Της Αγγελικής Θάνου,
συνταξιούχου PhD
εκπαιδευτικού και συγγραφέα
B’ Μέρος
Οι αυθεντικοί άνθρωποι έχουν τη δύναμη να είναι ο εαυτός τους, να είναι σταθεροί στα πιστεύω τους, ακόμα κι αν αυτά δεν είναι δημοφιλή. Έχουν το θάρρος να πουν τη γνώμη τους και να την υπερασπιστούν. Έχουν την τόλμη να είναι οι ξεχωριστοί άνθρωποι που επιλέγουν να είναι. Μια τέτοια προσωπικότητα θα γνωρίσουμε σήμερα μέσα από αυτό το δημοσίευμα. Πρόκειται για τον κύριο Βασίλη Αναστασίου, παραδοσιακό κλαρινίστα, πρώην ψαρά της λίμνης Κάρλας, μετέπειτα αγρότη και νυν λαϊκό χειροτέχνη της πέτρας, του ξύλου και του χαλκού, ο οποίος βαδίζει στα 93 του χρόνια στο μονοπάτι που χάραξε ο ίδιος, ανεπηρέαστα. Ο Βασίλης Αναστασίου γεννήθηκε στα Κανάλια της Μαγνησίας το έτος 1928, όπου και διαμένει μέχρι σήμερα με την υποστηρικτική και φιλόξενη σύζυγό του Κατερίνα, το γένος Γκαβαρντίνα. Απέκτησαν ένα αγόρι, τον Γιώργο, ο οποίος έχει ήδη δημιουργήσει τη δική του οικογένεια με την ιδιαίτερα ευγενική κοπέλα, την Πόπη Κρικώνη. Ένα εγγόνι, ο αεικίνητος και χαρούμενος μικρός Βασίλης ήρθε στη ζωή, να γεμίσει φωνούλες το σπιτικό τους. Οι γονείς του ήταν ο Γεώργιος και η Μαρία το γένος Κωσταντάρα με καταγωγή από το γειτονικό χωριό, το Κεραμίδι. Σε ηλικία 18 χρόνων έπιασε στα χέρια του το κλαρίνο και τον επόμενο χρόνο έγινε ψαράς στη λίμνη Κάρλα. Δούλεψε στα νερά της μέχρι την αποξήρανσή της και παράλληλα έπαιζε σε γάμους και πανηγύρια. Διετέλεσε για μια δεκαετία πρόεδρος του Συλλόγου Αλιέων και Ακτημόνων Καναλίων μετά την αποξήρανση της λίμνης. Τη συνολική του εμπειρία από τη ζωή στη λίμνη την έχει μεταφράσει σε τέχνη στην καθημερινή του ζωή. Δουλεύει την πέτρα, το ξύλο, τον χαλκό και το πινέλο αναπαράγοντας σκηνές από τη λιμναία μα και την αγροτική του ζωή. Η κατοικία του έχει μετατραπεί σε αυτοσχέδιο λαογραφικό μουσείο, μια λιτή παραδοσιακή καναλιώτικη οικία, πεντακάθαρη, με ασβεστωμένες γωνιές, σανιδένια πατώματα και ξύλινα παραθυρόφυλλα. Μοιάζει λες και θέλει να αφήσει παρακαταθήκη στις νεότερες γενιές τις γνώσεις και τα βιώματά του. Γνωρίζει πολύ καλά τον τρόπο κατασκευής του καραβιού της λίμνης Κάρλας, όπως και το πλέξιμο της ψαροκαλύβας στο νερό. Μια μακέτα τέτοιας καλύβας στο σπίτι του μαρτυρά το ταλέντο και τις γνώσεις του.
Αυτές τις δεξιότητες τις απέκτησε με αυτοδιδαχή. Δεν παρακολούθησε σεμινάρια ούτε σχολές. Με τα εργαλεία του και με τον κατάλληλο προσωπικό του ρυθμό διδάχτηκε μόνος του το σμίλεμα των υλικών που προαναφέρονται. Μια πληθώρα δημιουργημάτων αναδείχτηκαν από αυτόν τον αυτομαθή καλλιτέχνη. Τα περισσότερα αναδίδουν λιμναία παράδοση και πολιτισμό.
Αγαπά την κοινωνική προσφορά και τον εθελοντισμό. Με τη σύζυγο και τον γιο τους κάθε χρόνο, σταθερά, συμβάλλουν με προσωπική εργασία στην παρασκευή του γεύματος της εκκλησίας για όλους στους προσκυνητές στο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής στα Πάνω Κανάλια.
Ας αφουγκραστούμε όμως τον ίδιο μέσα από τη συνέντευξη που ακολουθεί, όπου διακρίνεται η γνησιότητα και η αυθεντικότητα του λόγου του.
Σε τι ηλικία παίξατε πρώτη φορά μουσική;
Σε ηλικία 18 χρόνων πήγα στον Βόλο να μάθω κλαρίνο. Δάσκαλός μου ήταν ένας γύφτος ονόματι Γεώργιος Ζήσης. Έπαιζε πολύ καλό κλαρίνο. Τον πλήρωνε ο πατέρας μου για να μου δείξει να παίζω.
Τι σας επηρέασε πολύ ώστε να ακολουθήσετε τον δρόμο της μουσικής;
Τα πανηγύρια. Μικρός πήγαινα και καθόμουνα κοντά στην ορχήστρα κι έβλεπα πώς έπαιζαν. Δεν έφευγα από κει ούτε να φάω ούτε να πιώ. Μόνο να βλέπω τα όργανα ήθελα.
Ποιο είναι το αγαπημένο σας τραγούδι;
Η δασκάλα, αυτό που λέει είμαστε ορκισμένα τα καημένα. Ήταν εθνικός ύμνος αυτό τότε. Μ’ αυτό ξεκινούσαμε τον χορό.
Το θυμάστε;
Κάτι θυμάμαι. Είμαστε μια παρέα, πέντε έξι οχτώ παιδιά κυρά δασκάλα, άιντε πέντε έξι οκτώ παιδιά κυρά δασκάλα. Άιντε κι είμαστε ορκισμένα τα καημένα, στον Χριστό στην Παναγιά κυρά δασκάλα, στον Χριστό στην Παναγιά. Άιντε να πάρουμε τη δασκάλα να την πάμε στα νησιά, κυρά δασκάλα, να την πάμε στα νησιά. Κι εκείνη δεν το εδέχθη, άντε δεν το εδέχθη και της κόψαν τα μαλλιά κυρά δασκάλα και της κόψαν τα μαλλιά, αχ κυρά δασκάλα.
Είχαν άλλη μελωδία τα παλιά τραγούδια. Μ’ αρέσουν περισσότερο απ’ τα σημερινά.
Ποια είναι η πιο δυνατή ανάμνηση από αυτό το βίωμα;
Είχαμε ταλαιπωρία τότε παλιά και φτώχια μεγάλη. Δεν μ’ αρέσει η ταλαιπωρία. Πολλές φορές τρώγαμε μόνο ξερά σύκα και ψωμί. Πηγαίναμε από τόπο σε τόπο με δυσκολία. Δεν υπήρχαν αυτοκίνητα.
Ποια είναι η σχέση σας με το κλαρίνο αυτή την εποχή;
Μόνο το γυαλίζω και το καθαρίζω. Δεν παίζω πια, δεν μπορώ, δεν έχω πνευμόνια. Το δείχνω και στο δίχρονο εγγονό μου, τον Βασιλάκη κι αυτός χαίρεται.
Πώς σκέφτεστε σήμερα τα παλιά παραδοσιακά πανηγύρια;
Τότε ήταν πολύ σημαντικός ο γενικός χορός, ειδικά στο χωριό μας. Είχαμε την έννοια να φτιάξουμε κομπανία, να βρούμε τραγουδίστριες κάθε φορά κι αυτό ήταν δύσκολο. Οι άνθρωποι όμως το χαίρονταν το πανηγύρι. Είχα καλούς συνεργάτες, τον Δημήτρη τον Καπατσέλο κιθάρα, τον Αντώνη Λιάκο και τον Θεόδωρο Χατζηκωτούλα ακορντεόν.
Τι θα λέγατε σε ένα νέο παιδί σήμερα που θέλει να μάθει κλαρίνο.
Το κλαρίνο είναι κουραστικό και ανθυγιεινό όργανο. Η δουλειά αυτή δεν είναι καλή, έχει ξενύχτια και ταλαιπωρία. Αν το θέλει πολύ ας το μάθει, αλλά χρειάζεται οικονομία.
Ποια από τις τέχνες με την οποία έχετε ασχοληθεί, είναι η αγαπημένη σας;
Όλες τις αγαπάω πολύ. Τις έχω μάθει και στον γιο μου, τις περισσότερες. Μικρότερος έφτιαχνε κι αυτός έργα. Τώρα δεν προλαβαίνει. Έχω φτιάξει γύρω στα 80 αντικείμενα. Δεν υπάρχει κανένας τοίχος καθαρός στο σπίτι μου, έχουν όλοι τα έργα μου.
Σε ποιους ή ποιο πρόσωπο νιώθετε την ανάγκη να πείτε «ευχαριστώ».
Σε όλους θα έλεγα ευχαριστώ. Αλλά έχω ένα παράπονο, πρέπει όλοι να νοιαζόμαστε και να δουλεύουμε για τον τόπο μας, αλλά αυτό δεν γίνεται.
Είναι παρήγορο που κάποιοι άνθρωποι αγωνίζονται επίμονα και σταθερά να εξουδετερώσουν τη φθορά. Κάποιοι εργάτες της τέχνης που πεισματικά σμιλεύουν τα υλικά ενάντια στον χρόνο. Ένα τέτοιο πρόσωπο γνωρίσαμε σήμερα.
Δείγματα έργων του Βασίλη Αναστασίου ποικίλης αυτοδίδακτης τεχνοτροπίας