Γράφει ο συγκοινωνιολόγος Χαράλαμπος Α. Σκυργιάννης
Καλημέρα και πάλι συμπολίτες. «Απόψε είναι βαριά η δόλια μου καρδιά…» που λέει κι ο Γιώργος Μητσάκης, ένα πλάκωμα υπάρχει, διατί να το κρύψωμεν άλλωστε. Κι αυτό παρά το ότι ο πρώτος εμβολιασμός μας ήτο επιτυχής και πλέον δυνάμεθα να αισιοδοξούμε ότι θα επανέλθουμε στην κανονικότητα, την επονομαζόμενη «μετά την πανδημία», ένα σενάριο που ήδη φαίνεται δυστοπικό – αυτή η λέξη, η δυστοπία (dystopia) από τις ελληνικές ρίζες δυσ-τόπος, κακός τόπος, είναι ένα ακόμη αντιδάνειο από τα νέο-λατινικά, καθώς δημιουργήθηκε ως αντώνυμο της λέξης ουτοπία (utopia) από τις ελληνικές ρίζες ου-τόπος, όχι-τόπος, ανύπαρκτος τόπος. Η «Oυτοπία» (Utopia) εμφανίστηκε ως λέξη για πρώτη φορά το 1516 ως τίτλος σε ένα βιβλίο ενός Άγγλου φιλοσόφου, ονόματι Τόμας Μορ (Thomas More) που ήθελε να περιγράψει έναν ιδανικό τόπο ανθρώπινης συμβίωσης: ένα απομακρυσμένο, «ανύπαρκτο» νησί με τέλειο πολιτικό και νομικό σύστημα. Η πρώτη δημόσια χρήση της λέξης δυστοπία συνέβη πάλι στην Αγγλία το 1868. Και τελικά οι «δυστοπική κοινωνία» περιγράφηκε κατά βάση στα μυθιστορήματα του Άλντους Χάξλεϋ «Θαυμαστός Καινούργιος Κόσμος» (1932), του Τζωρτζ Όργουελ «1984» (1949) και του Ραίη Μπράντμπερυ «Φαρενάιτ 451» (1953). Και είναι γεγονός ότι πολλά από τα στοιχεία εκείνων των τριών μεγάλων οραματιστών μπορεί να συναντήσει κανείς στην σημερινή και, πολύ περισσότερο, στην αυριανή, «μετα…» κοινωνία.
Δυστοπία, λοιπόν. Για παράδειγμα, περπατάω στην πόλη και βλέπω σε πολλά σημεία κάγκελα. Τα κάγκελα των «παιδικών χαρών». Που προφυλάσσουν, δήθεν, τα παιδιά από τις πάσης φύσεως επιβουλές, αλλά ταυτόχρονα τα διδάσκουν ότι στη ζωή υπάρχουν κάγκελα, κάγκελα παντού, «…και τα μυαλά στα κάγκελα», που έλεγε κι ο αείμνηστος Τζιμάκος, ο Πανούσης. Δεν ξέρω πώς διαμορφώνεται ο ψυχισμός των νέων ανθρώπων που μεγαλώνουν μέσα σ’ αυτές τις «ασφαλείς» εγκαταστάσεις παιχνιδιού (;) – ένα σύνθημα της παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας μας είναι «η ασφάλεια είναι πιο σημαντική από την ελευθερία», εξ ου και τα εκατομμύρια, πλέον, των βιντεοσκοπικών μηχανημάτων παρακολούθησης, σε συνδυασμό με τις παντοειδείς καταπατήσεις στοιχειωδών ανθρώπινων ελευθεριών. Αυτά βέβαια είναι άλλων επιστημόνων αντικείμενα, εγώ απλώς έχω μεγαλώσει τρία παιδιά ευτυχώς σε τόπους χωρίς κάγκελα.
Και χωρίς υποχρεωτικούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές για «εκπαίδευση εκ του μακρόθεν» – αυτό το συνθετικό «τηλε-» είναι επίσης ένα αντιδάνειο στις λέξεις που χρησιμοποιούμε σήμερα, λέξεις που έχουν δημιουργηθεί όλες «έξω από ‘δω», όπως π.χ. η τηλεδιάσκεψη, που είναι μετάφραση της λέξης teleconference, η τηλεκπαίδευση από την tele-education. Αυτό κι αν είναι δυστοπική λειτουργία, απλώς στις μέρες μας δεν υπάρχουν τόσο φωτεινά μυαλά όσο των τριών παραπάνω μεγάλων συγγραφέων για να «οραματιστούν» την λειτουργία αυτών των παιδιών το 2060. Κάπου εδώ μπαίνει και το «επερχόμενο» 5G, που «θα αλλάξει τη ζωή μας».
Αλλά ο κόσμος δεν ξέρει να διαβάζει ποιήματα. Και οι ποιητές μάς άφησαν εδώ και χρόνια χρόνους.
Την περασμένη Κυριακή πραγματοποιήσαμε διαδημοτική μετακίνηση με κωδικό 6 (στο χαρτί, εννοείται, σ’ αυτή την «βεβαίωση κατ’ εξαίρεση μετακίνησης», που έχει την καλοσύνη η εφημερίδα μας να δημοσιεύει κάθε μέρα, εμείς οικογενειακώς δεν έχουμε στείλει ούτε ένα sms). Πήγαμε στον Αη Γιάννη μέσω Χανίων-Κισσού. Είδαμε, ακούσαμε, μυρίσαμε το βουνό να ξυπνάει από τον λήθαργο του χειμώνα. Το φρέσκο πράσινο στα νέα βλαστάρια, τα χαμομήλια στα λιβαδάκια, τα χελιδόνια που έχουν, για μία ακόμη φορά, επιστρέψει. Επισημαίνουμε τις πάρα πολλές κάμπιες στα φυτεμένα στα τέλη της δεκαετίας του ’50 ένα-ένα πεύκα (μεγάλα τώρα) αριστερά ανεβαίνοντας, πριν τα Χάνια. Πρέπει να επιληφθεί το Δασαρχείο, αυτό (πρέπει να) ξέρει. Επισημαίνουμε επίσης την συνεχιζόμενη καταστροφή των τοιχίων αντιστήριξης στον δρόμο Χάνια-Κισσός, ένα θέμα που είναι γνωστό στην Περιφέρεια αλλά δεν βλέπουμε να εξευρίσκεται το προς αποκατάστασιν απαιτούμενον κονδύλιον. Κι ύστερα, το Αιγαίο! Ακύμαντο, απέραντο, απαστράπτον. Με μια τεράστια, πεντακάθαρη αμμουδιά, την γνωστή αμμουδιά του Αιγαίου, όπου η άμμος δεν κολλάει επάνω σου. Με την υποδομή του λιμανιού (κυματοθραύστες, πλάκες μπετόν, κρηπιδώματα, δέστρες) έτοιμη, ο φωτισμός λείπει ακόμη – επιτέλους θα υπάρχει σωστό λιμανάκι φέτος, μετά το 2009. Αλλά με νέα κατολίσθηση στο ψηλό πρανές πάνω από τον ακόμη χωματόδρομο προς το λιμάνι. Και λέω «ακόμη χωματόδρομο», γιατί σ’ εκείνη την ανακοίνωση της κας. Υφυπουργού μας από 18.02.2021 σαφώς αναφερόταν ότι στο πλαίσιο του έργου θα ασφαλτοστρωθεί και ο δρόμος, δεν ξέρω πού βρίσκεται πρακτικά το θέμα. Όμως η κατολίσθηση είναι πρόβλημα. Οι σαθροί σχιστολιθικοί βράχοι καταρρέουν συνεχώς και θα γίνει καμιά μεγάλη ζημιά κάποιαν ώρα κι ύστερα όλοι θα τρέχουν…
Όπως τρέχουν (άσχετο…) τώρα να καταλάβουν, εισαγγελείς και δικηγόροι, πώς και γιατί ένας άνθρωπος που έχρηζε ψυχιατρικής παρακολούθησης σε κλειστή δομή κυκλοφορούσε ελεύθερος και σκότωσε δύο δύστυχα παιδιά. Και σας ερωτώ: αυτό δεν είναι ένα «ειδεχθές έγκλημα»; Μόνο η δολοφονία του επίσης δύστυχου Γιώργου Καραϊβάζ είναι «ειδεχθές έγκλημα», το οποίο κινητοποιεί από υπουργό ΠροΠο μέχρι πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής;
Αχ! τι τραβάμε και δεν το μαρτυράμε, αδελφοί. Να είστε καλά και να αισιοδοξείτε για καλύτερα. Γεια σας.
Στην φωτογραφία της Κυρίας Ηλέκτρας Μανουσάκη (με την άδειά σας, Κυρία…) ο Αη Γιάννης από το ανακαινισμένο λιμανάκι.
