Της Ράνιας Γάτου
Στο σύγχρονο κόσμο υπάρχει μια έκρηξη χριστιανικής ποίησης. Οι ποιητές που την αντιπροσωπεύουν, θέτουν σε πολλές διαστάσεις τις σχέσεις του χριστιανισμού και του σύγχρονου κόσμου. Αγγίζουν, είτε τα ενδόμυχα της ψυχής, είτε την βίωση της πίστεως εν εκκλησία, είτε την πολιτική μαρτυρία της πίστεως. Ως προς την πολιτική μαρτυρία της πίστεως έχουμε ανθρώπους όπως τον φιλελεύθερο Daniel Berrigan, τον συντηρητικό G. Βottum και τον ριζοσπαστικό Ernesto Cardenall. Μερικοί από αυτούς δούλεψαν και άλλα είδη λογοτεχνικού λόγου και όχι μόνον την ποίηση. Ο νομπελίστας Έλιοτ είναι ένα μοντέλο σε αυτόν τον αιώνα της μετάβασης από την αμφιβολία και το φόβο του “the love song” of G.Alfrend Prufrock και της πνευματικής ξηρασίας “wαste land” της έρημης χώρας στην έκρηξη της μεταστροφής στην χριστιανικότητα με την “Ash Wednesday”, της Τετάρτης των τεφρών.
Θα προσπαθήσουμε σε μια σειρά άρθρων να δείξουμε τα κύρια ρεύματα, τους υπόκωφους πολέμους και τις συνέπειες στο σύγχρονο κόσμο της αναβίωσης της χριστιανικής πνευματικότητας στο χώρο της ποίησης, προσπαθώντας να συγκρίνουμε την ορθόδοξη εμπειρία της εκκλησιαστικής και της χριστιανικής ορθόδοξης ποίησης με την παγκόσμια χριστιανική εμπειρία, προσπαθώντας να διερευνήσουμε πώς ο τρόπος όρασης του κόσμου και οι αρχές του πώς στέκεσαι μέσα στην ζωή διαμορφώνουν και την έξαρση και τα προβλήματα της προσωπικής και συλλογικής λυρικότητας.
Η Tatiana Goricheva είχε πει κάτι πολύ σοφό σε ένα βιβλίο της που μεταφράστηκε και στα ελληνικά. «Είναι επικίνδυνο» να μιλάς για τον θεό. Εμείς θα τολμούσαμε να προσθέσουμε και κάτι άλλο. Είναι επικίνδυνο εξίσου και να σιωπάς για το Θεό. Γιατί εάν σιωπήσεις εσύ και οι λίθοι κεκράξονται, δηλαδή θα μιλήσουν αντί για σένα οι πέτρες.
Η πολιτική μαρτυρία της πίστεως στον σύγχρονο κόσμο δεν είναι ενιαία. Άλλοτε είναι στροφή προς τα έσχατα βάθη της ύπαρξης, άλλοτε είναι εξωστρέφεια που ζητά τη βίωση του πνευματικού μέσα από τις υπάρχουσες δομές, άλλοτε σηκώνει το μπαϊράκι της επανάστασης και ζητά να τσακίσει αυτές τις δομές σαν μορφές απανθρωπίας, άλλοτε προσπαθεί να υπερβεί κάθε δομή στο χώρο της μέθεξης στο άναρχο του θεού. Άλλοτε απελπίζεται, άλλοτε ελπίζει. Σπάνια παραιτείται. Η λυρικότητα στην υπηρεσία της πίστης δεν έρχεται κατά ανάγκη σε αντίθεση με την κοσμικότητα και την εκκοσμίκευση γιατί όπως μας έμαθε o Charles Taylor στο βιβλίο του Α secular Αge που μεταφράστηκε πρόσφατα και στα ελληνικά κατ’ ουσίαν δεν υπάρχουν πια άθεοι, αλλά υπάρχει μια διάχυτη πνευματικότητα ασυγκράτητη όχι κατ’ ανάγκη εκκλησιοποιημένη αλλά βαθιά υπαρξιακή.
Άρα, η σύγχρονη ποίηση ακόμα και όταν δεν είναι ποίηση χριστιανική είναι ποίηση implicit υπόρρητα πνευματική ποίηση μια κάποιας πίστης. Τα τραγούδια του σύγχρονου κόσμου στην εποχή της κρίσης όταν γίνονται έμμετρα προσπαθούν δειλά δειλά να εναρμονιστούν με την αρμονία του κόσμου. Αυτή η εναρμόνιση με το μυστήριο της αρμονίας του κόσμου κάνει κάθε μορφή λυρικότητας μορφή θεολογίας με την οποία πρέπει να διαλεγόμαστε με πάθος αλλά και νηφαλιότητα. Η νηφάλιος μέθη είναι μια μορφή συνύπαρξης στο δρόμο της αναζήτησης μιας κοινής πορείας με επίγνωση.