Η νέα κατοίκηση στην εποχή της κρίσης, όπου στον ίδιο χώρο διαμένουν γονείς και τα παντρεμένα παιδιά τους, οι συνθήκες στέγασης στον Βόλο σε μια διαδρομή 90 και πλέον χρόνων, αλλά και οι αναλογίες του παρελθόντος με το παρών όσον αφορά στην αντιμετώπιση των προσφύγων σε χώρους διαμονής στον Βόλο, αποτέλεσαν μεταξύ άλλων τα θέματα που απασχόλησαν χθεσινή ημερίδα στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Η ημερίδα είχε τίτλο «Πολιτικές στέγασης και πρακτικές κατοίκησης σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης» στο πλαίσιο της έρευνας «Πολιτικές στέγασης και πρακτικές κατοίκησης σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης στην πόλη του Βόλου (1922-2015)» που χρηματοδοτήθηκε από το Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες το 2016.
Παρευρέθηκαν φοιτητές, καθηγητές, ερευνητές και άλλοι επιστήμονες που ανέπτυξαν με ενδιαφέρουσες εισηγήσεις το ζήτημα της στέγασης, ενώ έγιναν αναλυτικές αναφορές και για τον Βόλο.
Μάλιστα ο επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος και καθηγητής στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων κ. Ζήσης Κοτιώνης υπογράμμισε πως ο Βόλος αποτελεί ιδανικό παράδειγμα για όλη την Ελλάδα, καθώς το κτιριακό της δυναμικό άλλαξε δύο φορές, την πρώτη μετά την έλευση των προσφύγων από τη Μικρασία, οπότε και εξελίχθηκε η περιοχή της Νέας Ιωνίας, και η δεύτερη μετά τους σεισμούς στα μέσα της δεκαετίας του ’50, όπου ένα μεγάλο τμήμα του πολεοδομικού συγκροτήματος ανοικοδομήθηκε ξανά.
Μάλιστα ο κ. Κοτιώνης ανέφερε πως στο πλαίσιο της έρευνας οι συμμετέχοντες έκαναν μελέτη στην πόλη για τα κτίρια και άλλα δεδομένα. Έγινε μια μελέτη κάθετα στην ιστορία του Βόλου για το πώς έκτακτες συνθήκες αναδιαμορφώνουν τις καταστάσεις.
Η υποψήφια διδάκτορας της αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου και μέλος της ερευνητικής ομάδας κ. Γιάννα Μπαρκούτα επισήμανε τις νέες τάσεις που δημιουργούνται στην κατοίκηση λόγω της κρίσης που είναι και το θέμα της στο διδακτορικό.
Η ίδια επισήμανε πως αλλάζει η κατοίκηση, με τους 30άρηδες που επιστρέφουν στα σπίτια των γονέων τους, λόγω ανεργίας, αλλά και τα παντρεμένα παιδιά που συγκατοικούν με τους γονείς τους για να μοιράσουν τα έξοδα. Ακόμη και οι χώροι μέσα στο σπίτι αλλάζουν, όταν προστίθενται και άλλοι διαμένοντες.
Επίσης, οι άνθρωποι όταν δεν έχουν θέρμανση στο σπίτι τους, περιορίζουν τους χώρους εντός σπιτιού που είναι λειτουργήσιμοι. Είναι μια τακτική επιβίωσης που αναδιαμορφώνει το σπίτι. Αλλάζουν οι αυτονόητες βεβαιότητες που είχαμε και το φαινόμενο είναι σε εξέλιξη, καθώς η κρίση, η έκτακτη ανάγκη γίνεται μονιμότητα. Ακόμη υπάρχουν και οι ακραίες περιπτώσεις αστέγων, όπως να διαμένουν σε Ι.Χ., στα παγκάκια.
Και συμπλήρωσε πως μετατοπίζεται το ενδιαφέρον της αρχιτεκτονικής όπου στρέφεται σε επεμβάσεις σε υπάρχοντα κελύφη και όχι τόσο σε παρεμβάσεις σε κτίρια που κατασκευάζονται.
Αντιστοιχίες του τότε και σήμερα
Ο διδάκτορας του ΙΑΚΑ κ. Αντώνης Αντωνίου που συμμετείχε στην έρευνα, μίλησε με θέμα τις θεσμικές πολιτικές στέγασης και στρατηγικές κατοίκησης των προσφύγων της Νέας Ιωνίας Βόλου.
«Οι στρατηγικές που αναπτύσσουν οι άνθρωποι σε κάθε εποχή για την κατοίκησή τους, τους ενεργοποιούν να επινοήσουν και να αμφισβητήσουν τις επίσημες πολιτικές. Για παράδειγμα αντιστοιχίες του προσφυγικού στον Βόλο το 1922 και μετά με το σήμερα είναι η έννοια του χρέους των προσφύγων που το βλέπουμε και σήμερα στην κοινωνία. Επίσης είναι οι συνθήκες υγείας των παιδιών προσφύγων εκείνη την περίοδο με το σήμερα και τα προσφυγόπουλα. Επίσης και τότε υπήρχε η αγωνία για την κατοίκηση, ενώ το ίδιο συμβαίνει και σήμερα με τους πρόσφυγες» ανέφερε ο διδάκτορας.