Ο ακαδημαϊκός και πρώην ευρωβουλευτής Γιάννης Κουκιάδης είναι το μοναδικό μέλος από την Ελλάδα στη Διεθνή Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για τα εργασιακά. Οι πολίτες της χώρας αναμένουν μεγάλες ανατροπές στις εργασιακές σχέσεις που θα καθορίσουν το μέλλον και την επιβίωσή τους και σήμερα σε αποκλειστική συνέντευξη στη «Θ» ο κ. Κουκιάδης μιλά για όλα. Οι ομαδικές απολύσεις, οι απεργίες, οι συλλογικές συμβάσεις, ο συνδικαλιστικός νόμος και όλες οι ανατροπές στην εργασία, που θα επηρεάσουν τη ζωή εκατομμυρίων πολιτών, είναι στο «τραπέζι» και ο ακαδημαϊκός «ανοίγει όλα τα χαρτιά» με την επισήμανση ότι δεν εκφράζει τη Διεθνή Επιτροπή, αλλά τις θέσεις του και πώς ο ίδιος αντιλαμβάνεται την πορεία των γεγονότων.
Το πόρισμα της Επιτροπής θα κατατεθεί το επόμενο δίμηνο. Το μέτρο των ομαδικών απολύσεων θεωρείται δεδομένο, ενώ μέχρι σήμερα δεν έχει τεθεί ζήτημα 13ου και 14ου μισθού.
Ένα εξαιρετικά δύσκολο καλοκαίρι θα περάσουν οι Έλληνες με τα φορολογικά και ασφαλιστικά μέτρα που ψηφίστηκαν και έχουν μπροστά τους και τον Γολγοθά των εργασιακών. Εσείς είστε το μοναδικό μέλος από την Ελλάδα στη Διεθνή Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων και όλοι οι Έλληνες αναμένουν με αγωνία το πόρισμά σας. Τι πρέπει να περιμένουν οι πολίτες;
Η Επιτροπή θα υποβάλλει πόρισμα για τα συγκεκριμένα θέματα που αποτελούν στο εργασιακό πεδίο αντικείμενο μεταρρύθμισης στην Ελλάδα και δεν υπόκειται σε δεσμεύσεις ούτε απέναντι στην κυβέρνηση ούτε απέναντι στην τρόικα. Έχει την άποψη η Επιτροπή ότι πρέπει να υπάρξει εναρμόνιση με την Ευρώπη, να τεθούν τα θέματα που απασχολούν τους εργαζόμενους μέσα σε ένα πλαίσιο που αφορά στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων της εργασίας. Εξετάζουμε τις καλύτερες πρακτικές που ισχύουν στα ευρωπαϊκά κράτη και επιδιώκουμε να γίνουν σοβαρές και θετικές προσαρμογές στην Ελλάδα.
Οι πολίτες πρέπει να περιμένουν αλλαγές και προς το καλύτερο αν η πρότασή μας γίνει αποδεκτή, όπως για παράδειγμα στο επίπεδο των συλλογικών συμβάσεων, όπου στην Ελλάδα έχουν καταργηθεί επί της ουσίας. Το κρίσιμο όμως θέμα είναι οι ομαδικές απολύσεις. Θεωρώ βέβαιο ότι θα καταργηθεί με ευρωπαϊκή δικαστική απόφαση η δυνατότητα του εκάστοτε υπουργού να υποβάλλει «βέτο» στις ομαδικές απολύσεις. Σε αυτό το επίπεδο η κυβέρνηση θα πρέπει να αποφασίσει και να καταθέσει άμεσα ένα σχέδιο για την αποκατάσταση των ανέργων. Στην Ελλάδα όποιος είναι άνεργος ξεχνιέται από το κράτος και δεν μπορεί να ζήσει. Ένα κοινωνικό σχέδιο προστασίας ανέργων ουσιαστικό και ισχυρό πρέπει να κατατεθεί. Αυτό είναι ένα αίτημα που θέτουν και τα συνδικάτα.
Θα μειωθεί ο ρόλος της πλήρους και σταθερής απασχόλησης υπέρ των ευέλικτων μορφών εργασίας, θα εφαρμοστούν τα μέτρα που θα διευκολύνουν τις ομαδικές απολύσεις, θα μειωθεί κι άλλο το μισθολογικό κόστος, θα επιβληθούν ενιαίοι κανόνες στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, θα αλλάξει ο συνδικαλιστικός νόμος, θα υπάρξει γενικότερα περαιτέρω απορύθμιση των εργασιακών σχέσεων;
Στο επίπεδο των ευέλικτων μορφών εργασίας ό,τι ήταν να συμβεί, συνέβη. Δεν βλέπω ότι μπορεί να συμβεί ή να προταθεί τίποτα άλλο.
Για τις ομαδικές απολύσεις νομίζω ότι ξεκαθάρισα τα πράγματα και όπως σας είπα θα έρθουν δικαστικές αποφάσεις, που δεν θα μπορούν να παραβλεφθούν ή να υπάρξει ευελιξία. Η κυβέρνηση πρέπει να κινητοποιηθεί άμεσα σε επίπεδο κοινωνικού σχεδίου προστασίας των ανέργων.
Με το μισθολογικό κόστος δεν ασχολείται η Επιτροπή γιατί δεν έχει κατατεθεί τέτοιο ερώτημα.
Ενιαίοι κανόνες δημόσιου και ιδιωτικού τομέα δεν πρόκειται να επιβληθούν. Είναι δύσκολο και στην Ελλάδα κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατό.
Ο συνδικαλιστικός νόμος θα αλλάξει και έχει τεθεί επιτακτικά το να πληρώνονται οι συνδικαλιστές τις συνδικαλιστικές τους άδειες από τα συνδικάτα και όχι από τους εργοδότες. Αυτό ισχύει και στην Ευρώπη.
Σε ό,τι αφορά στη λεγόμενη απορύθμιση των εργασιακών σχέσεων έχω να πω ότι ήδη το περιβάλλον είναι αρνητικό και πρέπει να δημιουργήσουμε ένα θετικό πλαίσιο με την πρότασή μας.
Σήμερα μια επιχείρηση κάτω των 20 ατόμων μπορεί να προχωρήσει σε επιχειρησιακή σύμβαση με δυσμενείς όρους για τους εργαζόμενους και να παρακάμψει τη συλλογική σύμβαση που πρέπει να υπογράφεται και να τηρείται.
Σε μια επιχείρηση κάτω των 20 ατόμων οι εργαζόμενοι είναι ανίσχυροι και αυτό είναι δεδομένο. Σε μια όμως επιχείρηση με περισσότερα άτομα οι εργαζόμενοι έχουν δύναμη διαπραγματευτική. Ένα μέτρο που μπορεί να ισχύσει σε μια εταιρεία με οικονομικά προβλήματα είναι να παρεκκλίνει της συλλογικής σύμβασης για λίγους μήνες, με θεσμικό τρόπο και σε συμφωνία με τους εργαζόμενους.
Στους εργοδότες από την άλλη μπορεί να δοθεί η δυνατότητα να κλείνουν τις επιχειρήσεις, όταν προκηρύσσεται απεργία (αμυντική ανταπεργία) και επικαλούνται ανώτερη βία. Είναι μια λύση που δέχονται σήμερα και τα δικαστήρια.
Ένα κρίσιμο θέμα για τα συνδικάτα είναι οι απεργίες.
Οι απεργίες είναι ένα σοβαρό θέμα και βλέπουμε τους θεσμούς ανυποχώρητους. Θέλουν η κάθε απεργία να συμφωνείται από το 50+1 των μετεχόντων σε ψηφοφορία εργαζομένων. Όταν όμως αποφασίζει μια Ομοσπονδία, αυτό είναι αδύνατον να συμβεί. Για τα συνδικάτα αυτό το μέτρο είναι μεγάλος φόβος.
Η Διεθνής Επιτροπή έχει ανεξάρτητο ρόλο και όλοι αντιλαμβάνονται τη σημασία της. Έχετε δηλώσει ότι εξετάζεται η κατάργηση ορισμένων υπερβολικών ρυθμίσεων. Θέλετε να γίνετε πιο συγκεκριμένος;
Σήμερα ισχύουν αυστηρές ρυθμίσεις περιοριστικών δικαιωμάτων στην εργασία. Με τους μνημονιακούς νόμους περιορίστηκαν τα εργασιακά δικαιώματα στην Ελλάδα κατά τρόπο απόλυτο. Σήμερα οι εργαζόμενοι δεν έχουν διαπραγματευτική ικανότητα και αυτό πρέπει να αλλάξει. Σας ανέφερα το παράδειγμα με τις επιχειρήσεις που απασχολούν λιγότερα από 20 άτομα. Θα βρεθεί τρόπος να ενισχυθούν απέναντι στην εργοδοσία, όπως με τα μέτρα για μειώσεις μισθών σε περιορισμένο διάστημα και όταν αποδεδειγμένα η εταιρεία βρίσκεται στο κρίσιμο σημείο επιβίωσης.
Σε μια περίοδο που απεγνωσμένα αναζητείται η αλήθεια είστε ένα πρόσωπο που μπορεί με σαφήνεια και ειλικρίνεια να πει στους πολίτες τι ζητούν οι δανειστές και τι αντιπροτείνει η ελληνική κυβέρνηση.
Εμείς θα καταθέσουμε μια πρόταση τεκμηριωμένη για να εναρμονιστεί η ελληνική νομοθεσία με την ευρωπαϊκή στα εργασιακά. Δεν υπάρχουν στο μυαλό μας οι ρυθμίσεις μιας συγκεκριμένης χώρας, αλλά κινούμαστε στη φιλοσοφία που ακολουθούν όλα τα κράτη. Δηλαδή η ανάπτυξη να είναι εναρμονισμένη με τις εργασιακές σχέσεις.
Η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας επιθυμεί το εργασιακό να ανοίξει άμεσα ώστε να προχωρήσει στο δεύτερο κεφάλαιο των μεταρρυθμίσεων του εργασιακού πεδίου. Δηλώνει ότι θέλει να δώσει έμφαση στην επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων και των συλλογικών συμβάσεων. Είναι εφικτό ή τελικά οδηγούμαστε αποκλειστικά σε θεσμικό επίπεδο σε ατομικές συμβάσεις εργασίας, όπως ήδη συμβαίνει στην πράξη;
Θα υπάρξουν ρυθμίσεις που επεξεργαζόμαστε για να καταστούν αξιόπιστες οι συλλογικές συμβάσεις.
Ο 13ος και 14ος μισθός, επάνω στους οποίους έχει επικεντρωθεί η πολιτική εσωτερική αντιπαράθεση, απειλούνται;
Εμείς ως επιτροπή δεν αντιμετωπίζουμε τέτοιο ζήτημα. Δεν τέθηκε από κανέναν μέχρι σήμερα και δεν εξετάζεται.
Όποιος έχει σχέση με την οδυνηρή πραγματικότητα που επικρατεί στην αγορά εργασίας στα χρόνια της κρίσης αισθάνεται ότι η όλη συζήτηση και οι αντιπαραθέσεις για τα εργασιακά είναι σε μεγάλο βαθμό υποκριτική. Με 1,5 εκατομμύριο ανέργους τι προστασία των εργασιακών δικαιωμάτων μπορεί να υπάρξει; Η συζήτηση για τα εργασιακά περιλαμβάνει και μέτρα για την άμβλυνση του προβλήματος της ανεργίας;
Θέτετε θέματα που ξεπερνούν τη Νομοθεσία. Η καταπολέμηση της ανεργίας είναι ζήτημα οικονομικής ανάπτυξης και η κυβέρνηση πρέπει να καταλάβει ότι χωρίς επενδύσεις ανάπτυξη δεν υπάρχει και δεν υπάρχει κατ’ επέκταση και εργασία. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι δεν είναι δυνατόν οι εργασιακές ρυθμίσεις να απαγορεύουν την ανάπτυξη, αλλά το φιλελεύθερο μοντέλο της αγοράς δεν μπορεί να ακολουθηθεί.
* Ο Γιάννης Κουκιάδης γεννήθηκε στο Τρίκερι και έχει ακολουθήσει διεθνή ακαδημαϊκή καριέρα.
Τον Ιούλιο του 1999, ο Ιωάννης Κουκιάδης εξελέγη ευρωβουλευτής του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Κατά τη διάρκεια της θητείας του υπήρξε μέλος της Επιτροπής Απασχόλησης, της Επιτροπής Αναφορών και από το 2001 αντιπρόεδρος της Επιτροπής Νομικών θεμάτων και Εσωτερικής Αγοράς. Επίσης είχε οριστεί αντιπρόεδρος της αντιπροσωπείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τις υπερκαυκάσιες χώρες και από το 2002 μέχρι τη λήξη της θητείας του εκπροσωπούσε τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις παρευξείνιες συνδιασκέψεις των κοινοβουλίων των μελών των χωρών επί μία τριετία.