Πόσο μπορούν να επηρεάσουν οι αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τους επενδυτές και ποια επιρροή έχει το επενδυτικό συναίσθημα στη διαμόρφωση των τιμών στις μετοχές; Ο δρ. Νικόλαος Κυριαζής, διδάκτωρ Τραπεζικής και Χρηματοοικονομικής, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, και η Ζωή Πίννα, οικονομολόγος, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, μιλώντας στη «Θ», απαντούν στα ερωτήματα αυτά και σε πολλά ακόμα.
Ο κ. Ν. Κυριαζής αναφέρθηκε αρχικά στο συναίσθημα των επενδυτών και αν παίζει ρόλο στη διαμόρφωση των τιμών των μετοχών, λέγοντας ότι «σύμφωνα με έγκυρες και ακριβείς επιστημονικές μελέτες, η συσχέτιση ανάμεσα στην κίνηση χρηματιστηριακών δεικτών και στη συλλογική διάθεση του κοινού, μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια, σχεδόν 90%, πώς θα κινηθεί η χρηματιστηριακή αγορά. Μάλιστα η πιθανότητα αυτό να επιτευχθεί από καθαρή τύχη, είναι πολύ μικρή έως αμελητέα. Τα αποτελέσματα προκύπτουν, μελετώντας τα συναισθήματα, αρνητικά ή θετικά, όχι ειδικά για το χρηματιστήριο, αλλά γενικότερα για τη ζωή και την κοινωνία. Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρόβλεψη μπορεί να γίνει έως και μία εβδομάδα νωρίτερα».
Από την πλευρά της η κ. Ζωή Πίννα τόνισε για το Twitter και το Facebook, πως «είναι γεγονός, ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν κατακτήσει σημαντική θέση στην καθημερινότητα, καθώς καθιστούν την επικοινωνία εύκολη και απλή. Ο κόσμος τους είναι θορυβώδης. Μέσω των κριτικών σε προσωπικά ιστολόγια, ιστοσελίδες και δημόσιες συζητήσεις εμφανίστηκαν νέες ευκαιρίες και προκλήσεις. Άλλωστε τα social media είναι πλέον ο συνηθέστερος τρόπος έκφρασης των συναισθημάτων, αν αναλογιστούμε και μόνο τον τρόπο «αντίδρασης – αλληλεπίδρασης» στα διάφορα ερεθίσματα μέσων των εικονιδίων, τα οποία δηλώνουν ξεκάθαρα συναίσθημα και η δημιουργία τους κάθε άλλο παρά τυχαία ήταν».
Με ποιο τρόπο όμως είναι εφικτό, οι αναρτήσεις στο Twitter και στο Facebook να επηρεάζουν τις αποφάσεις των επενδυτών; Σύμφωνα με τον κ. Κυριαζή, «το συναίσθημα μπορεί να επηρεάσει την αποτίμηση συγκεκριμένων κατηγοριών μετοχών, συνήθως νέων και μικρών επιχειρήσεων, λόγω περιορισμένης πληροφόρησης. Αντιθέτως εταιρείες με μακρά ιστορία και κερδοφορία φαίνεται να μένουν ανεπηρέαστες. Ο κατακλυσμός των πληροφοριών μπορεί να μπερδέψει τους επενδυτές, καθώς είναι απαραίτητο το γνωστικό υπόβαθρο και η κριτική σκέψη για το «φιλτράρισμα» της πληροφορίας, διαφορετικά τους καθιστά εύκολο στόχο για παραπληροφόρηση. Ακόμη τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δίνουν τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις (οι οποίες δαπανούν υπέρογκα ποσά για έρευνα και ανάπτυξη), για την παρακολούθηση του επενδυτικού προφίλ, προκειμένου να δημιουργήσουν «κατά παραγγελία» σύνθετα χρηματοοικονομικά προϊόντα».
Όσον αφορά κατά πόσο μπορούν οι αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα, να αντανακλούν πραγματικά τον φόβο ή την προτίμηση για τον κίνδυνο των επενδυτών η κ. Πίννα επισήμανε: «Είναι χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης να εντασσόμαστε σε ομάδες. Ο φόβος αντανακλά την αμφιβολία σχετικά με την κατάσταση παρά με ένα γνωστό αρνητικό αποτέλεσμα. Αντιθέτως όταν οι επενδυτές είναι αισιόδοξοι, τείνουν να αγοράζουν. Θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι με τη διάδοση των social media, τον εθισμό των χρηστών σε αυτές τις πλατφόρμες, αλλά και των διάφορων τεχνικών εξόρυξης συναισθήματος και γνώμης η εικόνα για τους χρήστες γίνεται όλο και πιο αντιπροσωπευτική».
Παίρνοντας τον λόγο ο κ. Κυριαζής και αναφερόμενος ποιες είναι οι προοπτικές περαιτέρω εξάπλωσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και πόσο δύσκολο θα είναι να εκφράζουν το επενδυτικό συναίσθημα, εάν εξαπλωθούν σε ακόμη περισσότερους χρήστες τόνισε: «Αν αναλογιστούμε ότι ο αριθμός των ενεργών χρηστών των κοινωνικών δικτύων υπολογίζεται ότι έχει φτάσει τα 2,62 δισεκατομμύρια, δηλαδή αποτελεί το 71% των χρηστών του διαδικτύου, ενώ προβλέπεται να αγγίξει τα 3 δισ. έως το 2021, εμφανίζονται νέες ευκαιρίες και προκλήσεις και «τροφή» για μελλοντικές έρευνες. Ακόμη μια πιθανή διάδοση σε χώρες της Ασίας και της Αφρικής θα επιτύγχανε τη δημιουργία ενός παγκόσμιου επενδυτικού προφίλ. Η διάδοση σε αυτές τις χώρες βρίσκει περισσότερο πρόσφορο έδαφος λόγω της επιτακτικής ανάγκης τους για πληροφόρηση και βελτίωση του μορφωτικού επιπέδου και των δεξιοτήτων των κατοίκων τους. Η εξοικείωση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελεί μια σημαντική προοπτική μείωσης των μορφωτικών ανισοτήτων και εκδημοκρατισμού των επενδυτικών ευκαιριών. Παρόλα αυτά, το επενδυτικό συναίσθημα στις αναπτυσσόμενες χώρες θα αποτελεί για πολλά έτη μια ξεχωριστή υποπερίπτωση, σε σχέση με το γενικότερο επενδυτικό συναίσθημα. Θα προσφέρει όμως ένα σπουδαίο παράδειγμα για μελέτη, για το αν η εξοικείωση με τα κοινωνικά δίκτυα μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του πλούτου σε μια χώρα».