Η Γιώτα Πάντου γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Βόλο. Είναι διδάκτορας αρχαιολογίας του State University of New York at Buffalo και πιστοποιημένη ξεναγός από το υπουργείο Τουρισμού. Για αρκετά χρόνια εργάστηκε ως εκπαιδευτικός στην Αμερική. Είναι ιδρύτρια του Pelion Culture που εξειδικεύεται σε αρχαιολογικές και πολιτιστικές εμπειρίες στον Βόλο και το Πήλιο. Το πρώτο της βιβλίο «Αρχαιόπολη» κυκλοφόρησε το 2020. Το νέο της βιβλίο με τίτλο «Βόλος – Πήλιο, Παιδικές ιστορίες από τα χρόνια της Επανάστασης», το οποίο προλογίζει η πρόεδρος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» κ. Γιάννα Αγγελοπούλου Δασκαλάκη και θα διανεμηθεί δωρεάν σε μαθητές της ΣΤ’ τάξης Δημοτικών Σχολείων της Μαγνησίας, είναι η αιτία της σημερινής μας κουβέντας.
«Βόλος – Πήλιο, Παιδικές ιστορίες από τα χρόνια της Επανάστασης» ο τίτλος του βιβλίου σας. Πείτε μας λίγα λόγια για αυτό.
Πρόκειται για έξι μικρές ιστορίες μυθοπλασίας που διαδραματίζονται στη Ζαγορά, τις Μηλιές, το Τρίκερι, τα Κάτω Λεχώνια και το Προμύρι τα χρόνια λίγο πριν την Επανάσταση και τον πρώτο καιρό του Αγώνα. Κάθε ιστορία συμπληρώνεται από τρεις ενότητες. Η πρώτη ενότητα με τίτλο «Μαθαίνω ότι…» μας θυμίζει με απλό τρόπο τα ιστορικά γεγονότα που σχετίζονται με το θέμα κάθε ιστορίας. Η δεύτερη ενότητα «Τι μπορώ να δω σήμερα…» περιλαμβάνει αναφορές στα ιστορικά τοπόσημα που σώζονται μέχρι τις μέρες μας, τα μέρη εκείνα στον Βόλο και το Πήλιο όπου η ιστορική μνήμη παραμένει ζωντανή. Ως ξεναγός με ενδιαφέρει πάντα να συνδέω την ιστορική αφήγηση με τα μνημεία που μπορούμε να δούμε γύρω μας. Τέλος, η τρίτη ενότητα «Δραστηριότητες» προάγει τη μάθηση μέσω της ψυχαγωγίας και της βιωματικής μεθόδου.
Το βιβλίο προλογίζει η πρόεδρος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» κ. Γιάννα Αγγελοπούλου Δασκαλάκη. Πώς προέκυψε αυτή η «συνεργασία» με την Επιτροπή;
Τον χειμώνα του 2020 η Επιτροπή «Ελλάδα 2021» που ανέλαβε τον σχεδιασμό του εορτασμού για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, είχε μια τολμηρή ιδέα. Κάλεσε όλες τις Ελληνίδες και όλους τους Έλληνες να συμμετέχουν στον εορτασμό της επετείου καταθέτοντας τις προτάσεις τους.
Σε αυτό το κάλεσμα ανταποκρίθηκα και εγώ προτείνοντας τη συγγραφή ενός παιδικού βιβλίου που θα είχε ως θέμα την Επανάσταση στο Πήλιο. Η Επιτροπή με επικεφαλής την κυρία Γιάννα Αγγελοπούλου Δασκαλάκη αγκάλιασε την ιδέα και στη συνέχεια η διοίκηση της Χαλυβουργίας Ελλάδος Α.Ε. αποφάσισε να χρηματοδοτήσει τη δράση. Θα ήθελα και από εδώ να τους ευχαριστήσω θερμά.
Το βιβλίο «Βόλος – Πήλιο, Παιδικές ιστορίες από τα χρόνια της Επανάστασης» τυπώθηκε σε 1.000 αντίτυπα, τα οποία θα διανεμηθούν δωρεάν σε μαθητές της ΣΤ’ τάξης των δημοτικών σχολείων της Μαγνησίας, κυρίως σε περιοχές και χωριά που η ιστορία τους σχετίζεται άμεσα με τα γεγονότα της Επανάστασης.
Το βιβλίο περιλαμβάνει έξι ιστορίες μυθοπλασίας με ήρωες κατά κύριο λόγο παιδιά. Για ποιον λόγο επιλέξατε οι πρωταγωνιστές των ιστοριών να είναι παιδιά;
Τα παιδιά απουσιάζουν από τις περισσότερες διηγήσεις για τα χρόνια της Επανάστασης. Με ενδιέφερε να φωτίσω λίγο, όσο μπορούσα, τη ζωή των παιδιών εκείνης της εποχής. Πώς σκέφτονταν; Πώς αντιλαμβάνονταν τις μεγάλες αλλαγές που συνέβαιναν γύρω τους εκείνα τα χρόνια; Πώς ήταν η ζωή τους ως μαθητές του Ελληνομουσείου και της Μηλιώτικης Σχολής;
Ελπίζω ότι τα παιδιά που θα διαβάσουν το βιβλίο, θα μπορέσουν να ταυτιστούν ηλικιακά με τους βασικούς ήρωες και αυτό ελπίζω ότι θα τα φέρει λίγο πιο κοντά στα γεγονότα της Επανάστασης.
Δεν είναι εύκολο εγχείρημα σήμερα να κεντρίσει κανείς το ενδιαφέρον των παιδιών με ένα βιβλίο που μιλάει για τη ζωή πριν από 200 χρόνια. Όμως, μας βοηθάει η ίδια η Ιστορία. Έχει τόσο ενδιαφέρον από μόνη της, αρκεί να την αφηγηθούμε σωστά. Έχει ανατροπές, εκπλήξεις, απογοητεύσεις, προδοσίες, νίκες.
Ποιο παιδί δεν θα εντυπωσιαστεί όταν διαβάσει για την ιστορία της Φιλικής Εταιρείας, της μυστικής οργάνωσης που χρησιμοποιούσε κρυπτογραφικό αλφάβητο, ψευδώνυμα, συνθηματικές λέξεις και χειρονομίες, και πολύπλοκη τελετουργία μύησης;
Ποιος ο στόχος και ο σκοπός του βιβλίου;
Και ως συγγραφέας, αλλά και ως ξεναγός, στόχος μου είναι να αναδεικνύω τον πολιτιστικό πλούτο και την ομορφιά της χώρας μας. Στα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας το Πήλιο θεωρούνταν το πιο όμορφο βουνό, τόσο όμορφο που ο Σουλτάνος Μεχμέτ Δ’ αποφάσισε να το δωρίσει στη μητέρα του, τη Βαλιδέ Σουλτάνα. Με το πέρασμα του χρόνου, οι Πηλιορείτες, αν και υπόδουλοι, κατάφεραν να ευημερήσουν και να κάνουν το βουνό ακόμη πιο όμορφο, χτίζοντας εντυπωσιακά σπίτια, κρήνες, εκκλησίες. Η ιστορία των Πηλιορειτών κατά τη διάρκεια τεσσάρων αιώνων σκλαβιάς είναι πραγματικά συγκλονιστική και αξίζει να τη γνωρίσουμε καλύτερα.
Ποιο το μήνυμα που θέλετε να περάσετε στα παιδιά;
Δεν επιδιώκω να περάσω κάποιο μήνυμα στα παιδιά. Μόνα τους θα πάρουν από το βιβλίο εκείνα τα στοιχεία που θέλουν, εικόνες, συναισθήματα, οτιδήποτε τα αγγίξει. Επιδιώκω μόνο να τα ευαισθητοποιήσω και να τους κεντρίσω το ενδιαφέρον, ώστε να αρχίσουν μόνα τους να διαμορφώνουν ερωτήματα και να αναζητούν απαντήσεις. Για παράδειγμα, γιατί ο Γρηγόριος Κωνσταντάς δεν υπήρξε μέλος της Φιλικής Εταιρείας, ενώ συνεργαζόταν τόσο στενά με τον Άνθιμο Γαζή; Ή γιατί δεν υπάρχουν οθωμανικά μνημεία στην περιοχή μας, εφόσον οι Οθωμανοί έζησαν εδώ για πάνω από τέσσερις αιώνες;
Τα παιδιά τελικά γνωρίζουν από Ιστορία; Πιστεύετε ότι είναι πιο εύκολο για αυτά να μαθαίνουν για την ιστορία μέσα από βιβλία ή από άλλου τύπου δράσεις;
Έχετε διαβάσει σχολικά βιβλία Ιστορίας; Εγώ πολλές φορές και σήμερα ακόμη δυσκολεύομαι όταν τα διαβάζω. Το κείμενο είναι φορτωμένο, η αφήγηση δεν ρέει και χάνω γρήγορα το ενδιαφέρον μου. Επίσης, μου κάνει εντύπωση ότι, ενώ έχουν περάσει πάνω από 30 χρόνια από τότε που ήμουν εγώ μαθήτρια, τα βιβλία της Ιστορίας δεν έχουν αλλάξει και πολύ. Η περιγραφή του Μυκηναϊκού πολιτισμού, για παράδειγμα, στα βιβλία της Α’ Γυμνασίου είναι εντελώς παρωχημένη. Η σύγχρονη έρευνα έχει σκιαγραφήσει έναν πολύ διαφορετικό Μυκηναϊκό πολιτισμό από αυτόν που περιγράφεται στο σχολικό βιβλίο. Όμως, δεν είναι μόνο τα σημερινά παιδιά που δεν γνωρίζουν Ιστορία. Ούτε οι προηγούμενες γενιές γνώριζαν. Για αυτό όλοι, μικροί μεγάλοι, τρέχουμε σήμερα για να ακούσουμε τις διαλέξεις της ιστορικού κυρίας Ευθυμίου. Γιατί βρέθηκε επιτέλους κάποιος να διδάξει Ιστορία με απλό, ανεπιτήδευτο και κατανοητό τρόπο. Αυτό χρειάζεται να κάνουμε και στα σχολεία.