στην Παραλία, άλλες μέχρι τον βουβό Άγιο Κωνσταντίνο. Τα τσιπουράδικα γεμάτα. Μέγα Σάββατο και η αυλή της γιαγιάς είναι γεμάτη σίδερα και εντόσθια. Παλιότερα, προετοιμασίες για το παγανιστικό σούβλισμα της Κυριακής, τώρα socializing στην Κονταράτου. Λίγο πριν την Ανάσταση, «Κλεοπάτρα» ή «Μπεν Χουρ» στην τηλεόραση. Τι πασχαλινό status να γράψω στο fb; Χριστός Ανέστη και τα θνητά σκοτάδια διαλύονται. Πανέμορφη ιστορία. Εορταστικό τραπέζι με κάποιες θέσεις άδειες: Μαγειρίτσα για τους μεγάλους, λεμονάτο για τους μικρούς. Φέτος μαγειρίτσα κι εγώ: Μεγαλώσαμε πια. Ευχές από Κύπρο. Ανοιξιάτικες αλλεργίες και θερμίδες, καθώς το ράδιο παίζει τα ομηρικά νησιώτικα του Πάριου. Επισκέψεις στα σπίτια συγγενών. Εξωτική τούρτα ανανά για να εξαγνιστούμε από τα σαρκοβόρα μας πάθη. Ήρθε και πάλι αυτό το απόγευμα! Οι διακοπές τελείωσαν, επιστροφή στα άγχη. Lower, πανελλήνιες, εξεταστική, διδακτορικό, δουλειά.
Απόγευμα Κυριακής και θα κοιτάμε ξανά τον Παγασητικό, φορώντας πλέον μάσκες. Φέτος, κανένα ανοιξιάτικο ταξίδι δεν αναβλήθηκε. Μάλλον σταθήκαμε τυχεροί που δεν κόψαμε τελικά τον γόρδιο δεσμό με την πόλη που μας γέννησε. Οι μετακινήσεις κλειστές κι εμείς πέρα-δώθε στις χρονολογίες. Σε κάποιον τοίχο – μπορεί και ηλεκτρονικό – διαβάσαμε κάποτε: ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΠΑΤΡΙΔΑ, ΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΜΑΣ ΧΡΟΝΙΑ. Γελάσαμε πονηρά. Θάψαμε το αλεξανδρινό σπαθί στο Πάρκο και ανανεώσαμε το ραντεβού μας, εμβολιασμένοι.