Καταφύγιο για δεκάδες γυναίκες – θύματα βίας και από τη Μαγνησία, που αναζητούν στήριξη, έχει γίνει το Συμβουλευτικό Κέντρο Λάρισας, το οποίο το νέο έτος θα συμπληρώσει δέκα χρόνια λειτουργίας.
Όπως δείχνουν τα στοιχεία, για τη χρονική περίοδο της πανδημίας, όλο και περισσότερες γυναίκες αναφέρουν περιστατικά κακοποίησης, με την επιστημονική ομάδα του Συμβουλευτικού Κέντρου (Γαληνού 4, Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα – Παρασκευή 08.00-16.00, τηλ. 2410535840) να εξηγεί τους λόγους για τους οποίους οι γυναίκες παραμένουν σε κακοποιητικές σχέσεις για χρόνια.
Επιπλέον, περιγράφουν την ένταση του φαινομένου της σεξουαλικής παρενόχλησης και σε εργασιακούς χώρους της περιοχής.
Πόσο αυξήθηκαν τα περιστατικά βίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας και σε ποιο βαθμό οι γυναίκες αναζητούν βοήθεια ή/και καταγγέλλουν το πρόβλημα;
«Η πανδημία παρόξυνε και ανέδειξε το πολυπαραγοντικό φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας. Το Συμβούλιο της Ευρώπης χαρακτήρισε την ενδοοικογενειακή βία ως «σκιώδη πανδημία». Οι πολιτικές απομόνωσης και περιορισμού που εφαρμόζονται, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η διάδοση του κορωνοϊού έχει ως συνέπεια την περαιτέρω αύξηση του κινδύνου και την έκθεση των γυναικών σε όλες τις μορφές βίας, λόγω του περιορισμού της μετακίνησής τους και της συγκατοίκησης συνεχώς με τον κακοποιητή τους. Τους ασκείται μεγαλύτερος κοινωνικός έλεγχος, απομονώνονται από το φιλικό και οικογενειακό τους περιβάλλον και δεν έχουν τη δυνατότητα να αναζητήσουν βοήθεια.
Παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, από την αρχή λειτουργίας των 64 υποστηρικτικών δομών για την πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών του πανελλαδικού Δικτύου της Γενικής Γραμματείας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, ότι όλο και περισσότερες γυναίκες αναζητούν τις υπηρεσίες και αναφέρουν περιστατικά κακοποίησης, όπως και καταγγέλλουν στις αρμόδιες υπηρεσίες.
Σύμφωνα με τη 2η Ετήσια Έκθεση για τη βία κατά των γυναικών, το 2020, 4.264 γυναίκες κατήγγειλαν ενδοοικογενειακή βία στην αστυνομία, αύξηση 2,2% σε σχέση με το 2019, όπου ο αντίστοιχος αριθμός ανερχόταν σε 4,171.
Από την έναρξη λειτουργίας του Συμβουλευτικού Κέντρου Λάρισας (Δεκέμβριος 2012) μέχρι τον Νοέμβριο του 2021, έχουν εξυπηρετηθεί 1200 γυναίκες θύματα βίας η/και πολλαπλών διακρίσεων από τον Νομό Λάρισας, αλλά και από διάφορες περιοχές της Ελλάδας.
Από τον Νομό Μαγνησίας την ίδια περίοδο, εξυπηρετήθηκαν 118 γυναίκες. Το 2019 εξυπηρετήθηκαν 133 γυναίκες, εκ των οποίων οι 23 από τον Νομό Μαγνησίας, το 2020 127 γυναίκες, εκ των οποίων 25 από Νομό Μαγνησίας και το 2021 (μέχρι 30/11/2021) 127 γυναίκες, εκ των οποίων οι 23 από τον Νομό Μαγνησίας» σημειώνει η κοινωνική λειτουργός κ. Ρένα Μουρουγιάννη
Ανασταλτικός παράγοντας η «κοινωνική ανοχή» στο φαινόμενο της βίας
Στη συνέχεια εξηγεί τους λόγους για τους οποίους οι γυναίκες παραμένουν σε κακοποιητικές σχέσεις ακόμη και για χρόνια:
«Πολλοί είναι οι λόγοι που κρατούν τις γυναίκες εγκλωβισμένες σε κακοποιητικές σχέσεις. Ψυχολογικοί παράγοντες, πρακτικές δυσκολίες αλλά και κοινωνικοί μηχανισμοί συντηρούν τη βία και συντείνουν στην αποσιώπησή της. Οι γυναίκες φοβούνται την αντίδραση του δράστη, αισθάνονται ενοχές και ντροπή για αυτό που βιώνουν, απομονώνονται κοινωνικά, με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται πολλές φορές να αναγνωρίσουν το πρόβλημα, να μιλήσουν ανοιχτά και να αναζητήσουν βοήθεια. Ακόμη, το ελλιπές υποστηρικτικό περιβάλλον ή/και η έλλειψη οικονομικών πόρων δυσκολεύουν τον απεγκλωβισμό των γυναικών από τις κακοποιητικές σχέσεις.
Σημαντικότερος, ωστόσο, παράγοντας που λειτουργεί ανασταλτικά είναι η «κοινωνική ανοχή» γύρω από το φαινόμενο της βίας. Ακόμα και όταν οι γυναίκες αποφασίζουν να μιλήσουν ανοιχτά για τη βία που υφίστανται, στιγματίζονται, αμφισβητούνται και επιρρίπτεται στις ίδιες η ευθύνη από το ευρύτερο και άμεσο κοινωνικό περιβάλλον».
90% των γυναικών αποδέκτριες συμπεριφορών ή μαρτυριών σεξουαλικής παρενόχλησης στην εργασία
Τους τελευταίους μήνες όλο και περισσότερες γυναίκες μιλούν ανοιχτά για τη βία που έχουν δεχτεί, αποκαλύπτοντας και πιο πολλά στοιχεία για περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης στους εργασιακούς χώρους.
«Είναι αρκετές οι γυναίκες που πλέον απευθύνονται στο Συμβουλευτικό Κέντρο αναφέροντας περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης στον εργασιακό χώρο. Σύμφωνα με την έρευνα που διεξήγαγε η Actionaid τον Νοέμβριο του 2020, ένα συντριπτικό ποσοστό της τάξης του 90% των γυναικών, δηλώνει ότι έχουν υπάρξει παρούσες ή/και αποδέκτριες μαρτυριών ή έχουν υποστεί οι ίδιες συμπεριφορές σεξουαλικής παρενόχλησης στον εργασιακό χώρο. Η πλειονότητα των δραστών είναι άντρες σε ποσοστό 98% και το 50% των γυναικών αναφέρουν ότι έχουν παρενοχληθεί από συνάδελφο, το 1/4 αναφέρει ότι ο δράστης ήταν πελάτης, ενώ 1 στις 5 φορές εμπλέκεται ο διευθυντής/ιδιοκτήτης της επιχείρισης και παραπάνω από το 1/3 των περιστατικών αφορά σε πρόσωπο ανώτερο στη διοίκηση. Είναι αξιοσημείωτο ότι μόνο το 6% των γυναικών που έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση κατήγγειλαν επίσημα το περιστατικό σε αρμόδιο φορέα (π.χ. Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας) και μόνο το 37% το ανέφερε στη διοίκηση της εταιρείας ή του οργανισμού.
Μόλις το 50% των γυναικών αναγνωρίζει ως σεξουαλική παρενόχληση όλες τις συμπεριφορές /ενέργειες για τις οποίες ερωτήθηκαν, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι 3 στις 4 γυναίκες θα απέρριπταν σίγουρα μια θέση εργασίας, αν γνώριζαν ότι στον συγκεκριμένο εργασιακό χώρο συμβαίνουν περιστατικά παρενόχλησης.
Αξίζει να αναφερθεί ότι το 94% των γυναικών επισημαίνει την αναγκαιότητα θέσπισης και εφαρμογής πολιτικών από τη διοίκηση της εργασίας τους, το 86% αναφέρει ότι, συχνά, οι γυναίκες δεν μιλάνε γιατί φοβούνται ότι θα χάσουν τη δουλειά τους και το 78% δε θεωρεί ότι η σεξουαλική παρενόχληση είναι σπάνιο φαινόμενο στους εργασιακούς χώρους. Οι γυναίκες αναγνωρίζουν ως τις σημαντικότερες πηγές πληροφόρησης τα Συμβουλευτικά Κέντρα, σε ποσοστό 54% και την τηλεφωνική γραμμή SOS 15900 σε ποσοστό 41%.
Μηδενική ανοχή
Οι επιστήμονες του Κέντρου τι κυρίως συμβουλεύουν τις γυναίκες που βιώνουν βία να αποφύγουν;
«Προτρέπουμε τις γυναίκες να μιλήσουν για τη βία που υφίστανται, να αναζητήσουν βοήθεια από τις υποστηρικτικές δομές και να συνεργαστούν με αρμόδιες/αρμόδιους συμβούλους και να καταγγείλουν τα περιστατικά βίας. Μέσω της στήριξης που παρέχεται στο Συμβουλευτικό Κέντρο Λάρισας και σε συνεργασία με τις/τους συμβούλους, οι γυναίκες μπορούν να οργανώσουν ένα ασφαλές σχέδιο δράσης για τη ζωή τους, να ενδυναμωθούν και να ενεργοποιηθούν για να διαμορφώσουν τις συνθήκες της καθημερινότητάς τους.
Στόχος μας είναι η διαμόρφωση μιας κουλτούρας μηδενικής ανοχής απέναντι στη βία και η αναγνώριση κάθε μορφής βίας κατά των γυναικών ως ένα ζήτημα που αφορά ολόκληρη την κοινωνία και που πρέπει να αντιμετωπίσουμε με αλλαγή της νοοτροπίας μας. Μόνο αν εξαλειφθεί κάθε μορφή βίας ενάντια στις γυναίκες, μπορούμε να μιλάμε για ουσιαστική ισότητα μεταξύ των φύλων και για άρση των έμφυλων διακρίσεων».
Δωρεάν υπηρεσίες συμβουλευτικής στήριξης
Πού μπορεί να απευθυνθεί μία γυναίκα που υφίσταται βία;
«Οι γυναίκες που υφίστανται βία μπορούν να απευθυνθούν στις 64 υποστηρικτικές δομές για την πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών του πανελλαδικού Δικτύου της Γενικής Γραμματείας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων. Στο Δίκτυο περιλαμβάνονται η Τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900, 44 Συμβουλευτικά Κέντρα και 19 Ξενώνες Φιλοξενίας γυναικών και των παιδιών τους.
Συγκεκριμένα, το Συμβουλευτικό Κέντρο Λάρισας δέχεται γυναίκες που έχουν υποστεί βία (σεξουαλική βία, συζυγική/συντροφική βία, βιασμό κ.λπ.) ή/και πολλαπλές διακρίσεις (π.χ. άνεργες, μονογονείς, μετανάστριες, πρόσφυγες, ΑΜΕΑ κ.λπ.) και γυναίκες που έχουν υπάρξει θύματα πορνείας ή παράνομης διακίνησης και εμπορίας με σκοπό την οικονομική/σεξουαλική εκμετάλλευση (trafficking).
Παρέχονται δωρεάν υπηρεσίες συμβουλευτικής στήριξης από εξειδικευμένο προσωπικό (σύμβουλο υποδοχής/διοικητική υπάλληλο, ψυχολόγο, κοινωνική λειτουργό, νομικό) και οι υπηρεσίες αυτές καλύπτονται από το απόρρητο της συμβουλευτικής.
Οι παρεχόμενες υπηρεσίες αφορούν στην ενημέρωση και εξειδικευμένη πληροφόρηση, νομική στήριξη και πληροφόρηση για τα δικαιώματα των γυναικών, τους σχετικούς νόμους, τις απαιτούμενες διαδικασίες για την υποβολή μήνυσης, καταγγελίας κ.λπ., κοινωνική και ψυχολογική στήριξη (εξειδικευμένη συμβουλευτική των γυναικών με την οπτική του φύλου), εργασιακή συμβουλευτική (η οποία συνοδεύεται από επιχορηγούμενα προγράμματα του ΟΑΕΔ), συνεργασία με άλλες υπηρεσίες και παραπομπή γυναικών σε ξενώνες, σε αστυνομικές και εισαγγελικές αρχές, σε νοσοκομεία, σε φορείς αρμόδιους για προνοιακά και άλλα επιδόματα, σε φορείς απασχόλησης, προστασίας και υποστήριξης παιδιών κ.ο.κ.
Στην περίοδο της πανδημίας Covid-19 που διανύουμε, το Συμβουλευτικό Κέντρο Λάρισας συνεχίζει κανονικά τη λειτουργία του, παρέχοντας τη δυνατότητα δια ζώσης συνεδριών με τη λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων αλλά και τηλεφωνικών ή διαδικτυακών συνεδριών, όπου κρίνεται σκόπιμο. Σε επείγουσες περιπτώσεις οι ενδιαφερόμενες μπορούν να επικοινωνήσουν με την Τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900 ή/και με την αστυνομία τηλεφωνικά ή στέλνοντας γραπτό μήνυμα (sms) στο 100 με το ονοματεπώνυμο, την ακριβή τους διεύθυνση και το είδος της επείγουσας ανάγκης π.χ. «κινδυνεύει η ζωή μου».