Της Ράνιας Γάτου
«Την ζωήν ζητών, ως βλέπω, θηρεύω θάνατον, κ’ εν τω θανάτω ζωήν ευρίσκω. Το λοιπόν ελθέτω!» (Κλαύδιος, από το Measure for Measure του Shakespeare, αποκηρυγμένα, Κ.Π.Καβάφη)
Μικρές παρατηρήσεις εμπνευσμένες από δύο αναλυτές της ανθρώπινης αναυθεντικότητας, της πλαστοπροσωπίας, του δήθεν καθωσπρεπισμού και της υποκρισίας: Shakespeare και Καβάφης
Ο εγωκεντρισμός και ο αισθησιασμός, έχουν αλλοτριώσει τη συνείδησή μας. Η δουλική μισαλλοδοξία αποκαλύπτει την παράδοξη αλαζονεία. Ο άνθρωπος έχει αποξενωθεί. Η φιλαυτία, η εγωπάθεια, η αυτολατρία, ο υπερτροφικός εγωισμός, ο άκρατος ατομισμός, έχουν διαταράξει τις αισθήσεις, ενώ ταυτόχρονα έχουν αναθρέψει ψευδαισθήσεις κάτω από τις οποίες αρνούμαστε να δούμε την αλήθεια στον πρόσκαιρο βίο αυτού του κόσμου. Η αστοχία της παρακοής κληροδότησε το θάνατο. Εξάλειψε την κυριαρχία της ελευθερίας με τις ύπουλες προσπάθειες και τα δελεάσματα της σκοτεινής πλάνης. Κι η υποταγή του προσώπου μας στον εγωισμό έχει καταστίσει κυρίαρχο το θάνατο. «Η επιπονωτέρα ύπαρξις και η μυσαρωτέρα, ην πικραίνουν γήρας, πενία, φυλακή, και νόσος, είναι φαιδρός παράδεισος προς όσα από τον θάνατον φοβούμεθα». (Κ.Π.Καβάφης).
Κι οι επιλογές μας μια φρεναπάτη, όπου τείνει να πιστεύει κανείς ως πραγματικό το κάτι που απλώς επιθυμεί. Το θολό νερό της ζωής μας έχει γεύση δριμεία, τη βαθιά δυσαρέσκεια που σου προκαλεί το δηλητήριο όταν εισχωρεί στον ανθρώπινο οργανισμό. Κι όμως ζούμε για το Θεό χωρίς Θεό. Ανεβαίνουμε την ιεραρχία του ψέματος έρποντας, σερνόμενοι σαν τα φίδια που μετακινούνται με την κοιλιά στο έδαφος. Και η ψυχή συνεχίζει να χωρίζεται από το σώμα της κατατρώγοντας την αυτοσυνειδησία του πνεύματος. Η δουλοπρέπεια των παθών και η χαμέρπεια επέρχονται ως συνέπεια κάθε άνομης πράξης. Κι ο άνθρωπος απομακρύνεται από τη βασιλεία του Θεού, καθώς κατακλύζεται από το θάνατο της αμαρτίας. Εναρμονισμένοι δυσαρμονικά στη σφοδρή λάβρα των παθών, βιώνουμε λυσσαλέα την αρρώστια της απληστίας. Ζούμε μέσα στην ακόρεστη πλεονεξία των πάντων, ενώ μας έχει καταβροχθίσει η αδηφαγία της εμμονής προς το κακό. «Λοιπόν τι έχει αύτη η ζωή όπερ σ’ ελκύει έτι;» (Κ.Π. Καβάφης).
Ουσιαστικά η πείνα και η δίψα του Εσταυρωμένου Χριστού, πηγάζει μέσα από τον πόνο της θυσίας του για την εκμηδένισή των ανθρώπινων παθών. Μια κοινωνία αγάπης, εμπλουτισμένη με ελευθερία, φιλευσπλαχνία, σπλαχνικότητα, φιλοπονία, δικαιοσύνη, ευθύτητα, επιείκεια, είναι ευμενώς διατιθεμένη στην ολοκλήρωση της προσωπικής μας ζωής. Όμως οι “κατηραμένοι“ αγκαλιάζουν την αμαρτία και οι φωτισμένοι τη μετάνοια. Οι κόποι και οι πόνοι της ελευθερίας μας γίνονται ρήματα ζωής αιωνίου, ενώ η βάναυση ψυχική υποτέλεια στεφάνι ατιμίας. Ο Θεός προσφέρει «αλλόμενον ύδωρ εις ζωήν αιώνιον», δηλαδή την καλή αλλοίωση της αφθαρσίας. Η ενθαρρυντική προτροπή της μέθεξης στη θεία και ουράνια δόξα, δωρίζει με τη φωτοχυσία της άκτιστης χάρις του θεού την εμπειρία της πύρινης δόξας της μακαριότητας του ανθρώπου.
Ο δυνατός καύσωνας της οίησης, ενισχύει τις εκτεταμένες δικαιοδοσίες της υπερηφάνειας μας, ενεργώντας με γνώμονα την υπερεξουσία της αυτοτέλειάς μας. Η ντροπιασμένη, αδυσώπητη και αμείλικτη τακτική της ανθρώπινης αμετροέπειας πολλαπλασιάζει τις δυνάμεις του εγωισμού και ξετυλίγει στο πεδίο της μάχης τα σαρκοβόρα πάθη. Τα δόντια της παράνοιας γίνονται αιχμηρές καρφίδες στην παγωνιά της αμαρτίας. Η αναλλοίωτη ορμή του πνευματικού ολέθρου εξαπολύει επιθέσεις στις υγιείς δυνάμεις τις ψυχής που σφαδάζουν μέσα στα δόντια του σαρκοβόρου θηρίου της επίμονης αυτοδίωξης των ανθρωπίνων παθών. Η μάστιγα της ακόρεστης πλεονεξίας αμφισβητεί το ένθεο πένθος. Η ανεξέλεγκτη απληστία παραλύει τη ζωτικότητα και τα αισθήματα της ανθρώπινης ομορφιάς. Η σήψη της ψυχρής αναισθησίας μας «γοερώς θρηνούσα» (Κ.Π.ΚΑΒΑΦΗΣ), εξισώνεται με τους παραλυμένους πένητες της δυσκίνητης αμάθειας του ανθρώπου. Η μεγαλύτερη τραγωδία της συνείδησης μας είναι η άγνοια, μέσω της οποίας, οι κόρες των ματιών χρωματίζονται από τις μεθόδους του αντικείμενου διαβόλου.
Όταν μιλάμε για γνώση και άρα θεραπεία της άγνοιας δεν μιλάμε για νοησιαρχία, αλλά για πνεύμα Άγιον και Άκτιστον. Όπως θα ακούσουμε την Κυριακή της Πεντηκοστής: «Φως ο Πατήρ, Φως ο Λόγος, Φως και το Άγιον Πνεύμα «ὅπερ ἐν γλώσσαις πυρίναις, τοῖς Ἀποστόλοις ἐπέμφθη, καὶ δι’ αὐτοῦ πᾶς ὁ κόσμος φωταγωγεῖται, Τριάδα σέβειν ἁγίαν».
Κατ’ ουσίαν καλούμαστε να επαναλάβουμε στη ζωή μας τον ειρμό της πεντηκοστής «Θείω καλυφθείς ο βραδύγλωσσος γνόφω ερητόρευσε τον θεόγραφον νόμον».
Να ζητήσουμε εν ταπεινώσει να καλυφθούμε από τη νεφέλη του Αγίου Πνεύματος για να μπορέσουμε, όχι να γίνουμε ρήτορες σαν τον Μωυσή, αλλά τουλάχιστον ακροατές και ποιητές του θεόγραφου νόμου.