Ο «Ιανός» και ο Άναυρος

Του Βασίλη Κοντορίζου*

Αυτή τη φορά ως Βόλος σταθήκαμε τυχεροί. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι επιχαίρουμε επειδή ο «Ιανός», για τη Θεσσαλία, έστρεψε το ένα του πρόσωπο στην Καρδίτσα και το άλλο στον Αλμυρό με καταστροφικά αποτελέσματα. Αν τα έντονα αυτά καιρικά φαινόμενα συνέβαιναν στον Βόλο και στο Πήλιο, μάλλον ο χείμαρρος Άναυρος θα συμπεριφερόταν όπως το έτος 1955. Πολύ φοβούμαι ότι θα είχαμε επανάληψη των δραματικών εκείνων γεγονότων. Δεν το λέω τυχαία. Ο χείμαρρος βρίσκεται, από ένα σημείο και πριν, περίπου στην ίδια κατάσταση που ήταν και τότε, εκτός από κάποιες ουσιαστικές παρεμβάσεις που έγιναν επί δημαρχίας του Μιχάλη Κουντούρη. Ο Δήμος τότε εγκιβώτισε τον χείμαρρο. Με τοίχους από σκυρόδεμα επενδύθηκαν και οι δύο όχθες του Αναύρου και διαστρώθηκε η κοίτη του με μπετόν. Το έργο αυτό αφορά στο τμήμα του χειμάρρου από τη γέφυρα της οδού Αναλήψεως, σε αρκετό μήκος προς την εκβολή του.
Τι είχε συμβεί, όμως, στις 13 Οκτωβρίου του 1955; Μετά από πολυήμερη έντονη βροχόπτωση, ο Άναυρος κατέβασε με ορμή, μεγάλη ποσότητα νερών. Στη στροφή της κοίτης του, στο ύψος της οδού Καραϊσκάκη, το πρανές δεν άντεξε, έσπασε και ο χείμαρρος άλλαξε πορεία μετατρέποντας σε ποτάμια τις οδούς Καραϊσκάκη, Περραιβού και Νικοτσάρα. Μεγάλη πλημμύρα έπληξε και τη Νέα Δημητριάδα.

Τραγικό αποτέλεσμα! Πάνω από σαράντα άνθρωποι πνιγμένοι (αν θυμάμαι καλά 44). Και θα ήταν περισσότεροι, αν ένα πραγματικό παλληκάρι, ο αείμνηστος Παρίσης Τσιγαρίδας, τερματοφύλακας, τότε, της ιστορικής και ηρωικής ομάδας του Ολυμπιακού Βόλου, δεν τολμούσε να επέμβει με κίνδυνο της ζωής του. Ο Παρίσης, δέθηκε με σχοινί από τη μέση του και την άλλη άκρη του την έδεσε σε ένα δέντρο. Έπεσε μέσα στα ορμητικά νερά του οργισμένου Αναύρου και άρπαζε όσους ο χείμαρρος κατέβαζε και τους έσωζε. Ήταν αρκετοί οι διασωθέντες (δεν θυμάμαι πόσοι).

Υλικές ζημιές τεράστιες. Εμφανίστηκαν σπίτια από τα οποία απέμειναν μόνο οι δύο τοίχοι, γιατί τα ορμητικά νερά του χειμάρρου είχαν περάσει ανάμεσα, διαλύοντας τους άλλους δύο τοίχους και ό,τι υπήρχε μέσα. Το πάρκο του Αγίου Κωνσταντίνου είχε μπαζωθεί ολόκληρο από φερτά υλικά. Η θάλασσα είχε αλλάξει χρώμα μέχρι τα Πευκάκια, είχε γίνει καφέ. Όλη η πόλη κολυμπούσε σε πάνω από ένα μέτρο νερό. Υπόγεια, ισόγεια σπιτιών, προ παντός, καταστημάτων είχαν πλημυρίσει. Ζημιές εκατομμυρίων σε εμπορεύματα και οικοσκευές. Περιουσίες χάθηκαν, οικογένειες ξεσπιτώθηκαν. Η πόλη έκανε πολύ καιρό να συνέλθει.

Τι πρέπει να γίνει για να γλιτώσουμε από πιθανή επανάληψη των φαινομένων ενός νέου «Ιανού», με πρωταγωνιστές τον Άναυρο ή τον Κραυσίνδωνα; Επ’ αυτού οι ειδικοί λένε ότι οι χείμαρροι πρέπει να ελέγχονται από τη γένεσή τους, από εκεί που αρχίζουν δηλαδή. Να καθαρίζονται από ό,τι μπορεί να εμποδίζει την απρόσκοπτη ροή του νερού. Η διατομή (πλάτος-βάθος) πρέπει να είναι τέτοια, ώστε η κοίτη των χειμάρρων να μπορεί να παροχετεύει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ποσότητα νερού που οι χείμαρροι θα κατεβάσουν. Δηλαδή, όσο πλησιάζουμε προς τις εκβολές, τόσο μεγαλύτερη πρέπει να είναι η διατομή.

Επειδή τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα πλήττουν όλο και πιο συχνά τη χώρα και την περιοχή μας, λόγω της ανθρωπογενούς κλιματικής καταστροφής (και όχι απλώς κλιματικής αλλαγής), είναι αναγκαίο ο Δήμος να φροντίσει, όπως ο Άναυρος και ο Κραυσίδωνας, οι δυο χείμαρροι του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Βόλου, έχουν καθαρισμένες κοίτες, ικανές για παροχετεύσουν ακωλύτως και ασφαλώς το αυξημένο υδάτινο φορτίο που θα δεχθούν από πιθανή έντονη κακοκαιρία, ενόψει και του επερχόμενου χειμώνα, που κατά τις προβλέψεις των ειδικών αναμένεται βαρύς.

*Ο Βασίλης Κοντορίζος είναι πρώην δήμαρχος Πορταριάς και δημοτικός σύμβουλος Βόλου