Αντιμέτωποι με τον κίνδυνο αύξησης των δόσεων μπορεί να βρεθούν στο επόμενο διάστημα χιλιάδες δανειολήπτες στην Ελλάδα λόγω των επιπτώσεων από την κατάρρευση της αμερικανικής τράπεζας Silicon Valley bank. Επίσης η αύξηση των επιτοκίων στην χορήγηση δανείων, ενδέχεται να επιδράσει αρνητικά στην εξέλιξη της οικονομικής δραστηριότητας.
Ο καθηγητής Νομισματικής και Τραπεζικής Οικονομικής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Στέφανος Παπαδάμου μιλώντας στο formedia 99,8 τόνισε πως «από την κατάρρευση της αμερικανικής τράπεζας δεν πρέπει να φοβόμαστε, αλλά να είμαστε επιφυλακτικοί, συντηρητικοί. Η Silicon Valley bank είναι μια μικρή περιφερειακή τράπεζα στις ΗΠΑ με τα περιουσιακά της στοιχεία να είναι της τάξης των 210 δισεκατομμυρίων δολαρίων και μπορεί αυτό το νούμερο να ισοδυναμεί με το ΑΕΠ της χώρας μας, αλλά συγκρίνοντας την τράπεζα αυτή με τη Morgan Stanley θα δούμε ότι τα περιουσιακά στοιχεία της τελευταίας είναι στα 3,31 τρισεκατομμύρια δολάρια».
Αναφερόμενος στα αίτια της εξέλιξης αυτής, επισήμανε πως «όλο αυτό άρχισε από την αύξηση των επιτοκίων που οδηγήθηκε η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ. Τα επιτόκια ήταν στο 0% και τώρα έφτασε στο 4,7%. Και το έκανε αυτό για να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό. Βέβαια αυτή η αύξηση ήρθε πολύ γρήγορα με αποτέλεσμα να μειωθούν οι τιμές των ομολόγων. Προφανώς η τράπεζα δεν είχε κάνει καλή διαχείριση της ρευστότητας και αναγκάστηκε να πουλήσει ομόλογα αξίας 21 δισεκατομμυρίων δολαρίων με ζημιά περίπου δύο δισεκατομμύρια δολάρια. Το αποτέλεσμα ήταν να χαθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών προς την τράπεζα. Μέσα σε μια μέρα η αξία της μετοχής της τράπεζας έχασε το 60% της αξίας της και το ίδιο συνέβη και την επόμενη μέρα. Η κεντρική τράπεζα αποφάσισε τη διασφάλιση των καταθέσεων μέχρι 250.000 δολάρια, ενώ για τα μεγαλύτερα ποσά θα παρθούν αποφάσεις μετά την εκκαθάριση της τράπεζας».
Ο καθηγητής ανέφερε πως «οι τράπεζες αλληλοεπηρεάζονται, αφού υπάρχουν διασυνδέσεις μεταξύ τους και σε τέτοιες περιπτώσεις πτωχεύσεων παρατηρείται το φαινόμενο της «τραπεζικής επιδρομής», δηλαδή τρέχουν όλοι να πάρουν τις καταθέσεις τους, όπως συνέβη στην Ελλάδα το 2015 που οδήγησε στα capital control. Πάντως η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ έχει τη δυνατότητα να διαχειριστεί το πρόβλημα και αυτό κάνει».
Ποιες, όμως, θα είναι οι επιπτώσεις για την Ελλάδα και τους πολίτες;
Ο κ. Παπαδάμου απάντησε πως το ελληνικό τραπεζικό σύστημα δεν φαίνεται να αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα. Όμως, μπορεί να υπάρξουν συνέπειες από την αύξηση των επιτοκίων στα δάνεια. Συνεπώς οι δανειολήπτες που ήδη πληρώνουν αυξημένη δόση λόγω των «αλμυρών» επιτοκίων τον τελευταίο χρόνο, μπορεί να πληρώσουν από την αύξηση των επιτοκίων ακόμη μεγαλύτερη δόση. «Εμείς στην Ελλάδα πρέπει να δούμε την αγορά ομολόγων. Η αύξηση των επιτοκίων φέρνει μειώσεις στις αξίες των ομολόγων και οι δανεισμοί θα γίνονται με μεγαλύτερα επιτόκια. Αυτό μπορεί να έχει επίδραση στην αγορά κατοικίας με επακόλουθο τη μείωση στη ζήτηση των ακινήτων. Η πρόβλεψη στο βασικό επιτόκιο της κεντρικής ευρωπαϊκής τράπεζας είναι να φτάσει στο 4% από 2,5% που είναι τώρα. Επομένως πρέπει να προσέχουμε τι δάνεια λαμβάνουμε. Να δανειζόμαστε τόσο όσο μπορούμε να αποπληρώνουμε. Μια άλλη επίπτωση είναι μια ενδεχόμενη ανακοπή τόνωσης της οικονομικής δραστηριότητας, καθώς τα επιχειρηματικά δάνεια θα έχουν αυξημένα επιτόκια. Βέβαια από τον τουρισμό ελπίζουμε να καλύψουμε τις όποιες απώλειες υπάρξουν».
Συμπλήρωσε ακόμη πως «από την αύξηση των επιτοκίων κερδίζουν οι τράπεζες».
Οι ευκαιρίες για καταθέτες
Τη στιγμή που προκαλούνται αναταραχές στις αγορές, μάλλον εμφανίζονται ευκαιρίες για τους καταθέτες.
Όπως τόνισε ο κ. Παπαδάμου, είναι η ευκαιρία για τις προθεσμιακές καταθέσεις, όπου τα επιτόκια μπορεί να αυξηθούν ακόμη περισσότερο. Μάλιστα υπάρχουν και αυτοί που έχουν στραφεί στα αμοιβαία κεφάλαια και τα ομόλογα. Τα αμοιβαία κεφάλαια μπορεί να είναι ομολογιακά, μετοχικά, μικτά ή και διαθεσίμων. Αν τα είχαν σε διαθεσίμων, κάθε χρόνο θα λαμβάνουν και περισσότερα χρήματα, αφού τα επιτόκια αυξάνονται. Αν τα αμοιβαία ήταν ομολογιακά θα είχαν μια μείωση. «Τα μετοχικά αμοιβαία κεφάλαια λόγω της ανόδου των επιτοκίων, είχαν μια διόρθωση το τελευταίο διάστημα. Οι επενδυτές καλό είναι έχουν ένα καλά διαμορφωμένο χαρτοφυλάκιο που να έχει μέσα ρευστό, χρυσό, προθεσμιακές καταθέσεις, ομόλογα και μετοχές και γι’ αυτό θα πρέπει να απευθυνθούν στους πιστοποιημένους διαχειριστές χαρτοφυλακίων».