Επιμέλεια
Μαίρη Τσακνάκη Γαβαλά
Καλεσμένη μας σήμερα η Άρτεμις Κουτσούκου.
Άρτεμις, καλωσόρισες στο Ερωτηματολόγιο του Proust στην κυριακάτικη «Θεσσαλία», μια μέρα πριν την παρουσίαση του βιβλίου σου. Χαίρομαι πολύ που θα τα πούμε. Εσύ έχεις τον λόγο. Καταγωγή, παιδικά χρόνια, σπουδές…
Γεννήθηκα στον Βόλο και ευτύχησα να έχω δύο υπέροχους γονείς. Ο πατέρας μου Γιώργος Χατζηγεωργίου ήταν αγρονόμος και η μητέρα μου Δώρα δεν εργάστηκε και ασχολήθηκε αποκλειστικά με την οικογένεια. Μεγάλωσα μοναχοπαίδι με πολλή αγάπη τριγυρισμένη από δύο εξαιρετικές γιαγιάδες και έναν χαρισματικό αλησμόνητο παππού. Τα παιδικά μου χρόνια κύλησαν όμορφα, ήσυχα και έχω μόνον γλυκιές αναμνήσεις από αυτά. Το πρώτο πλήγμα στην ψυχή μου ήταν ο θάνατος του αξέχαστου πατέρα μου πριν 13 χρόνια, που έφυγε από κοντά μας. Για μένα βέβαια δεν έφυγε ποτέ.
Δημοτικό Σχολείο στον Βόλο. Ήταν το 3ο Δημοτικό, στο κέντρο της πόλης και πολύ κοντά στο σπίτι μας, με πρώτη δασκάλα μου την κ. Φώνη Πολίτου, που μας αγκάλιασε τα μικρούλια και μας έμαθε γράμματα, τρόπους και κυρίως μας έκανε να αγαπήσουμε το σχολείο και να διψούμε για τη γνώση. Χαρούμενα, ευτυχισμένα χρόνια, που τα αναπολώ πολλές φορές με συγκίνηση όταν ειδικά ανασύρω από τα συρτάρια μου τις παλιές κιτρινισμένες φωτογραφίες με τους συμμαθητές και τις συμμαθήτριες.
Μετά το Δημοτικό φοίτησα στην Ελληνογαλλική Σχολή Βόλου «Άγιος Ιωσήφ». Ο λόγος που επέλεξα τότε τη Σχολή ήταν η επιθυμία του πατέρα μου να μάθω γαλλικά, καθότι και ο ίδιος γαλλόφωνος, και να κάνω τις γυμνασιακές μου σπουδές σε ένα σχολείο, που φημιζόταν στην πόλη για την άψογη εκπαίδευση, που παρείχε στους μαθητές, αλλά και τη σωστή διαπαιδαγώγησή τους από τις Αδελφές του «Αγίου Ιωσήφ» και τους άριστους καθηγητές. Έξι συνολικά χρόνια (Γυμνάσιο – Λύκειο, εξατάξιο τότε Γυμνάσιο) με σημάδεψαν και χάραξαν την πορεία μου γενικότερα. Η γαλλική γλώσσα μπήκε στη ζωή μου για τα καλά και η γαλλική λογοτεχνία και ο πολιτισμός με μάγεψαν. Η Γαλλία έγινε η αγαπημένη χώρα, σαν δεύτερη πατρίδα μου και τα γαλλικά η γλώσσα της καρδιάς μου. Γι’ αυτό δεν υπήρξε δεύτερη σκέψη για το τι θα σπούδαζα. Η απόφαση είχε παρθεί από τις πρώτες ήδη τάξεις του Γυμνασίου και αφορούσε βέβαια τη γαλλική φιλολογία. Μετά από πανελλήνιες εξετάσεις πέρασα με επιτυχία (2η κατά σειρά) στη Φιλοσοφική Σχολή του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στο Γαλλικό Τμήμα και τελείωσα στα 4 χρόνια κάνοντας ενδιάμεσα επιμόρφωση στο Institut de Touraine (Université de Poitiers).
Καριέρα;
Μετά την αποφοίτησή μου, ήταν έντονη η επιθυμία μου να μπω σε τάξη. Έτσι εργάστηκα για έναν χρόνο σαν καθηγήτρια πια στο αγαπημένο μου σχολείο, το Ελληνογαλλικό, και μετά από 5 χρόνια, λόγω απουσίας μου στη Θεσσαλονίκη, διορίστηκα καθηγήτρια γαλλικής γλώσσας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Αναπληρώτρια στην αρχή στα Γυμνάσια Βελεστίνου και Αλμυρού και ύστερα μόνιμη καθηγήτρια. Υπηρέτησα στο Γυμνάσιο Ευξεινούπολης, στο Κλασικό Λύκειο Βόλου, στο 2ο Γενικό Λύκειο Βόλου και στο 7ο Γυμνάσιο Βόλου, από το οποίο συνταξιοδοτήθηκα. Σταθμός στην επαγγελματική μου καριέρα ήταν η θητεία μου στο Κλασικό Λύκειο Βόλου (10 χρόνια). Ένας Σύλλογος εξαιρετικών συναδέλφων και υπέροχοι μαθητές, που εκτός από τις άριστες επιδόσεις στα μαθήματά τους, ήταν πάντα πρόθυμοι για πολιτιστικές δραστηριότητες με μεγάλη επιτυχία. Τους ευχαριστώ γιατί μου έδωσαν τη δυνατότητα να πραγματοποιήσω τα όνειρά μου στην Εκπαίδευση.
Δίδαξα 30 συνολικά έτη στη Δημόσια Εκπαίδευση συμμετέχοντας σε σεμινάρια και πανελλήνια συνέδρια ως εισηγήτρια και επιμορφώτρια. Εκπόνησα εργασίες στα ελληνικά και τα γαλλικά και πραγματοποίησα πολλά πολιτιστικά προγράμματα με μαθητές στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Γαλλία – Βουλγαρία).
Υπήρξα αναπληρωματική αιρετός του ΠΥΣΔΕ Νομού Μαγνησίας και εκλεγμένη αντιπρόσωπος της ΕΛΜΕ για συνέδρια της ΟΛΜΕ. Από τη θέση μου ως πρόεδρος του Συνδέσμου Καθηγητών Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Νομού Μαγνησίας (12 έτη) προσπάθησα να προωθήσω τη γαλλική γλώσσα και να υπερασπιστώ τις οργανικές θέσεις των συναδέλφων μου.
Οικογένεια…
Είμαι παντρεμένη με τον γιατρό Γιάννη Κουτσούκο, ο οποίος παρείχε τις ιατρικές του υπηρεσίες ως ιδιώτης γιατρός επί 40 συνολικά έτη στους συμπολίτες μας και συνταξιοδοτήθηκε και έχω δυο παιδιά. Τη Χριστίνα Κουτσούκου – Μπουγά που είναι φιλόλογος και τον Γιώργο Κουτσούκο, δικηγόρο – εργατολόγο, που ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Τρία λατρεμένα εγγόνια η Ιωάννα, ο Γιώργος και ο μικρός Πάνος συμπληρώνουν την οικογένειά μας.
Εθελοντισμός; Γαλλοφωνία;
Σε όλη τη διάρκεια της επαγγελματικής μου καριέρας η εκμάθηση της γαλλικής στους μαθητές μου δεν ήταν ο μοναδικός μου στόχος. Οι σπουδές μου στη γαλλική λογοτεχνία συνετέλεσαν ώστε να θέλω να περάσω σε αυτούς τα μηνύματα των μεγάλων Γάλλων ποιητών και συγγραφέων, να τους δώσω την ευκαιρία να γνωρίσουν τα ιστορικά μνημεία του Παρισιού, να ανακαλύψουν την αρμονία της γλώσσας, αλλά και να τους αποκαλύψω τους μακροχρόνιους και διαχρονικούς ιστορικούς δεσμούς των δυο λαών, του ελληνικού και γαλλικού. Και ακόμα τα παιδιά μάθαιναν ότι με τα γαλλικά μας συνδέουν ειδικοί δεσμοί αφού περιέχουν λέξεις ελληνικής ρίζας σε ποσοστό 64% επειδή τα λατινικά αποτελούνται κατά το πλείστον από ελληνικές λέξεις. Έτσι μιλώντας γαλλικά υποστηρίζουμε συγχρόνως και την ελληνική γλώσσα. Σε όλη τη σχολική χρονιά και ιδίως τον μήνα Μάρτη που είναι ο μήνας της Γαλλοφωνίας, φρόντιζα να οργανώνω μαζί με τους μαθητές διάφορες εκδηλώσεις. Η ένταξη της Ελλάδας στον διεθνή Οργανισμό Γαλλοφωνίας ήταν ένας ακόμη λόγος για τον εορτασμό της γαλλικής γλώσσας. Αυτές τις δραστηριότητες που ήταν πολλές φορές συναυλίες, ομιλίες πανεπιστημιακών δασκάλων, εκθέσεις, παραστάσεις ή σχολικές γιορτές παρακολουθούσε όλη η πόλη. Σιγά σιγά η 20ή Μαρτίου έγινε ένα ορόσημο για τη Γαλλοφωνία και στην πόλη μας. Οι δυσκολίες για την υλοποίηση αυτών των εκδηλώσεων ήταν πολλές γιατί έπρεπε μέσα από το σφικτό σχολικό πρόγραμμα να βρεθεί ο απαιτούμενος χρόνος για τα παιδιά και για μένα. Όμως η χαρά για την επιτυχία και την επίτευξη του σκοπού δικαίωνε τους κόπους και τις αγωνίες.
Ο Σύλλογος Αποφοίτων Ελληνογαλλικής Σχολής Βόλου;
Με δική σου πρωτοβουλία και 20 άλλων παλαιών μαθητριών ιδρυτικών μελών, από αγάπη και ευγνωμοσύνη για το σχολείο μας, ιδρύσατε το 1988 τον Σύλλογο Αποφοίτων Ελληνογαλλικής Σχολής Βόλου «Άγιος Ιωσήφ», του οποίου ήσουν η πρώτη πρόεδρος, με σκοπό τη σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των παλαιών μαθητριών και την πραγματοποίηση κοινωνικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Απώτερος σκοπός της ίδρυσης του Συλλόγου που αριθμούσε 300 και πλέον μέλη, ήταν η επαναλειτουργία του Ελληνογαλλικού Σχολείου που είχε σταματήσει το 1979 και λειτουργούσε σαν φροντιστήριο γαλλικής γλώσσας. Ο σημαντικός αυτός σκοπός επετεύχθη με την ίδρυση του Δημοτικού Σχολείου «Άγιος Ιωσήφ» το 1995. Μετά την επιστροφή μας στον Βόλο, και τη συμμετοχή μου σε εκλογές για την ανάδειξη ΔΣ του Συλλόγου, έγινα μέλος του ΔΣ επί προεδρίας της Ιουλίας Νησιώτου, η οποία υπήρξε η δεύτερη κατά σειρά πρόεδρος. Από το 2001 μέχρι και σήμερα, με διετή ανάπαυλα, είμαι η τρίτη πρόεδρος του Συλλόγου, προσπαθώντας με κάθε τρόπο μαζί με τα άλλα μέλη του ΔΣ να συνεχίζουμε τις κοινωνικές δραστηριότητες και τα πολιτιστικά δρώμενα στην πόλη του Βόλου και κυρίως να στηρίζουμε το Σχολείο μας και να προβάλλουμε το σπουδαίο του εκπαιδευτικό έργο. Ένα ιστορικό Σχολείο που ξεπέρασε τον αιώνα (έτος ίδρυσης 1904) και πορεύεται προς τον δεύτερο.
Έχουμε μια κοινή πορεία στη Γαλλοφωνία. Τι νομίζεις πως καταφέραμε;
Είναι δεδομένη η κοινή πορεία. Η φοίτηση στο Ελληνογαλλικό Σχολείο, η γαλλική παιδεία και η αγάπη για τα γαλλικά και τον γαλλικό πολιτισμό μάς χαρακτήρισε. Γι’ αυτό όλα αυτά τα χρόνια ενώσαμε τις δυνάμεις μας για να προβάλλουμε τη Γαλλοφωνία με κοινές εκδηλώσεις. Η παρουσία μας εξάλλου στους δυο Συλλόγους της πόλης, τον Σύλλογο Αποφοίτων της Ελληνογαλλικής Σχολής Βόλου και στον Ελληνογαλλικό Σύνδεσμο Βόλου, μας παρότρυνε να την προωθήσουμε με τον καλύτερο τρόπο. Η γνώμη μου είναι πως κάτι καταφέραμε και έχουμε βάλει ένα λιθαράκι αποδεικνύοντας πως υπάρχει ένας ισχυρός δεσμός μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας, μια ελληνογαλλική φιλία που αντέχει στον χρόνο, μια ειλικρινής φιλία ανάμεσα σε δυο χώρες που υπηρετούν με σεβασμό τις αρχές της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, της αλληλεγγύης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η προσφορά μας στην προώθηση της γαλλικής γλώσσας και του πολιτισμού αναγνωρίστηκε από το γαλλικό κράτος με την απονομή σε εμάς, των παρασήμων των Ακαδημαϊκών Φοινίκων (palmes académiques) από τον γενικό πρόξενο της Γαλλίας και διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης κ. Cristophe le Rigoleur το 2015.
Και το βιβλίο σας που παρουσιάζεται αύριο; Πώς προέκυψε; Ποια ήταν η αφορμή για να γραφεί;
Αυτό το πρώτο μου βιβλίο γράφτηκε για παιδιά γιατί τα αγαπώ και τα είχα πάντα δίπλα μου στις σχολικές αίθουσες. Ήθελα λοιπόν να απευθυνθώ στην ευαισθησία και τα συναισθήματά τους, να τους στείλω μηνύματα αληθινής ζωής και να φωτίσω τις ψυχές τους. Η ιδέα της απόρριψης των πλασμάτων και η απομόνωσή τους στη γωνιά με συντροφιά τη μοναξιά τους ήταν πάντα κάτι που με γέμιζε με θλίψη. Η σκληρότητα των καιρών μας, η έλλειψη αλληλεγγύης, η απονιά, η αδιαφορία, οι εικόνες εγκατάλειψης ανθρώπων και ζώων ήταν η αφορμή για να γράψω σε δύο γλώσσες «Το παράπονο του Χαλίμ» – «La plainte de Halim». Ένα παρατημένο στον δρόμο παλιό χαλί βιώνει αυτά τα συναισθήματα της απόρριψης και θέλει να μας πει ότι και τα άψυχα έχουν ψυχή και πονούν κι αυτά αφημένα στο πουθενά. Σε τέτοιες στιγμές μοναξιάς και αδυναμίας το στοργικό χέρι ενός φίλου ρίχνει το φως στην ψυχή και δίνει πνοή ζωής και ελπίδα.
Άρτεμις, σ’ ευχαριστώ για την όμορφη αυτή συζήτηση. Εύχομαι, καλοτάξιδο το βιβλίο σου.