Η μείωση των γάμων την περίοδο 2020-2021 κατά 30% σε σχέση με το διάστημα 2016-2017, εκτιμάται ότι θα είναι μία από τις βασικές συνέπειες της πανδημίας στη γαμηλιότητα στην Ελλάδα. Επίσης αναμένεται και μείωση 40% των γάμων που κάνουν οι αλλοδαποί επιλέγοντας ένα δημοφιλές τουριστικό θέρετρο.
Πρόκειται για ενδιαφέροντα στοιχεία μελέτης που εκπόνησαν ο καθηγητής δημογραφίας κ. Βύρων Κοτζαμάνης και ο υποψήφιος διδάκτορας κ. Γιώργος Κοντογιάννης.
Όπως αναφέρουν οι δύο επιστήμονες «Στο κείμενο επιχειρούμε να δώσουμε μια απάντηση στο ερώτημά του αν ο COVID-19 θα επηρεάσει τους γάμους στη χώρα μας. Αν και δεν διαθέτουμε ακόμη όλα τα αναγκαία δεδομένα για να απαντήσουμε τεκμηριωμένα, εκτιμούμε ότι η πανδημία θα οδηγήσει σε μια σημαντική πτώση των τελεσθέντων γάμων το 2020 – 2021, επηρεάζοντας εμμέσως και τις γεννήσεις των ετών 2021-2023 , με δεδομένη την ισχυρή σχέση που υπάρχει στη χώρα μας ανάμεσα στον γάμο και την απόκτηση του πρώτου παιδιού».
Όπως αναφέρουν «η τρέχουσα πανδημία δεν πρόκειται να ξεπερασθεί πριν τα τέλη του 2021 και οι επιπτώσεις της δεν θα εκλείψουν την επόμενη μέρα, ενώ η πρότερη οικονομική κρίση έχει ήδη δημιουργήσει ένα αρνητικό για τη σύναψη γάμου περιβάλλον. Οι νεότερες γενεές επομένως, ακόμη και αν δεν αλλάξουν εξαιτίας της πανδημίας τα σχέδιά τους, θα τα μεταθέσουν για λίγο αργότερα, ενώ ταυτόχρονα είναι δεδομένο ότι οι αφίξεις αλλοδαπών δεν πρόκειται να επανέλθουν στα προ της πανδημίας επίπεδα νωρίτερα από το 2024».
Οι συνέπειες
Οι αναμενόμενες επιπτώσεις στους γάμους και τη γαμηλιότητα την τετραετία 2020-2023 διαγράφονται επομένως ήδη:
1) Τόσο το σύνολο των γάμων όσο και αυτό των πρώτων γάμων θα επηρεασθεί από την κατακόρυφη πτώση των ενώσεων που τελούνται στη χώρα μας από τους μη μόνιμους κάτοικους της (κυρίως αλλοδαπούς), που έρχονται για «γαμήλιο» τουρισμό. Το πλήθος των ενώσεων αυτών θα είναι πιθανότατα το 2020-23 κατά 40% μειωμένο σε σχέση με αυτό της τετραετίας 2016-19. Αυτό φυσικά δεν θα επηρεάσει τη γαμηλιότητα των μόνιμων κατοίκων της χώρας μας, αλλά θα στερήσει από σημαντικά έσοδα τις ελάχιστες περιοχές της (Ρόδο, Σαντορίνη, Κέρκυρα, Ζάκυνθο) που επωφελούνται οικονομικά από την ιδιότυπη αυτή μορφή τουρισμού.
2) Το σύνολο των γάμων και των πρώτων γάμων των μονίμων κατοίκων της χώρας μας θα συρρικνωθεί σημαντικά το 2020 και το 2021 (τουλάχιστον κατά 30% σε σχέση με τη διετία 2016-2017), παρόλη την αναμενόμενη αύξησή τους το τελευταίο τετράμηνο του 2021. Η αύξηση αυτή θα συνεχισθεί το 2022, ενώ ταυτόχρονα θα ανέβει και η μέση ηλικία στον γάμο που, και προ της πανδημίας, ήταν ήδη υψηλή (πάνω από τα 30 έτη στον πρώτο γάμο το 2019). Η απόκτηση παιδιού στη χώρα μας είναι, όμως άμεσα συνδεδεμένη με τον γάμο, καθώς μόλις το 12% μόνον των γεννήσεων είναι εκτός έγγαμης συμβίωσης (έναντι του 42% κατά μέσο όρο στην Ε.Ε.), ενώ το πρώτο παιδί αποκτάται σε λιγότερο από ένα έτος μετά την τέλεσή του γάμου.
Αυτό θα επηρεάσει αρχικά τις πρώτες γεννήσεις των ετών 2021 και 2022 και, στη συνέχεια, εν μέρει, και τις γεννήσεις των υπολοίπων παιδιών, καθώς η αύξηση της μέσης ηλικίας των γυναικών δημιουργεί πρόσθετα εμπόδια στην τεκνοποίηση.
3) Με βάση τα προαναφερθέντα, οι ετήσιοι δείκτες γαμηλιότητας των γυναικών θα σημειώσουν σημαντική πτώση το 2020 και 2021 για να ανακάμψουν το 2022 και 2023.
4) Η επιδείνωση του ήδη μη ευνοϊκού περιβάλλοντος – λόγω και του κορωνοϊού, αλλά και της πρότερης οικονομικής κρίσης – για τη σύναψη μιας θεσμικά κατοχυρωμένης ένωσης, σε συνδυασμό με τις προ-υπάρχουσες τάσεις στις νεότερες γενεές για μη
δέσμευση, θα οδηγήσει και στην αύξηση των ποσοστών των αγάμων στις γυναίκες που γεννήθηκαν μετά τα μέσα της δεκαετίας του ’80. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την προαναφερθείσα σχέση γάμου – απόκτησης παιδιού, αναμένεται να επηρεάσει επομένως αρνητικά τις γεννήσεις, όχι μόνον βραχυπροθέσμα, αλλά και μεσοπρόθεσμα.