Έκτακτα μέτρα με σχέδιο Αντιμετώπισης Έκτακτων Αναγκών και Άμεσης Διαχείρισης των συνεπειών από την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων, αποφασίζει η περιφέρεια Θεσσαλίας.
Στο νέο σχέδιο με την ονομασία «Δάρδανος» δίνεται βάρος στην οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση πολιτών λόγω εκδήλωσης πλημμυρικών φαινομένων. Προβλέπεται η ύπαρξη μέσων μεταφοράς των πολιτών και εξασφάλιση χώρων για την προστασία τους, με τους δήμους, ωστόσο να μην παρουσιάζουν απόλυτη ετοιμότητα για την εφαρμογή των μέτρων.
Το νέο σχέδιο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τις 4 Φάσεις των προπαρασκευαστικών δράσεων περιφερειών, δήμων, την ενεργοποίηση και επιφυλακή Πυροσβεστικής, Αστυνομίας, Λιμενικού, ΕΚΑΒ, Στρατού και άλλων κρατικών φορέων. Επισημαίνει με λεπτομέρειες και χαρτογράφηση τα σημεία επαπειλούμενων περιοχών και τις ενέργειες κινητοποίησης φορέων και ιδιωτών, που έχουν καταχωρηθεί αναλυτικά στο σχετικό Μητρώο.
Σημαντικό κομμάτι, του «Δάρδανου», πέρα από τις προληπτικές ενέργειες αντιμετώπισης τέτοιων φαινομένων περιλαμβάνει η διαχείριση των συνεπειών, η υποστήριξη των πληγέντων, η αποκλιμάκωση της κατάστασης, η ενημέρωση και φυσικά η άμεση οικονομική ενίσχυση. Τουλάχιστον 7 σελίδες του μνημονίου ενεργειών αφιερώνονται στη λήψη αποφάσεων για την οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση πολιτών λόγω εκδήλωσης πλημμυρικών φαινομένων.
Όλα όσα περιλαμβάνει το συγκεκριμένο σχέδιο, εμπεριέχουν παλιά και νέα στοιχεία, τα οποία όμως απαιτούν έγκαιρες και γρήγορες διασυνδέσεις-συνέργειες ανάμεσα σε φορείς και επικεφαλής για την έγκαιρη υλοποίησή του.
Ζώνες υψηλού κινδύνου πλημμύρας
Σύμφωνα με το σχέδιο, στις ζώνες υψηλού κινδύνου πλημμύρας περιλαμβάνονται η χαμηλή ζώνη του Αλμυρού και το Χολόρεμα και η ζώνη λεκάνης του Ξηριά στον Βόλο, αλλά και όλα τα ρέματα της ευρύτερης περιοχής του Βόλου, καθώς και η περιοχή της Κάρλας.
Το «επίκεντρο» των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής είναι το Πήλιο αλλά και ο Αλμυρός σύμφωνα με τις έρευνες και τις πανεπιστημιακές μελέτες. Στη Θεσσαλία, θεωρητικά οι πιο τρωτές περιοχές μπορούν να θεωρηθούν οι Σποράδες και όλες οι περιοχές που βρίσκονται κατά μήκος της ακτογραμμής της και ιδιαίτερα το μεγάλο αστικό κέντρο του Βόλου. Σύμφωνα με τα δεδομένα από τα σενάρια της κλιματικής αλλαγής που αναφέρονται στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας από την Επιτροπή Μελέτης Επιπτώσεων Κλιματικής Αλλαγής παρατηρείται πως σημαντικό κομμάτι των υποδομών μεταφορών βρίσκεται σε κίνδυνο. Σύμφωνα με παλαιότερες ζημιές που έχουν επέλθει στην Περιφέρεια και συγκεκριμένα στην Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας μπορούν να προβλεφθούν αντίστοιχες καταστάσεις όπως είναι η διακοπή οδικού δικτύου λόγω κατολισθήσεων και καθιζήσεων και ζημιές σε έργα απορροής όμβριων.
Η λήψη της απόφασης για την οργανωμένη απομάκρυνση των πολιτών αποτελεί ευθύνη των κατά τόπους Δημάρχων, οι οποίοι έχουν τον συντονισμό του έργου πολιτικής προστασίας για την αντιμετώπιση της καταστροφής σε τοπικό επίπεδο.
Όταν η εξελισσόμενη ή επικείμενη καταστροφή μπορεί να επηρεάσει πάνω από έναν Δήμο, η απόφαση λαμβάνεται από τον αρμόδιο περιφερειάρχη, ο οποίος μπορεί να εξουσιοδοτήσει τον οικείο αντιπεριφερειάρχη.
Η λήψη της απόφασης βασίζεται στις εισηγήσεις των φορέων που κατά περίπτωση έχουν την ευθύνη περιορισμού των επιπτώσεων από την εξέλιξη της καταστροφής.
Η οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση πολιτών από μια περιοχή που τεκμηριωμένα εκτιμάται ότι απειλείται από εξελισσόμενη ή επικείμενη καταστροφή, αποτελεί δράση πολιτικής προστασίας η οποία δρομολογείται για την προστασία της ζωής και της υγείας τους. Η οργανωμένη απομάκρυνση πολιτών εξετάζεται ως μέτρο προληπτικής προστασίας τους, που πρέπει να δρομολογείται εγκαίρως (ενώ η καταστροφή βρίσκεται σε εξέλιξη) και κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις και περιορισμούς, η εκτίμηση των οποίων μπορεί να γίνει μόνο σε τοπικό επίπεδο. Δηλαδή το μέτρο αυτό εφαρμόζεται σε περιπτώσεις που στις περιοχές που αναμένεται να πληγούν λόγω εξέλιξης του καταστροφικού φαινομένου, ο κίνδυνος παραμονής των πολιτών σε οικισμούς, τμήματα πολεοδομικών συγκροτημάτων, κ.λπ., είναι μεγαλύτερος σε σχέση με τον κίνδυνο μετακίνησης, στον οποίο μπορούν να εκτεθούν κατευθυνόμενοι προς ασφαλή χώρο.
Η δράση της οργανωμένης απομάκρυνσης ως μέτρο που δρομολογείται για την προληπτική προστασία των πολιτών, έχει χαρακτήρα μη υποχρεωτικό, βασιζόμενη στην ενημέρωσή τους για τον κίνδυνο και τις πιθανές συνέπειες που έχει η παραμονή τους στον χώρο για τον οποίο έχει ληφθεί η απόφαση της απομάκρυνσης.
Η ειδοποιός διαφορά μεταξύ οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης πολιτών και επιχειρήσεων απεγκλωβισμού και διάσωσης πολιτών βασίζεται στο γεγονός ότι στη μεν πρώτη περίπτωση οι πολίτες βρίσκονται σε κίνδυνο εξαιτίας της παραμονής τους πλησίον της περιοχής που εξελίσσεται ένα καταστροφικό φαινόμενο, ή σε κάποια απόσταση από την πορεία εξέλιξής της, ενώ στη δεύτερη περίπτωση οι πολίτες βρίσκονται σε επαφή, ή εντός του χώρου που εξελίσσεται ένα καταστροφικό φαινόμενο και η προσωπική τους ασφάλεια διατρέχει άμεσο και διαρκή κίνδυνο που απαιτεί την παροχή βοήθειας, το ταχύτερο δυνατόν, ώστε να μην υπάρξουν απώλειες.
Η δράση της οργανωμένης απομάκρυνσης πραγματοποιείται μόνον όταν εξασφαλίζεται εγκαίρως η καλή οργάνωση για την ασφαλή υλοποίησή της. Διευκρινίζεται ότι στις περιπτώσεις αιφνίδιων πλημμυρών όταν υπάρχουν αιτήματα πολιτών για παροχή βοήθειας σε περιοχές που έχουν ήδη κατακλυστεί ή θεωρούν ότι από την εξέλιξη του φαινομένου η προσωπική τους ασφάλεια διατρέχει άμεσο και διαρκή κίνδυνο, η άμεση μετακίνηση ή μεταφορά τους σε ασφαλές σημείο αποτελεί έργο διάσωσης και δρομολογείται άμεσα από τις κατά τόπους αρμόδιες Πυροσβεστικές Υπηρεσίες, οι οποίες είναι θεσμικά αρμόδιες για την έρευνα και διάσωση στο χερσαίο.
Στο πλαίσιο αυτό, το γραφείο Πολιτικής Προστασίας του Δήμου θα πρέπει να γνωρίζει εκ των προτέρων (σε κατάσταση συνήθους ετοιμότητας), τα μέσα που μπορούν να διαθέσουν οι φορείς σε τοπικό επίπεδο, στην περίπτωση έκτακτης ανάγκης κατά την οποία υπάρχει το ενδεχόμενο υλοποίησης μιας τέτοιας δράσης. Επίσης, θα πρέπει να γνωρίζει τη διαδικασία διάθεσής τους, όταν πρόκειται για φορείς του δημοσίου, καθώς και τη διαδικασία διάθεσής τους, μέσω ενός μνημονίου συνεργασίας, όταν πρόκειται για φορείς του ιδιωτικού τομέα. Στις περιπτώσεις που για την οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση των πολιτών, κρίνεται αναγκαία η χρήση πλωτών θαλασσίων μέσων, η παρουσία και η συμβολή των κατά τόπους Λιμενικών Αρχών αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση.