Του ΑΧΙΛΛΕΑ ΠΑΠΑΡΣΕΝΟΥ*
Ήταν το τέταρτο αγόρι και ο βενιαμίν των εννέα παιδιών του Τζόζεφ και της Ρόoυζ Κένεντι, όταν ο Τεντ γεννήθηκε το 1932. Μεγαλώνοντας σε ένα προνομιούχο και ανταγωνιστικό περιβάλλον αισθανόταν ανεπαρκής στη σκιά των τριών μεγαλύτερων αδελφών του, Τζο, Τζον και Ρόμπερτ. Οταν η μοίρα έπληξε την οικογένεια με τον θάνατο του Τζο το 1944 στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και τις δολοφονίες του Τζον το 1963 και του Ρόμπερτ το 1968, ο Τεντ έγινε ο «πάτερ φαμίλιας» σε ηλικία 36 ετών. Τις καταστροφές και τους θριάμβους της πολυτάραχης ζωής του, τις αδυναμίες και τη μεγάλη καρδιά του, την ανάκαμψη από προσωπικά σκάνδαλα και οικογενειακές τραγωδίες και την πολιτική παρακαταθήκη που άφησε με την ακλόνητη προσήλωση του στις αξίες του προοδευτισμού σκιαγραφεί ο Τζον Φάρελ σε μια ογκώδη βιογραφία του, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Penguin ( Ted Kennedy: A Life, 2022, σελ 738) . Συγγραφέας βραβευμένων βιβλίων για τον πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον και τον πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων Τιπ Ο’ Νιλ, ο Φάρελ γνώρισε από κοντά τον Τεντ Κένεντι καλύπτοντας τη θητεία του στη Γερουσία για την Boston Globe, εντρύφησε στα αρχεία και μίλησε με μέλη της οικογένειας και συνεργάτες του.
Το βιβλίο του δεν είναι μια αγιογραφία για τον «λέοντα της Γερουσίας», έναν από τους μακροβιότερους γερουσιαστές στην ιστορία του Σώματος , όπου υπηρέτησε για 47 συναπτά έτη μέχρι τον θάνατο του το 2009. Τα εμπόδια που παρενεβλήθησαν στην πορεία του, άλλα εξωγενή και άλλα από δική του υπαιτιότητα, δεν τον ξεστράτισαν από την έγνοια του για τον απλό λαό. Από τον παππού του, τον Δήμαρχο Βοστώνης Τζον Φιτζέραλντ, έμαθε να συμπαραστέκεται στους ευάλωτους , όπως ήταν οι Ιρλανδοί καθολικοί πρόγονοι του. Στο Χάρβαρντ αποβλήθηκε για δύο χρόνια, όταν έβαλε ένα συμφοιτητή του να δώσει αντ’ αυτού τις εξετάσεις στο μάθημα των ισπανικών. Οταν το 1962, σε ηλικία 30 ετών, κέρδισε την έδρα του γερουσιαστή , που έμεινε κενή με την εκλογή του αδελφού του Τζον στην προεδρία, έπρεπε να αποδείξει στους άπιστους Θωμάδες ότι η νίκη του δεν οφειλόταν στο χρήμα και διασυνδέσεις του πατέρα του και στο βαρύ οικογενειακό όνομα . Εκτοτε κέρδισε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις στη Μασαχουσέτη.
Ακολούθησαν ο σοβαρός τραυματισμός του σε αεροπορικό δυστύχημα το 1964, οι δολοφονίες των αδελφών του, η διάγνωση καρκίνου στα δύο από τα τρία παιδιά του και το αυτοκινητιστικό δυστύχημα στο Τσαπακουίντικ της Μασαχουσέτης το καλοκαίρι 1969, που αποτέλεσε τη ταφόπλακα στις προεδρικές φιλοδοξίες του. Τότε το αυτοκίνητο που οδηγούσε αργά τη νύχτα προφανώς υπό την επήρεια αλκοόλ, εξόκειλε της πορείας του και έπεσε στη θάλασσα με αποτέλεσμα να πνιγεί η 29χρονη συνεπιβάτις του Μέρι Τζο Κοπέκνι. Το γεγονός ότι καθυστέρησε να ειδοποήσει την αστυνομία για εννέα ώρες ήγειρε επίμονα ερ για τον χαρακτήρα του. Η αδυναμία του στο ποτό και στις γυναίκες κλόνισαν τον γάμο του με την εύθραυστη και αλκοολική Τζόαν Μπένετ το 1982, αλλά δέκα χρόνια αργότερα βρήκε την οικογενειακή σταθερότητα στη δεύτερη σύζυγό του Βικτώρια Ρέτζι. Αυτό που συνήθιζε να λέει για την χώρα του, ίσχυε και για τον ίδιο. «Ο αγώνας ξαναρχίζει. Η ελπίδα επανέρχεται. Το όνειρο συνεχίζεται».
Ο Τεντ Κένεντι ήταν απρόθυμος να ακολουθήσει τα βήματα των δύο αδελφών του στη διεκδίκηση της προεδρίας και δεν ενέδωσε στις πιέσεις να κατέβει υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές του 1968, 1972 και 1976. Πεισθείς τελικά να διεκδικήσει το χρίσμα των Δημοκρατικών στις εκλογές του 1980 απέναντι στον πρόεδρο Τζίμι Κάρτερ, έχασε από τον εσωκομματικό αντίπαλο του σε κλίμα αμοιβαίας αντιπάθειας και αποφάσισε ότι το πολιτικό πεπρωμένο του ήταν στη Γερουσία. Περιστοιχισμένος από λαμπρούς βοηθούς και μεθοδικά προετοιμασμένος άφησε το στίγμα του σε 2.550 νομοσχέδια που εισηγήθηκε ο ίδιος και σε άλλα 7.000 που συνυπέγραψε, μη διστάζοντας να συνεργασθεί αρκετές φορές με ρεπουμπλικανούς αντιπάλους του.
Απτόητος στην επερχόμενη συντηρητική θύελλα υπερασπίσθηκε με συνέπεια φιλελεύθερες, προοδευτικές πολιτικές και μέτρα υπέρ της εργατικής τάξης, μεταναστών και μειονοτήτων, ιατρικής περίθαλψης και δημόσιας εκπαίδευσης, κατά των πολέμων στο Βιετνάμ , στο Ιράκ και του απαρχάιντ στη Νότιο Αφρική , υπέρ της ειρήνευσης στη Βόρεια Ιρλανδία και του ελέγχου των πυρηνικών όπλων. (Η σταθερή υποστήριξη του στην Ελλάδα και την Κύπρο δεν μνημονεύεται στο βιβλίο). Η γνήσια ευαισθησία του στον πόνο του άλλου αποτυπωνόταν στα προσωπικά τηλεφωνήματα που έκανε σε κάθε οικογένεια καταγομένων από τη Μασαχουσέτη θυμάτων στις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11.9.2001 και στους πολέμους Ιράκ και Αφγανιστάν.
Ο αγώνας στον οποίο αφεριώθηκε με πάθος ήταν η ιατροφαρμακευτική κάλυψη όλων των Αμερικανών, «ένα καίριο ζήτημα πολιτικής ηθικής». Στο νοσοκομείο της Βοστόνης, που επισκεπτόταν για χημειοθεραπεία και ακτινοβολίες, όταν διαγνώσθηκε με καρκίνο του εγκεφάλου, πονούσε περισσότερο αντικρίζοντας τα μικρά παιδιά που υπέφεραν από καρκίνο. Και μια από τις τελευταίες επιστολές που έγραψε λίγο πριν πεθάνει τον Αύγουστο 2009 ζητούσε από τον πρόεδρο Ομπάμα να επιμείνει στη νομοθεσία για την επέκταση μιας προσιτής σε όλους ιατρικής περίθαλψης, που αποτελούσε « θεμελιώδες δικαίωμα και όχι προνόμιο». Θα αισθανόταν υπερήφανος, αν είχε προλάβει να παραστεί στην υπογραφή του νόμου στον Λευκό Οίκο το 2010. Τότε ο Ομπάμα απέτισε ιδιαίτερο φόρο τιμής σε δύο πρόσωπα, στη μητέρα του και στον Τεντ Κένεντι.
*Ο Αχιλλέας Παπαρσένος υπηρέτησε ως προϊστάμενος του Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας στην ελληνική πρεσβεία της Ουάσιγκτον