Η Έλενα Ψαραλίδου-Φιλιππιτζή γεννήθηκε στην Ξάνθη και ζει από το 1987 στον Βόλο. Σπούδασε νομικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στον τομέα Διεθνών Σπουδών και Ευρωπαϊκού Δικαίου του ιδίου Πανεπιστημίου. Εργάσθηκε ως δικηγόρος και διαπιστεύθηκε ως διαμεσολαβήτρια. Γράφει ποίηση, ταξιδιωτικά, δοκίμια. Συνεργάσθηκε με λογοτεχνικά περιοδικά και τον τοπικό Τύπο. Συμμετείχε και διακρίθηκε σε διεθνείς ποιητικούς διαγωνισμούς και διεθνή συνέδρια το 2004 στην Jedelienne της Τυνησίας, το 2005 στο Τέτοβο της Βόρειας Μακεδονίας, το 2007 και το 2008 στο Παρίσι. Στον διεθνή διαγωνισμό έτους 2009 Poetes De La Cite, με έδρα τη Γενεύη της Ελβετίας, στην κατηγορία Ελεύθερου στίχου, έλαβε το β’ βραβείο με το ποίημα «Μήδεια» (Medee). Στον 2ο πανελλήνιο διαγωνισμό του περιοδικού Ύφος του έτους 2008 έλαβε το δεύτερο βραβείο στην κατηγορία ταξιδιωτικού δοκιμίου. Στα «Σικελιανά 2005» στην κατηγορία Μεγάλης Ποιητικής Συλλογής, έλαβε το β’ βραβείο. Στον διεθνή διαγωνισμό ελληνόφωνης ποίησης του Μονάχου το έτος 2003 με θέμα «Ελιά, σύμβολο ειρήνης και πολιτισμού» έλαβε το τρίτο βραβείο. Το 2010 συντέλεσε στη δημιουργία της ομάδας προφορικής ποίησης Volos Poetry Slam, η οποία πραγματοποιεί θεματικές ποιητικές δράσεις σε χώρους της καθημερινής ζωής με ποιήματα που γράφονται από τα μέλη της πάνω στη θετική άποψη και πράξη για τη ζωή. Δημοσίευσε τις ποιητικές συλλογές: Το Ρίγος των Φύλλων, εκδόσεις Πλέθρον, 1997, Της Αθέατης Σελήνης / Face Invisible, δίγλωσση έκδοση στα Ελληνικά και Γαλλικά, εκδόσεις Νησίδες, 2005, Αφή Σκιών, εκδόσεις Νησίδες, 2007, Touche d’ Ombres, Βόλος 2007, Σώματα λόγια, εκδόσεις Γαβριηλίδη, 2008, Corpes et Paroles, Βόλος, 2008, Θυμητάρι ενός ερημοναύτη, Βόλος, 2014, Η άλλη θέα, εκδόσεις Δρόμων, 2022.
Συνέντευξη ΧΑΡΙΤΙΝΗ ΜΑΛΙΣΣΟΒΑ
«Η άλλη θέα», ο τίτλος της νέας σας ποιητικής συλλογής που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Δρόμων. Τι συναντούμε στην παρούσα έκδοση;
To καλωσόρισμα στο εξώφυλλο του βιβλίου έρχεται από τον πίνακα της Ουρανίας Καλαμποκά, τον οποίο επέλεξα γιατί παραπέμπει στη θεματική της συλλογής και αυτή απηχείται στον πίνακα. Βέβαια απαραίτητη για την ακριβή απόδοσή του ήταν η φωτογραφική αποτύπωση από τον Λέοντα Μουρτζούκο. Επίσης από το Ε του τίτλου που υπερίπταται των λοιπών γραμμάτων σα να θέλει να κοιτάξει τι βρίσκεται κλεισμένο μέσα στο βιβλίο. Στην παρούσα έκδοση συναντούμε την απαιτητική επιμέλεια της Ιφιγένειας Σιαφάκα και την αισθητική του εκδότη Ζώη Μπενάρδου στην ποιότητα του χαρτιού της έκδοσης. Περιέχονται τριάντα πέντε ποιήματα που γράφτηκαν σε διαφορετικές περιόδους από το 2011 μέχρι πρόσφατα.
Ποιες θεματικές απασχολεί η ποίησή σας;
Η ποιητική συλλογή χωρίζεται σε τρεις ενότητες. Η πρώτη με τίτλο «Προσωπογραφίες» περιέχει ποιήματα που αποδίδουν με σύντομες πινελιές σημαντικά για μένα στοιχεία χαρακτήρων ή καταστάσεων που συνάντησα, όχι αποκλειστικά ανθρώπων. Η δεύτερη με τίτλο «Στις αμμουδιές του νου» περιλαμβάνει ποιήματα με υπαρξιακό και φιλοσοφικό περιεχόμενο. Η τρίτη ενότητα με τίτλο «Volos Poetry Slam» περιλαμβάνει μια επιλογή ποιημάτων μου που γράφτηκαν και παρουσιάστηκαν από μένα στις εκδηλώσεις της ποιητικής σκηνής Volos Poetry Slam με αναφορά στη θεματολογία, στον χώρο και στην ημερομηνία της αντίστοιχης εκδήλωσης.
Πόσο έχει αλλάξει το ποιητικό σας ύφος με την πάροδο των χρόνων;
Νομίζω ότι γίνεται πιο άμεσο και πιο απλό, όχι όσο θα ήθελα, βέβαια. Αλλά, βλέπετε, το ύφος του συγγραφέα αποδίδει την εξέλιξή του ως ανθρώπου και όσο ζούμε εξελισσόμαστε, εφόσον το επιθυμούμε.
Αλήθεια, όταν διαβάζετε τα πρώτα σας ποιητικά βιβλία πώς αισθάνεστε;
Αισθάνομαι τη χαρά του παιδιού όταν ξαναβλέπει τα παιχνίδια που έκρυψε η μητέρα για να τα φανερώσει σε ανύποπτο χρόνο. Μερικά μπορεί να είναι ραγισμένα, αλλά αναγνωρίζω την οικειότητα του ραγίσματος.
Έχει ταυτιστεί το όνομα και η ενεργή παρουσία σας στα ποιητικά πράγματα της πόλης μας με το Volos Poetry Slam. Σε ποια φάση βρίσκεται η ποιητική σκηνή αυτό το χρονικό διάστημα;
Η ποιητική σκηνή Volos Poetry Slam ξεκίνησε πριν δώδεκα χρόνια και συνεχίζει την παρουσία της στον πολιτισμό της πόλης μας με όραμά της την ποιητικότητα στην καθημερινότητα. Είναι ένας ζωντανός οργανισμός που ανανεώνεται συνεχώς με νέους δημιουργούς. Είμαστε δεκαπέντε άτομα ποιητές και μουσικοί και ετοιμάζουμε μια νέα δράση που σύντομα θα ανακοινώσουμε. Παρατηρούμε τις καταστάσεις που μας περιβάλλουν και εκφράζουμε το συναίσθημα, σαν ένα παρατηρητήριο και καταθετήριο ψυχής. Στόχος μας είναι η κάθαρση των θεατών και ημών των ίδιων, με την αριστοτελική έννοια.
Έχετε λάβει μέρος και στο Πανθεσσαλικό Φεστιβάλ Ποίησης που πραγματοποιήθηκε και φέτος στη Μακρινίτσα. Θέλετε να μας πείτε τις εντυπώσεις σας;
Με μέτρο σύγκρισης την εμπειρία μου από τη συμμετοχή σε διεθνή φεστιβάλ στο εξωτερικό, με μεγάλη χαρά διαπίστωσα το υψηλό επίπεδο της οργάνωσης και των συμμετοχών του Πανθεσσαλικού Φεστιβάλ Ποίησης, ειδικά αυτού που πραγματοποιήθηκε φέτος. Πρόκειται για ένα διεθνές φεστιβάλ ποίησης με έδρα τη Λάρισα που μπήκε στον ενδέκατο χρόνο λειτουργίας του. Διοργανώνεται από τις εκδόσεις Θράκα με καλλιτεχνικό υπεύθυνο τον ποιητή-εκδότη Θάνο Γώγο. Συμμετέχουν καταξιωμένοι, αλλά και νέοι ποιητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, οι οποίοι αλληλεπιδρούν στο τετραήμερο λειτουργίας του, που, τα τελευταία χρόνια, διεξάγεται κάθε μέρα σε μια από τις θεσσαλικές πόλεις της Λάρισας, του Βόλου, των Τρικάλων και της Καρδίτσας. Η ατμόσφαιρα που δημιουργήθηκε φέτος στη Μακρινίτσα στη διάρκεια του φεστιβάλ ήταν μαγική.
Ποιο βιβλίο διαβάσατε πρόσφατα και σας εντυπωσίασε;
Διάβασα αρκετά αξιόλογα βιβλία, αλλά θα ήθελα να αναφερθώ στο πόνημα της συμπολίτισσας Κλεοπάτρας Βασιλείου «Παλαιολόγος Θεολόγου, ο Ζωγράφος» που εκδόθηκε το 2022 από τις εκδόσεις Παρασκήνιο. Πρόκειται για την προσέγγιση μιας φιλότεχνης, όπως γράφει η εξαίρετη εκπαιδευτικός-συγγραφέας, στο έργο του ζωγράφου Παλαιολόγου Θεολόγου που είχαμε την τύχη να γνωρίσουμε στις εκθέσεις του. Με εντυπωσίασε η λεπτομερής τεκμηρίωση όλων των συμπερασμάτων της με στόχο, που επέτυχε, να αναδείξει τον πνευματικό χαρακτήρα του έργου και να οδηγήσει τον αναγνώστη να τον προσλάβει. Παράλληλα προσέγγισε και τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα της βασανισμένης ζωής τού ζωγράφου. Συνέλεξε μαρτυρίες, έργα και σκίτσα του Παλαιολόγου, αλλά και άλλων ζωγράφων γι’ αυτόν, κι όλα αυτά σε μια ποιοτική έκδοση με την επιμέλεια του δικού μας Α.Κ. Χριστοδούλου και έτσι έπλεξε έναν ύμνο στη λεπτότητα, την ανθρωπιά, την ομορφιά, που την κοινώνησε στον αναγνώστη.
Ήταν η περίοδος της πανδημίας για εσάς γόνιμη αναγνωστικά και συγγραφικά;
Μιλώ για την πανδημία και την άνοιξη σε ένα από τα ποιήματα της συλλογής. Ήταν μια ευκαιρία ανασυγκρότησης και επαναπροσδιορισμού αναγκών. Αξιολόγησα τη σημασία της ανθρώπινης επαφής με φίλους. Προκειμένου να μην τη στερηθούμε εφαρμόσαμε την εξ αποστάσεως επικοινωνία με πολύ δημιουργικά παιχνίδια λέξεων που επιλέξαμε. Ασχολήθηκα επίσης με την καταγραφή των βιβλίων της βιβλιοθήκης μου. Θεωρώ ότι ήταν μια σημαδιακή περίοδος ζωής.
Ποια αξία θεωρείτε υπέρτατη;
Την αξιοπρέπεια σε όλα τα πλάσματα. Το πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον να λειτουργεί ως θερμοκήπιο για την πρόοδο και την ανάδειξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών κάθε μορφής ζωής. Ενώ η ανθοφορία αυτών να μοιράζει τους καρπούς της σε όλο το σύνολο ζώων, φυτών, ανθρώπων πάνω στον πλανήτη μας και σε όλο το σύμπαν.
Θέλετε να μας πείτε για τα επόμενα συγγραφικά ή σχετιζόμενα με την ποίηση σχέδιά σας;
Θέλω να συνεισφέρω στο άνοιγμα της ποίησης στον κόσμο, καταθέτοντας ένα μικρό πετραδάκι. Αυτό πιστεύω ότι μπορεί να γίνει με την προφορικότητα και την προσωπική επικοινωνία του ποιήματος με το κοινό. Πρέπει τα ποιήματα να αναζητήσουν τον αναγνώστη τους και με ένα αιφνίδιο σάλτο να φωλιάσουν στην καρδιά του. Ο μόνος τρόπος να μιλήσω γι’ αυτό είναι με ένα ποίημα που αφιερώνω στους αναγνώστες σας:
Ο δρόμος της ποίησης
Η ποίηση
δρόμος που περνά πίσω απ’ το μάτι που κοιτά
Σ’ αυτήν ποτίζεται η μιλιά
Η σκέψη γίνεται καρδιά
Όπως ανθίζουν τα πουλιά
εκείνο που με ξεπερνά σιμώνει
και με συναντά…