Επιμέλεια Χαριτίνη Μαλισσόβα
Συνεχίζοντας για ένατη χρονιά την παράδοση των προτάσεων βιβλίων σε θεματικές ενότητες, η σημερινή στήλη φιλοξενεί εννέα μυθιστορήματα από τις νέες εκδόσεις καθώς και το ακυκλοφόρητο βιβλίο του Ν. Καζαντζάκη (Ο ανήφορος) που σημειώνει από φέτος το επιτυχημένο εκδοτικό του ταξίδι.
Θα ακολουθήσουν προτάσεις βιβλίων μικρότερης λογοτεχνικής φόρμας (νουβέλες, διηγήματα, ποίηση), καθώς και βιβλίων μεταφρασμένης λογοτεχνίας.
Ο Όργουελ ισχυρίστηκε πως τα καλύτερα βιβλία είναι εκείνα που μας λένε αυτά που ήδη ξέρουμε, ωστόσο η γράφουσα εύχεται να έχουμε την ευτυχή συγκυρία και εύστοχη επιλογή να διαβάσουμε βιβλία που θα μας χαρίσουν μοναδικές αναγνωστικές απολαύσεις.
Καλό καλοκαίρι!
Νίκος Καζαντζάκης,
Ο ανήφορος,
Διόπτρα
Στα μέσα της δεκαετίας του ’40, αμέσως μετά τον Ζορμπά, ο Καζαντζάκης γράφει τον Ανήφορο, ένα κείμενο εσωτερικό, που το διακρίνει μελαγχολία βαθιά και λυτρωτική. Η δράση του εκτυλίσσεται αμέσως μετά τον πόλεμο, σε Κρήτη και Αγγλία. Ο Κοσμάς, έπειτα από απουσία είκοσι χρόνων και την ενεργή συμμετοχή του στον πόλεμο, επιστρέφει στην πατρίδα του, το Μεγάλο Κάστρο, μαζί με την Εβραία γυναίκα του, τη Νοεμή, η οποία κουβαλάει την πανανθρώπινη μνήμη του Ολοκαυτώματος, και μαζί της την ερώτηση για την αξία της ζωής. Έχουν περάσει μόλις μερικές μέρες από τον θάνατο του πατέρα του κι η Κρήτη μετράει τις πληγές της αναβιώνοντας προσωπικές ιστορίες θάρρους και πόνου. Ο άνθρωπος που βγαίνει από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι ένας άνθρωπος που δεν μπορεί να στοχαστεί, ένας άνθρωπος που δεν έχει σωθεί, που κινδυνεύει, και ο Κοσμάς μεταβαίνει στη μεταπολεμική Αγγλία για να τον σώσει. Το προσωπικό κόστος της επιλογής του είναι τεράστιο. Όμως αυτό είναι το χρέος, αυτός είναι ο ανήφορος που όλοι πρέπει να διαβούμε. Ο Ανήφορος, το ανέκδοτο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη, είναι ένα κλασικό έργο που θέτει ερωτήματα που διαρκώς κατατρέχουν τον άνθρωπο, δεν αποτελεί απλώς μια πολύ μεγάλη λογοτεχνική στιγμή για τη χώρα μας αλλά και ένα πολιτιστικό γεγονός.
Ευάγγελος Αυδίκος,
Δρολάπι,
εκδ. Βιβλιοπωλείον της Εστίας
Τι είναι το δρολάπι; «Υδρολαίλαψ» είναι η λέξη που μας έρχεται από παλιά. Η βρόχινη λαίλαπα, η αλύπητη βροχή, ανακατεμένη με δυνατό αέρα. Το μυθιστόρημα οργανώνεται με άξονα το ανεμόβροχο, που εμφανίζεται στην αφήγηση τόσο με την κυριολεκτική, όσο και με τη μεταφορική του σημασία.
Τρία ζευγάρια που αντιμετωπίζουν τον εαυτό τους, χωρίς τη σκόνη της συμβατικότητας. Το δρολάπι και η γέφυρα που πέφτουν παρασύρουν και τις δικές τους ψευδαισθήσεις. Ένας κόσμος καταρρέει. Οι βεβαιότητες παρασύρονται από το ανεμόβροχο, από το ποτάμι ή απ’ όσες οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές βρίσκονται σε εξέλιξη απορρυθμίζοντας τη ζωή.
Βασιλική Ηλιοπούλου,
Το αθώο,
Πόλις
Η Εύα, έχοντας χάσει τα δύο πιο αγαπημένα της πρόσωπα στη ζωή, τη μητέρα της και την αδερφή της, μεγαλώνει σε ίδρυμα από την ηλικία των έξι. Χρόνια αργότερα, ο θάνατος του άντρα της στέκεται η αφορμή ώστε να επιστρέψει στο νησί της και να συναντήσει ξανά πρόσωπα και μέρη των παιδικών της χρόνων. Η μοναδική της έγνοια είναι να μάθει τι πραγματικά συνέβη στη μικρή της αδερφή, πριν αυτή εξαφανιστεί από προσώπου γης.
Σε έναν τόπο άγριας ομορφιάς, αλλά και αφιλόξενο τώρα πια, όπου νεκρά πουλιά ξεβράζονται στην παραλία, μαυροκόρακες πετούν πάνω από απότομους γκρεμούς και φαράγγια, παιδιά εξαφανίζονται μυστηριωδώς, όπου ντόπιοι γνωρίζουν, αλλά δεν μιλάνε και δυνατοί άνεμοι σαρώνουν τα πάντα στο πέρασμά τους, η Εύα προσπαθεί να ενώσει τα κομμάτια και να μάθει επιτέλους την αλήθεια. Εξάλλου, σύμφωνα με το πώς εκείνη αντιλαμβάνεται τον κόσμο γύρω της, καθετί που ανοίγει πρέπει και να κλείνει, ό,τι αρχίζει πρέπει και να τελειώνει.
Το «Αθώο» είναι ένα βιβλίο που διερευνά ζητήματα όπως η απώλεια και το τραύμα, η ενοχή και η εξιλέωση, οι πάσης φύσεως εγκλεισμοί, το διαφορετικό, η διαρκής αναζήτηση για τις ρίζες που μας κρατούν συνδεδεμένους με το παρελθόν, και πάνω απ’ όλα η ανάγκη για αποδοχή, αγάπη, δικαιοσύνη.
Χλόη Κουτσουμπέλη,
Ιερεμιάδα,
εκδ. Βιβλιοπωλείον της Εστίας
Το μυθιστόρημα αυτό γράφτηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας που προκάλεσε ο ιός SARS-CoV-2 και μέσα στις ημέρες της καραντίνας που μας επιβλήθηκε. Επειδή όμως η λογοτεχνία δεν αναπαριστά πιστά την πραγματικότητα επινόησα έναν άλλο ιό, τον επονομαζόμενο Κέρβερο. Πρόθεσή μου ήταν ένα δυστοπικό μυθιστόρημα στο οποίο να διερευνάται όλο το πλέγμα των σχέσεων, και ειδικά των σχέσεων εξουσίας που αναπτύσσονται υπό ειδικές συνθήκες σε διαφορετικά περιβάλλοντα ανάμεσα σε ανθρώπους πάνω από τους οποίους επικρέμαται η απειλή του τέλους.
Γιατί μέσα στις άγριες συνθήκες αυτής της πανδημίας ένας από τους προβληματισμούς που αναδύθηκε είναι και ο εξής: Ποια κομμάτια της ανθρώπινης ψυχής αφυπνίζονται, όταν προβάλλει επιτακτικά η ανάγκη για επιβίωση; Επικρατεί το σκοτάδι ή το φως όταν απειλείται η υπόσταση και η ζωή του ανθρώπου;
Μάρω Λεονάρδου,
Ο κύριος Μ.,
Αρμός
Ένα ορφανό παιδί με καταγωγή από ένα ψαροχώρι των Κυθήρων, με τη βοήθεια πέντε ξωτικών, γίνεται δημοσιογράφος, παρουσιαστής ειδήσεων και καναλάρχης. Δεν έχει όνομα, είναι ο κύριος Μ. Η τηλεόραση και ο κόσμος της γίνονται ο καμβάς πάνω στον οποίο θα εξελιχθεί η μυθιστορηματική ζωή του. Και μέσα σ’ αυτό το σκηνικό, στήνουν χορό τα πέντε ξωτικά: Το Χρήμα, η Ματαιοδοξία, η Τύχη, η Έμπνευση και το Γονίδιο. Ξωτικά που αποκτούν, όνομα, μορφή και ανθρώπινη υπόσταση, που κινούν τα νήματα και δημιουργούν καταστάσεις.
Τίποτα απ’ όσα περιγράφονται σ’ αυτό το βιβλίο δεν έχει συμβεί όπως περιγράφεται. Τα περισσότερα είναι επινοημένα, θα μπορούσαν ωστόσο να έχουν συμβεί και ακριβώς έτσι.
Νικόλας Σεβαστάκης,
Καταγωγή ή οι ιστορίες των άλλων,
Πατάκης
Ο Άρης Χειµωνίτης, νεαρός φιλόλογος στην Αθήνα της δεκαετίας του ’90, γιος γνωστού αρχιτέκτονα και μιας αφοσιωμένης διορθώτριας λογοτεχνικών βιβλίων, έχει πρόσφατα εγκαταλείψει την οικογενειακή εστία και φιλοδοξεί να γίνει συγγραφέας. Κάθε βεβαιότητά του, όμως, για τη ζωή θα διασαλευτεί όταν θα ανακαλύψει τη δράση της μητέρας του στη διάρκεια της δικτατορίας, γεγονός που θα συμβάλει στην πνευματική του ενηλικίωση. Καταλυτικά επίσης θα τον επηρεάσουν δύο άντρες και οι αλλόκοτες ιστορίες τους στις οποίες κυριαρχούν η Ιταλία του ’60, ο Νίκος Γκάτσος και το καφέ Μπραζίλιαν, ένας μεγάλος και συγκινητικός έρωτας και μια επονείδιστη προδοσία. Ένα μυθιστόρημα για τις αποσιωπήσεις της Ιστορίας και το πώς τα τραύματα περνούν από γενιά σε γενιά, για το δέος προς το παρελθόν που μπορεί να γίνει βρόγχος ή εφαλτήριο, για την αναζήτηση της προσωπικής ταυτότητας μέσα από «τις ιστορίες των άλλων».
Γιάννης Σιώτος,
Μάνα πατρίδα, κακιά μητριά,
εκδόσεις Καστανιώτη
1922, Αύγουστος. Οι πρώτοι πρόσφυγες φτάνουν στα ελληνικά λιμάνια. Τους επόμενους μήνες θα ακολουθήσουν ένα εκατομμύριο πεινασμένοι, απελπισμένοι και ρακένδυτοι Έλληνες και Αρμένιοι από την Ανατολική Θράκη, τη Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Κωνσταντινούπολη. Το μυθιστόρημα Μάνα πατρίδα, κακιά μητριά εστιάζει στη ζωή τους, στην Αθήνα και στον Πειραιά κυρίως, από τον Αύγουστο του 1922 μέχρι τον Αύγουστο του 1923. Ο ρεαλισμός του συγκλονίζει, καθώς αναπαριστά το χάος αυτού του χρόνου στον οποίο κυριαρχούν η εκμετάλλευση, η απόρριψη, η περιθωριοποίηση, η κερδοσκοπία και το εμπόριο ανθρώπων. Οι κεντρικοί ήρωες ωστόσο δεν είναι ούτε κάτοικοι της «μητρόπολης» ούτε δυστυχισμένοι πρόσφυγες, αλλά έμπειροι ξένοι δημοσιογράφοι που έχουν εξοικειωθεί με εικόνες τρόμου και εξαθλίωσης και μπορούν να κρίνουν, να συγκρίνουν και να αποκαλύπτουν.
Το βιβλίο του Γιάννη Σιώτου είναι καρπός πολυετούς έρευνας. Ένα συνταρακτικό μυθιστόρημα που διαβάζεται σαν ντοκουμέντο. Στις σελίδες του αναδεικνύει την αναμέτρηση της «αλήθειας» των ισχυρών και των εφησυχασμένων με τη θλιβερή καθημερινότητα, που πολλές πτυχές της εξακολουθούν να παραμένουν σκοτεινές, δυσδιάκριτες και ανομολόγητες έναν αιώνα μετά.
Αθηνά Τσακάλου,
Η κόρη και η νύχτα,
Τόπος
Η κόρη και η νύχτα είναι, σε πρώτη ανάγνωση, η ιστορία κάθε κόρης που συνειδητοποιεί ότι οφείλει να διεισδύσει στην αδιαπέραστη νύχτα όπου έχει βυθιστεί η κακοποιημένη μητέρα της. Το μυθιστόρημα αναδιφά τη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στις δύο γυναίκες μετά την αναγνώριση του τραύματος και τις γέφυρες που πρέπει να διαβούν πέρα από αυτό που φαίνεται ηθικό και δίκαιο μέχρι να φτάσουν στην αλήθεια του αγριεμένου, πλην κοινού, αίματος – που εδώ αφορά εξίσου μητέρα, πατέρα, κόρη.
Η Αθηνά Τσάκαλου δουλεύει αυτή την, από κάθε άποψη, συνταρακτική ιστορία της με μια δυνατή γλώσσα που δανείζεται μαστορικά τη φωνή των πουλιών, το χρώμα των λουλουδιών, τη μυρωδιά του νοτισμένου δέντρου και της παγωμένης γης, κι όλο αυτό όχι με ρηχό μελοδραματισμό, αλλά με τον γειωμένο ρεαλισμό μιας αυθεντικής ποιητικής φωνής.
Η κόρη και η νύχτα είναι ένα φαντασμαγορικό μυθιστόρημα, όπου το χιόνι που καλύπτει απ’ άκρου σ’ άκρο το βιβλίο δεν αποτελεί απλώς σύμβολο της φύσης ή σκηνογραφία, αλλά τον δυναμικό πρωταγωνιστή που ως αρχαίος χορός σχολιάζει, υπογραμμίζει, αγκαλιάζει ή παρασύρει τους ήρωες στην ατέλειωτη σιωπή του.
Τάκης Σπετσιώτης,
Προσευχές έκτακτης ανάγκης,
Βιβλιοπωλείον της Εστίας
Γιος ξενιτεμένων ναυτικών, ο 13χρονος Παύλος Μέρλος φεύγει από την παραθαλάσσια κωμόπολη που μεγάλωσε, τραυματισμένος από μια πρόωρη ομοφυλοφιλική σεξουαλική εμπειρία, για να γνωρίσει τον κόσμο, θέλοντας να γίνει μουσικός – τέχνη για την οποία πιστεύει ότι είναι γεννημένος – ξεκλειδώνει πολλά μυστικά, όχι μόνο της τέχνης, αλλά και της ζωής, που τον ενδιαφέρει εξίσου. Έχουν άραγε κλείσει οι ουλές της παιδικής του ηλικίας όταν, πολλά χρόνια αργότερα, μια Πρωτοχρονιά στην αυγή του 21ου αιώνα, τον συναντάει μεσήλικα αυτοεξόριστο ένας παράξενος επισκέπτης, ο Ευμένης Παράσχος; Κι έχουν αποτελέσει δικαίωση της ύπαρξής του ο έρωτας και η τέχνη σε μια κοινωνία αποξένωσης, εκφοβισμού και μοναξιάς της αρρώστιας;
Ένα μυθιστόρημα εσωτερικής διαμόρφωσης του ήρωα και ταυτόχρονα μια τοιχογραφία των ελληνικών (και όχι μόνον) ερωτικών ηθών της τριακονταπενταετίας 1966-2000.
Δημήτρης Τσουκνιδής,
Η ψυχίατρος με την έκτη αίσθηση,
Αρμός
Στις 14 Φεβρουαρίου, ημέρα των ερωτευμένων, η αστυνομία βρίσκει τη γνωστή ηθοποιό Στέλλα Γιαμπουρά δολοφονημένη με 14 μαχαιριές! Ο σκηνοθέτης σύντροφός της, Φοίβος Ρεντούμης, ανακρίνεται ως ο κύριος ύποπτος, αλλά το μόνο που ψελλίζει είναι: «Νεφέλη Στάη», δηλαδή το όνομα της ψυχιάτρου του. Θα καταφέρει η ιδιοφυής Στάη να ανακαλύψει τον δολοφόνο της Γιαμπουρά ή θα καταδικαστεί και η ίδια μαζί με τον ψυχικά ασταθή Ρεντούμη;
Ηθοποιοί, σκηνοθέτες, δημοσιογράφοι και πολιτικοί εμπλέκονται σ’ ένα θρίλερ που αποκαλύπτει τη σκοτεινή πλευρά πίσω από όσα μας κρύβουν τα λαμπερά φώτα του θεάτρου και της τηλεόρασης.
Κυριολεκτικά κάθε λεπτό γίνεται και μια καινούργια αποκάλυψη που φανερώνει πως όλοι είναι ένοχοι, αλλά μόνο ένας ο πραγματικός δολοφόνος. Όμως ποιος;