ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ
ΜΑΙΡΗ ΤΣΑΚΝΑΚΗ – ΓΑΒΑΛΑ
Καλεσμένος μας σήμερα ο Αλέξανδρος Καπανιάρης. Σας καλωσορίζω στο Ερωτηματολόγιο του Proust, Αλέξανδρε. Τιμή και χαρά για μένα να συζητήσω σήμερα μαζί σας. Ο λόγος σε σας.
Ποια η καταγωγή σας, πώς περάσατε τα παιδικά σας χρόνια;
Η καταγωγή μου είναι από τη Ζαγορά Πηλίου, μια κωμόπολη με μεγάλη ιστορία, δηλαδή έντονο παρελθόν και πιστεύω σπουδαίο παρόν και μέλλον. Τα παιδικά μου χρόνια, αλλά και τα εφηβικά έως το Γυμνάσιο τα πέρασα πολύ όμορφα στη Ζαγορά, με πολύ παιχνίδι στη γειτονιά. Είμαι το τρίτο παιδί μιας αγροτικής οικογένειας και έζησα με άλλα δυο αδέρφια. Τα χρόνια από τη Ζαγορά έχω να θυμάμαι τις επισκέψεις στην Δημόσια Ιστορική Βιβλιοθήκη Ζαγοράς για δανεισμό βιβλίων αλλά και την ενασχόλησή μου με μαθητικές εφημερίδες, εκθέσεις, μαθητικό θέατρο, Θέατρο Σκιών και άλλες δράσεις με τα παιδιά του σχολείου και της γειτονιάς που ήταν και ξαδέρφια μου.
Η Ζαγορά είναι η μεγάλη σας αγάπη, μιλήστε μας για την προσφορά σας στην περιοχή.
Η αγάπη μου για τη Ζαγορά είναι δεδομένη και συνδέθηκε μετά τις σπουδές μου, με την ενασχόληση στον χώρο του πολιτισμού και την αυτοδιοίκηση. Το 1998-2001 ως πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Ζαγοράς «Γιάννης Κορδάτος» αναδείξαμε με τα άλλα μέλη του Δ.Σ. ένα μεγάλο κομμάτι του πολιτιστικού αποθέματος της περιοχής. Αυτή ακριβώς η προσπάθεια με τον πολιτισμό με οδήγησε στη συνέχεια να αναλάβω μετά από σχετική πρόταση του τότε δημάρχου Κώστα Χασάπη τον νεοσύστατο Πολιτιστικό & Αθλητικό Οργανισμό Δήμου Ζαγοράς από το 1999-2001 ενώ παράλληλα υπήρξα υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος σε ηλικία 26 ετών. Την επόμενη τετραετία εκλέχθηκα, δημοτικός σύμβουλος Ζαγοράς και συνέχισα ως πρόεδρος του Πολιτιστικού & Αθλητικού Οργανισμού Δήμου Ζαγοράς από 2002-2006 και πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου 2003-2004. Έπειτα μια ακόμα θητεία στο Δημοτικό Συμβούλιο ως επικεφαλής της Ελάσσονος Μειοψηφίας στο διάστημα 2006-2010. Στη συνέχεια προσπάθησα να βοηθήσω την περιοχή μου τόσο από τη θέση του ειδικού συμβούλου του νομάρχη Μαγνησίας (2007-2010) αλλά και ως αντιπρόεδρου της Δημόσιας Ιστορικής Βιβλιοθήκης Ζαγοράς (2015-2019). Η Ζαγορά για μένα είναι σημείο αναφοράς για αυτό και στο συγγραφικό και ερευνητικό μου έργο κατέχει μεγάλο μερίδιο. Τελευταία ως διαχειριστής με μια μεγάλη ομάδα νέων παιδιών έχουν δημιουργήσει μια ομάδα στο κοινωνικό δίκτυο facebook με πάνω από 2.200 μέλη που τείνει να εξελιχθεί σε μια κιβωτό συλλογικής μνήμης.
Πλούσιες όμως είναι και οι σπουδές σας. Μπορείτε να μας αναφέρετε τους σημαντικούς σταθμούς σας;
Από το 2017 είμαι διδάκτορας Ψηφιακής Λαογραφίας του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου Αιγαίου με ειδίκευση στην Ψηφιακή Λαογραφία και την Εκπαίδευση. Σε επίπεδο μεταδιδακτορικής έρευνας έχω εκπονήσει δυο μεταδιδακτορικές έρευνες στο Τμήμα Ιστορίας & Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης για ζητήματα αρχειακής εθνογραφίας με την οπτική των νέων τεχνολογιών στα αρχεία των «Πηλιορειτών Εν Αιγύπτω» και του «Αγροτικού Οινοποιητικού Συνεταιρισμού Νέας Αγχιάλου». Τα επιστημονικά μου ενδιαφέροντα σχετίζονται με την Πληροφορική, την Εκπαίδευση, την Ψηφιακή Λαογραφία, την Αρχειακή Εθνογραφία, την Τοπική Ιστορία και τις Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Επιστήμες.
Τι σημαίνει για σας οικογένεια; Μιλήστε για τη δική σας οικογένεια.
Είμαι πατέρας δύο γιών, στην Α’ και Γ’ Λυκείου και η προτεραιότητά μου είναι αυτοί παρά τις πολλές ασχολίες μου. Είναι δυο παιδιά που ασχολούνται με τη μουσική και έχουν έντονους κοινωνικούς και πολιτικούς προβληματισμούς. Πιστεύω ότι θα είναι ενεργοί πολίτες. Στόχος μου πάντα ήταν να τους προσφέρω εκτός από υλικά μέσα, πληροφόρηση – διάλογο, παραστάσεις και πολλά βιβλία.
Η πορεία στα κοινά συνδυάστηκε και με την επαγγελματική σας εξέλιξη. Μιλήστε μας για αυτό.
Από το 1998 είμαι εκπαιδευτικός πληροφορικής στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Σε επίπεδο διοίκησης στην εκπαίδευση διετέλεσα για έξι χρόνια υπεύθυνος Πληροφορικής & Νέων Τεχνολογιών στη Δ.Δ.Ε Μαγνησίας και από τα τελευταία τρία χρόνια συντονιστής Εκπαιδευτικού Έργου ΠΕ.Κ.Ε.Σ. Θεσσαλίας. Παράλληλα έχω διδάξει σε αρκετά Πανεπιστήμια της Ελλάδος. Επίσης σήμερα είμαι επισκέπτης ερευνητής (Visiting Research Fellow), Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και διδάσκων στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ελληνικός Πολιτισμός). Από το 2008 έχω αναπτύξει μια πλούσια και πολυεπίπεδη πιστεύω, συγγραφική και επιστημονική δουλειά. Το 2014 για το έργο «Οι Μάηδες» της Μακρινίτσας, το 2018 για το έργο «Ψηφιακή Λαογραφία και Εκπαίδευση, Εμπλουτισμένα Μέσα & Καινοτόμες Προσεγγίσεις στη Διδακτική του Λαϊκού Πολιτισμού», και το 2019 για το δίτομο έργο «Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς, Ένας αιώνας συνεταιριστικής παράδοσης και αγώνα, Η ιστορία, οι συνεταιριστικές αξίες και ο πολιτισμός της αγροτικής παραγωγής» έχω βραβευθεί από τη Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με το «Βραβείο Λυσίμαχου Καυταντζόγλου».
Από το 2014 στο φορέα πολιτισμού «Μαγνήτων Κιβωτό, για τη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος» της Ι.Μ.Δ.. Μπορείτε να μας μιλήστε για αυτή την εθελοντική προσφορά σας;
Στο κάλεσμα ενός φωτισμένου Ιεράρχη της Ελλάδος όπως του σεβασμιότατου μητροπολίτη Δημητριάδος κ. Ιγνάτιου για τη συγκρότηση ενός φορέα πολιτισμού που στην ουσία έμελλε να παίξει το ρόλο του Δικτύου στα πολιτιστικά δρώμενα της Μαγνησίας και της Αγιάς δεν θα μπορούσα ποτέ να αρνηθώ. Συμμετείχα ως οργανωτικός γραμματέας από την αρχή στον σχεδιασμό αυτού του φορέα που ήταν όραμα του σεβασμιότατου με εστίαση στη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος στη Μαγνησία. Η πρόσκληση του Σεβασμιότατου συνδυάστηκε με την πρόσκληση του φίλου και συνεργάτη Νίκου Τσούκα, τ. Κοινοτάρχη Μακρινίτσας με τον οποίο συνεργαζόμαστε πολλά χρόνια πολύ αποτελεσματικά. Βέβαια και με τα άλλα άξια μέλη του Δ.Σ. της «Μαγνήτων Κιβωτού» συνυπάρχουμε αρμονικά για πάνω οκτώ χρόνια, δημιουργώντας θεσμούς όπως το Θεματικό Έτος Δράσεων και Εκδηλώσεων, τη συνέχιση μετά από διακοπή πολλών ετών Ναυτικής Εβδομάδας, τις Αυγουστιάτικες Παρακλήσεις και τα Λαϊκά Πανηγύρια σε πολλές περιοχές της Μαγνησίας στο προαύλιο εκκλησιών και μοναστηριών.
Τα αντικείμενα με τα οποία ασχολούμαι σε συνεργασία με τα άλλα μέλη του Δ.Σ. στον φορέα «Μαγνήτων Κιβωτός» είναι ο σχεδιασμός και η υλοποίηση των εκπαιδευτικών προσραμμάτων όπως: α) το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα «Μεσαιωνικά λιμάνια – σταθμοί στους θαλάσσιους δρόμους της Ανατολής: Βόρειο Αιγαίο, Μαύρη Θάλασσα, Κασπία Θάλασσα» σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Βυζαντινών & Μεταβυζαντινών Ερευνών στο οποίο συμμετείχαν πάνω από 4.000 παιδιά και το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα «Ναυτική Παράδοση στο Αιγαίο – Ταρσανάδες και Σκαριά» σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Νησιωτικής Πολιτικής στο οποίο συμμετείχαν 6.000 παιδιά. Επιπρόσθετα συμμετείχα στον σχεδιασμό και την οργάνωση δυο επιστημονικών συνεδρίων με θεματικές τον λαϊκό πολιτισμό και τη ναυτική παράδοση του Αιγαίου καθώς και τη λαϊκή τέχνη σε συνεργασία με το Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου και Δ.Π.Θ.. Αρκετά όμως επιφορτισμένος ήμουν από το 2018 με την ίδρυση του τμήματος «Ακαδημία Λαϊκού Πολιτισμού & Τοπικής Ιστορίας» η οποία δραστηριοποιήθηκε στον χώρο της εκπαίδευσης και προφητικά με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Μέσα σε τρία χρόνια ολοκληρώθηκαν: α) ένα τριετές (έξι εξάμηνα) πρόγραμμα με τίτλο «Εισαγωγή στην Επιστήμη του Λαϊκού Πολιτισμού» σε συνεργασία με το Τ.ΕΠ.Α.Ε.Σ. του Πανεπιστημίου Αιγαίου και το Τμήμα Ιστορία και Εθνολογίας του Δ.Π.Θ., β) ένα ετήσιο (δύο εξάμηνα) πρόγραμμα με τίτλο «Αρχειακή Εθνογραφία και Αναγνώσεις σε Ψηφιακό Περιβάλλον – «Συνομιλώντας με τα Αρχεία των Πηλιορειτών της Αιγύπτου», γ) ένα εξαμηνιαίο πρόγραμμα με τίτλο «Ψηφιακά Μέσα και Τοπική Ιστορία» σε συνεργασία με το ΓΑΚ Μαγνησίας και το Τμήμα Ιστορίας & Εθνολογίας Δ.Π.Θ.
Αυτή η προσπάθεια της «Ακαδημίας Λαϊκού Πολιτισμού & Τοπικής Ιστορίας» μετεξελίσσεται τώρα σε Κέντρο Δια Βίου Εκπαίδευσης και θα λειτουργήσει στο επόμενο εξάμηνο δίνοντας τη δυνατότητα στους ενήλικους που θα συμμετέχουν να λάβουν και αντίστοιχο πιστοποιητικό.
Τέλος συμμετέχω ενεργά στο εκδοτικό τμήμα του φορέα πολιτισμού «Μαγνήτων Κιβωτός». Καρπός αυτής της ενασχόλησης είναι οι οκτώ μέχρι σήμερα εκδόσεις – ημερολόγια, προπομπός των θεματικών ετήσιων δράσεων και εκδηλώσεων του φορέα, καθώς και άλλες εκδόσεις.
Βέβαια όλα αυτά δεν γίνονται με ατομικές δράσεις αλλά με συλλογικότητα όλων των μελών του Δ.Σ. που εργάζονται εθελοντικά σε διάφορες δράσεις και τομείς.
Θα επιθυμούσαμε να μας πείτε για τις νέες δραστηριότητες σας, τις νέες εκδόσεις που περιμένουμε και γενικά τα μελλοντικά σας σχέδια.
Οι νέες εκδοτικές δραστηριότητες του φορέα «Μαγνήτων Κιβωτός» αφορούν στην κυκλοφορία των εκδόσεων «Οι Ευεργέτες της Μαγνησίας» του ομότιμου καθηγητή Δ. Παντελοδήμου και Πηλιογραφήματα του Κ. Παπαγεωργίου από τις εκδόσεις ιδιόμελον.
Επιπρόσθετα αρχές Φεβρουαρίου θα κυκλοφορήσει το εκπαιδευτικό πακέτο «Πού πας, καραβάκι, με τέτοιον καιρό; – Η Ναυτική παράδοση της Ελλάδος», προϊόν εθελοντικής εργασίας ογδόντα εθελοντών εκπαιδευτικών σε συνεργασία με το Τ.Ε.Π.Α.Ε.Σ. του Πανεπιστημίου Αιγαίου και την έγκριση του Ι.Ε.Π., υπό την αιγίδα της Επιτροπής 200 Χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Την επιστημονική επιμέλεια του εκπαιδευτικού πακέτου έχω εγώ και η Μαρία Γκασούκα. Το εκπαιδευτικό πακέτο αποτελείται από επτά βιβλία τριάντα δυο σελίδων και ένα έντυπο (Α3) χρονογραμμής (timeline). Η δεύτερη έκδοση αφορά πάλι τον φορέα μας και αφορά ένα δίτομο συλλογικό έργο για τη λαϊκή τέχνη.
Προσωπικά ολοκληρώνω τρείς εκδόσεις. Η πρώτη αφορά στην Ψηφιακή Αφήγηση στην Εκπαίδευση από τις εκδόσεις ΚΑΛΙΠΠΟΣ, η δεύτερη τον λαϊκό μουσικοσυνθέτη Θεόδωρο Δερβενιώτη, προϊόν έρευνας προηγούμενων ετών και τέλος μια έκδοση που συνυπογράφουμε με την ομότιμη καθηγήτρια Μαρία Γκασούκα με τίτλο: «Πράσινοι/ες άνθρωποι και θεοί/ες, πράσινες γιορτές, έθιμα και τελετουργίες – Από την παλαιοευρωπαϊκή στην ελληνική λαϊκή παράδοση» των εκδόσεων Ταξιδευτής.
Ποια τα μελλοντικά σχέδια και οι ασχολίες σας;
Τα μελλοντικά μου σχέδια σχετίζονται με την εξέλιξη μου σε διοικητικό επίπεδο στην εκπαίδευση και σε σχέση με πιθανή ακαδημαϊκή εξέλιξη. Σίγουρα η ενασχόλησή μου με τα κοινά είναι ένας κύκλος που δεν έχει κλείσει. Αυτό που με ενδιαφέρει σήμερα είναι η έρευνα και οι αντίστοιχες εκδόσεις. Ωστόσο το Χορευτό και η σύντροφος μου παραμένουν τα μεγάλα λιμάνια και σταθμοί μου. Προσδοκώ στο μέλλον περισσότερα ταξίδια και παρέα με φίλους από τα παλιά.
Covid-19… τη γνώμη σας γι’ αυτό τον εφιάλτη που ζούμε.
Υπήρξαν θετικά όπως να μείνουμε σπίτι, να διαβάσουμε, να μετασχηματιστούμε ψηφιακά όλοι (κράτος και πολίτες), να γράψουμε και κυρίως να μιλήσουμε με αγαπημένα πρόσωπα μας. Βέβαια στα αρνητικά είναι ο συνεχής εγκλεισμός, οι άνθρωποι που χάθηκαν και οι οικονομικές συνέπειες που τώρα έρχονται. Μια είναι η λύση το εμβόλιο και η προσοχή στις καθημερινές μας επαφές. Πιστεύω ότι όλα θα περάσουν και ξανά θα επανέρθουμε στην καθημερινότητά μας.
Σας ευχαριστώ πολύ για τη τόσο ενδιαφέρουσα και ενημερωτική συζήτηση.