Γρηγόρη Π. Καρταπάνη:  Στης Μοναξιάς τη Βάρδια 

Του 

ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΠΑΤΡΙΚΟΥ 

Εκδόθηκε και κυκλοφορήθηκε τον Ιούνιο του παρελθόντος έτους από τις εκδόσεις ΗΒΗ της πόλεώς μας και στη Σειρά «Νεότερη και Σύγχρονη Ελλάδα» η 3η ποιητική Συλλογή του κ. Γρηγόρη Π. Καρταπάνη (Γ.Π.Κ.), συγγραφέα, με τίτλο «Στης Μοναξιάς τη Βάρδια» και υπότιτλο «Ποιήματα και Στιχουργήματα (2000-2022)», σχ. 15Χ21 και 133 σελ. Την εκδοτική επιμέλεια είχε ο κ. Χρήστος Αγιώτης. Προηγήθηκαν οι ποιητικές συλλογές: «Τα Βολιώτικα» (1985) και «Τα θαλασσινά» (1987). Ο ποιητής αφιερώνει με συγκίνηση τη Συλλογή του «Στην οικογένειά μου που με «ανέχεται» και μου συμπαραστέκεται στις ενασχολήσεις μου εις έργα ουχί παραδεδειγμένης χρησιμότητος». 

Προλογίζει τη Συλλογή εύστοχα η κ. Λίνα Θωμά, φιλόλογος συγγραφέας, η οποία αναφέρει σχετικά: Θα μπορούσε κανείς να χωρίσει τα ποιήματα αυτά της εικοσαετίας (2000-2020) σε τρεις κατηγορίες: «Τα εξομολογητικά που σε πρώτο πρόσωπο κυρίως μεταφέρουν το εσωτερικό βίωμα, τα κοινωνικά – πολιτικά που σχολιάζουν σημεία των καιρών και βέβαια, τα ναυτικά που εμπνέονται από τον κόσμο της θαλασσινής ζωής, τα υλικά της και τα σύμβολα. Γνώριμο πεδίο για τον δημιουργό τους, ο οποίος υπηρετεί και την τέχνη της ναυπηγικής συνεχίζοντας μια ζωντανή οικογενειακή παράδοση».

Ο ποιητής Γ.Π.Κ. συνθέτει την ποίησή του σε παραδοσιακό ιαμβικό στίχο με πλεκτή ή ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία. Το περιεχόμενο των περισσοτέρων συνθέσεων της Συλλογής περικλείεται σε τρεις τετράστιχες στροφές. Προβληματιζόμενος με την παρατηρούμενη έξαρση του φαινομένου της προσφυγιάς δύσμοιρων αλλοεθνών ανθρώπων, οι οποίοι με μύριους κινδύνους και γινόμενοι θύματα αδίστακτων εκμεταλλευτών αναζητούν σ’ άλλη χώρα μια καλύτερη από αυτήν που βιώνουν στον γενέθλιο τόπο τους ζωή, με εσώψυχο πόνο εκτυλίσσει το δράμα τους στη σύνθεση «Πρόσφυγες»: «Άνθρωποι χωρίς πατρίδα / και από παντού διωγμένοι / κυνηγάνε μιαν ελπίδα / μες στ’ αμπάρια στοιβαγμένοι. / *Στην δική τους την πατρίδα / δεν μπορούνε πια να ζήσουν / του ήλιου ψάχνουν μιαν αχτίδα / και ζωή άλλη ν’ αρχίσουν/.* Παίρνουνε οι δουλεμπόροι / δίχως οίκτο τα λεφτά τους / και μ’ ένα παλιό βαπόρι / τους πετάν στη μοναξιά τους».

***

Ορμώμενος από την αλαζονική συμπεριφορά των εκπροσώπων των διεθνών Οργανισμών, οι οποίοι για χάρη των ισχυρών, που τους στηρίζουν, ευνοούν τα συμφέροντα αυτών και αδιαφορούν για τους αδύναμους της γης λαούς, στηλιτεύει αυτήν την «Αδικία».

«Χοντρά παιχνίδια γίνονται / στα στρογγυλά τραπέζια / και οι λαοί χωρίζονται σε φίλους και αποπαίδια. /* Και οι διεθνείς οργανισμοί / που τάχα δίνουν λύσεις / ανύπαρκτοι είναι θεσμοί / ούτε για να τους φτύσεις. /* Όπως γουστάρουν οι ισχυροί / τα πάντα λογαριάζουν / και για ολόκληρη τη γη / τις αποφάσεις βγάζουν».

***

Εκφράζοντας ο ποιητής με συγκίνηση τον πόνο σοβαρά ασθενούς που με λαχτάρα, απογοητευμένος από τις αρνητικές των ιατρών γνωματεύσεις και μην έχοντας άλλη εξ ανθρώπων διέξοδο, καταφεύγει στην «Παναγιά τη Γιάτρισσα» παρακαλώντας την να του χαρίσει την ίαση ζητώντας αρχικά συγγνώμη για τα προς αυτήν αμαρτήματά του.

«Στην Παναγιά τη Γιάτρισσα / θα πάω να προσκυνήσω / απ’ την αρρώστια την κακιά / που όλο μου καίει τα σωθικά / ίσως να ξεγλιστρήσω. /* Αχ Παναγιά μου Γιάτρισσα / κάνε το θαύμα σου / συγγνώμη πού ’μαι αμαρτωλός / και δεν ετήρησα ο τρελός / σχεδόν ποτέ το γράμμα σου. / * Στην Παναγιά τη Γιάτρισσα / αφού γιατρειά δεν είδα / κι όταν σου λένε οι γιατροί / τώρα ο Θεός ό,τι θα πει,/ είν’ η στερνή ελπίδα. («Παναγιά μου Γιάτρισσα»).

***

Την ώρα που ο ήλιος γέρνει να βασιλεύσει ο άνθρωπος γαληνεύει, στοχάζεται τον μόχθο και τα συμβάντα της ημέρας κι αυτά τα βιώματα παραμερίζουν από το προσκήνιο της συνειδήσεως τις σκέψεις και τα αιχμηρά προβλήματα που τον ταλανίζουν.

«Την ώρα που η μέρα τελειώνει / κι ο ήλιος κατεβαίνει να κρυφτεί / οι άνθρωποι που ζούνε πάντα μόνοι / την έχουν μόνιμη καταφυγή. /* Σε ώρα δειλινού δεν πονάω / σε ώρα δειλινού ηρεμώ / τον πόνο στην άκρη πετάω / δεν βλέπω μπροστά μου κενό. /* Την ώρα που η μέρα πάει να φύγει / και όλα μια γαλήνη τα περνά / εκείνοι που ένα βάσανο τους πνίγει / ξεχνούνε της ζωής τους τα δεινά. (« Ώρα Δειλινού»).

***

Αηδιασμένος ο ποιητής από τις δυσάρεστες καταστάσεις που βιώνει λόγω της μικροψυχίας και της κακότητας των ανθρώπων του περιγύρου του εκφράζει την εσώψυχη διάθεση να φύγει μακριά ολομόναχος, συγχωρώντας, ωστόσο, με μεγαλοφροσύνη όσους του προξένησαν με τη συμπεριφορά τους πικρίες στην ψυχή του: «Θα φύγω μόνος μου / και δίχως συνοδεία / για τούτο τον παλιόκοσμο / αισθάνομαι αηδία. /* Για κάποιο τόπο μακρινό / θέλω ν’ αναχωρήσω / και όσους με πειράξανε / όλους θα συγχωρήσω. /* Θα φύγω απρογραμμάτιστα / μονάχος και όπως- όπως / δε με σηκώνει άλλο πια / εμένα αυτός ο τόπος («Θα φύγω μόνος μου»).

***

Κουρασμένος ο άνθρωπος από την καθημερινή τύρβη και την τυπικότητα των επίπλαστων προσωπικών σχέσεων φθάνει στην κατάσταση να αναζητεί την απομόνωση, για να βρει τη λυτρωτική γαλήνη προς αυτοέλεγχο και της ψυχής ενδοσκόπηση μακριά από «την πολλή συνάφεια του κόσμου και τις πολλές κινήσεις κι ομιλίες», όπως διατυπώνει, κατά παράφραση, με βαθύνοια ο Κ. Π. Καβάφης στο επιγραμματικό διδακτικό του ποίημα: «Όσο μπορείς».

«Να ’μουν σε κάποια ερημιά / σ’ ένα μικρό καλύβι / να γαληνέψει η καρδιά / πίκρα να μη με θλίβει. /* Να είχα μια μικρή γωνιά / να πάω, για ν’ αράξω / στα περασμένα βάσανα / να μην ξανακοιτάξω. /* Να φύγω κάπου μακριά / απ’ την πολυκοσμία / να γαληνέψει η καρδιά / και να ’βρω ηρεμία» (Απομόνωση).

***

Με καμβά τον πολύπαθο βίο του Αλ. Παπαδιαμάντη (Αλ.Π.) και ιδιαίτερα τα χρόνια που, λίγο πριν επιστρέψει στη Σκιάθο για μόνιμη διαμονή (τέλη 1908), ζούσε πάμπτωχος στην Αθήνα φιλοξενούμενος στο κελλί του Ι. Ν. Αγ. Αναργύρων στη συνοικία Ψυρρή από τον νεωκόρο αυτού παιδικό συντοπίτη φίλο του μοναχό Νήφωνα Δοχειαρίτην, κατά κόσμον Νικόλαο Αγιώτη, και σύχναζαν κουτσοπίνοντας στο κοντινό καπηλειό του Καχριμάνη, ο ποιητής επίμονος επί πολλά έτη μελετητής του έργου του Αλ.Π., εκφράζει με πόνο ψυχής εξομολογητικά σκέψεις που βιωματικά τον ταλαιπωρούν.

«Τα πάθια και οι καημοί του κόσμου / ποτέ δεν έχουν τελειωμό / έτσι κι βίος ο δικός μου / παλεύει να’ βρει αναπαμό. /* Πού ‘ναι τ’ απάνεμο λιμάνι / που έχει μπροστά το Δασκαλιό; /Μα ούτε και του Καχριμάνη / μπορώ να ‘ βρω το καπηλειό. /* Θα ’ρθει μια μέρα του Γενάρη / χαράματα η ώρα δυο/ που ο αέρας δεν θα μαϊνάρει / και θα με πάρει από ’δω / (Παπαδιαμάντικο).

Σημ.: (Ο Αλ. Π. εκοιμήθη εν Κυρίω τη νύκτα της 3ης Ιαν. 1911).

***

Ο αισθαντικός ποιητής προβληματιζόμενος έντονα από τον οδυνηρό ψυχικό πόνο που βιώνει έντονα ο άνθρωπος, όταν πληγωθεί από άδικη συμφεροντολογική εις βάρος του συμπεριφορά του συγγενικού του περιβάλλοντος συνθέτει σε ιαμβικό εννεασύλλαβο στίχο με πλεκτή ομοιοκαταληξία τη δημιουργία: «Αν σε πληγώνουν οι δικοί σου»: «Αν σε πληγώσουν οι δικοί σου / πονάει κι άλλο η πληγή / γιατί σου γίνονται εχθροί σου / αδέρφια, φίλοι και γνωστοί. /* Όταν στην φέρουν οι δικοί σου / είναι το πράγμα πιο βαρύ, / γιατί έχουνε οι συγγενείς σου / μια συμπεριφορά σκληρή. /* Άμα σου κάνουν οι δικοί σου / κάποια εξήγηση κακή / η πίκρα μένει στην ψυχή σου / αφόρητη και δυνατή./».

Καθαρή αυθόρμητη ποίηση με μια διάχυτη απαλή σε πολλές συνθέσεις χροιά απαισιοδοξίας μεταγγίζει άμεσα στον αναγνώστη, συγκινώντας τον, τους εσώψυχους προβληματισμούς του ποιητή για όσα βιώνει στον ευρύτερο και εγγύτερο περίγυρό του. Γι’ αυτό συγχαίρουμε εκθύμως τον ακάματο μελετητή, ερευνητή και ποιητή, αγαπημένο μας μαθητή κ. Γρηγόρη Π. Καρταπάνη, ευχόμενοι ολόψυχα να ’ναι γερός και να έχει τον Φωτισμό προς παραγωγή αξιομίμητου πνευματικού έργου.