Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι πλέον και επισήμως ο πρώτος εκτελεστικός πρόεδρος της Τουρκίας, μετά την ορκωμοσία του στη Βουλή το απόγευμα της Δευτέρας. «Ως πρόεδρος της χώρας, ορκίζομαι στην τιμή και την ακεραιότητά μου, ενώπιον του μεγάλου τουρκικού έθνους και της ιστορίας, να εργαστώ με όλες μου τις δυνάμεις για να προστατεύσω και να εξυμνήσω τη δόξα και την τιμή της Δημοκρατίας της Τουρκίας και να εκπληρώσω τα καθήκοντα που αναλαμβάνω με αμεροληψία» είπε ο πρόεδρος της Τουρκίας κατά τη διάρκεια της τελετής ορκωμοσίας στην τουρκική Εθνοσυνέλευση στην Άγκυρα, η οποία μεταδόθηκε σε απευθείας σύνδεση από τα τηλεοπτικά δίκτυα της χώρας.
O Ταγίπ Ερντογάν στην ομιλία του που ακολούθησε στο Προεδρικό Μέγαρο τόνισε ότι ένας από τους βασικούς στόχους της νέας προεδρίας του είναι η ενίσχυση των συνόρων και της αμυντικής βιομηχανίας.
Η ορκωμοσία Ερντογάν σηματοδοτεί τη μετάβαση στο νέο προεδρικό σύστημα, σύμφωνα με τη συνταγματική αναθεώρηση που εγκρίθηκε με δημοψήφισμα τον Απρίλιο του 2017. Στο νέο αυτό πλαίσιο, καταργείται η θέση του πρωθυπουργού και όλη η εκτελεστική εξουσία περνάει στον πρόεδρο.
Ειδικότερα, υπό το νέο σύστημα, ο 64χρονος Ερντογάν θα ηγείται της εκτελεστικής εξουσίας, θα έχει το δικαίωμα να διορίζει και να παύει τους αντιπροέδρους, τους υπουργούς, υψηλόβαθμους αξιωματούχους της διοίκησης και δικαστές χωρίς κοινοβουλευτική έγκριση. Ο πρόεδρος θα έχει επίσης τη δυνατότητα να διαλύει το κοινοβούλιο, να εκδίδει προεδρικά διατάγματα και να επιβάλει κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Ο Ερντογάν, που βρίσκεται στην κεφαλή της Τουρκίας εδώ και 15 χρόνια, αρχικά ως πρωθυπουργός και εν συνεχεία ως πρόεδρος, έχει κατ’επανάληψη υποστηρίξει ότι ο θεσμός της εκτελεστικής προεδρίας θα δημιουργήσει ένα σταθερό περιβάλλον στη χώρα που θα ευνοήσει την οικονομία. Στον αντίποδα, οι επικριτές του αναφέρουν ότι το νέο σύστημα δίνει στον πρόεδρο τεράστιες εξουσίες χωρίς τα απαραίτητα θεσμικά αντίβαρα.
Οι πολιτικές αυτές εξελίξεις λαμβάνουν χώρα σε μια κρίσιμη στιγμή για τη γειτονική χώρα με την οικονομία να υφίσταται σημαντικές πιέσεις και τις διώξεις ενάντια σε όσους αντιδρούν να εντείνονται. Σημειώνεται ότι η τουρκική λίρα έχει πέσει 16 μονάδες σε σχέση με το δολάριο τη φετινή χρονιά, ενώ την περασμένη Κυριακή ο Ερντογάν απέλυσε 18.600 ανθρώπους από το τουρκικό Δημόσιο, με την αιτιολογία ότι συνιστούν κίνδυνο για την ασφάλεια του κράτους.
«Η τελευταία σειρά διώξεων αποτελεί μια επιπλέον επιβεβαίωση ότι δεν θα υπάρξει κάποια αξιοσημείωτη κανονικοποίηση της τουρκικής πολιτικής για το άμεσο μέλλον» αναφέρει στο Bloomberg ο πρόεδρος της Teneo Intelligence Wolfango Piccoli και προσθέτει. Η κυβερνητική υπόσχεση ότι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα σταματήσει «δεν αποτελεί σημαντική εξέλιξη», καθώς το νέο προεδρικό σύστημα θα επιτρέπει στον Ερντογάν να συνεχίσει να κυβερνά με διατάγματα, όπως κάνει τα δύο τελευταία χρόνια, προσθέτει.
«Οι διώξεις της Κυριακής ήταν εντυπωσιακές στο εύρος τους και πολλοί θα τις θεωρήσουν ως σημάδια ενός αυταρχικού καθεστώτος όπου η διαφωνία δεν θα γίνεται ανεκτή» αναφέρει στο Bloomberg o Ghanem Nuseibeh, ιδρυτής της συμβουλευτικής εταιρίας Cornerstone Global Associates. «Αυτό θα προκαλέσει ανησυχία στους ξένους επενδυτές καθώς αυξάνει τα επίπεδα του πολιτικού ρίσκου στην Τουρκία» προσθέτει.
Οι σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ καθώς και με τις ΗΠΑ είναι ιδιαίτερα τεταμένες την τελευταία περίοδο. Ο Galip Dalay, τουρκολόγος και συνεργάτης του Brookings Institution, μιλώντας στο Al Jazeera, ανέφερε ότι δεν αναμένει κάποια σημαντική διαφοροποίηση στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας. «Περιμένω μια πιο μετριοπαθή ρητορική ανάμεσα στην ΕΕ και την Άγκυρα την επόμενη περίοδο, ιδίως λόγω της άρσης της κατάστασης έκτακτης ανάγκης και των οικονομικών προβλημάτων στην Τουρκία» σημείωσε ο Dalay. Όπως πρόσθεσε όμως δεν βλέπει κάποια μεγάλη εξέλιξη, καθώς η ρίζα των προβλημάτων ανάμεσα στην Άγκυρα και την ΕΕ προϋπήρχαν της κήρυξης της κατάστασης έκτακτης ανάγκης.
Αναφορικά με τις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας, o Dalay σημείωσε: «Αναμένω ότι οι ΗΠΑ και η Άγκυρα θα έχουν περισσότερες συζητήσεις για τη Συρία την επόμενη περίοδο».
Πηγή: The TOC