Η Δήμητρα Μακανίκα είναι αξιωματικός ψυχολόγος του Στρατού Ξηράς και συστημική ψυχοθεραπεύτρια. Γεννήθηκε το 1991, είναι απόφοιτη της Στρατιωτικής Σχολής Αξιωματικών Σωμάτων (ΣΣΑΣ) και αριστούχος απόφοιτη του Τμήματος Ψυχολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Μετά την ολοκλήρωση των πτυχιακών της σπουδών παρακολούθησε και ολοκλήρωσε τετραετές πρόγραμμα εκπαίδευσης στη Συστημική Ψυχοθεραπεία.
Ζει στον Βόλο, είναι παντρεμένη κι έχει δυο κόρες.
Αφορμή για τη συνέντευξή μας είναι το πρώτο της βιβλίο, η ποιητική συλλογή «Καλά κρυμμένα μυστικά», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις 24γράμματα.
Το βιβλίο παρουσιάζεται την Παρασκευή 27 Μαΐου, στις 7 μ.μ., στο Κέντρο Πολιτισμού και Τεχνών Θεατρίνη (Πλάτωνος 20). Για το βιβλίο θα μιλήσουν η εκπαιδευτικός και συγγραφέας Χαριτίνη Μαλισσόβα και η ίδια η συγγραφέας.
Συνέντευξη
Χαριτίνη Μαλισσόβα
«Καλά κρυμμένοι θησαυροί», ο τίτλος της ποιητικής σας συλλογής που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις 24γράμματα. Θέλετε να μας δώσετε κάποια στοιχεία;
Πρόκειται για μια ποιητική συλλογή που περιλαμβάνει τριάντα συνολικά ποιήματα, τα οποία αφηγούνται ιστορίες ή βιώματα ανθρώπων με τη μορφή της αφήγησης ενός παραμυθιού. Στα ποιήματα περιγράφεται είτε από έναν κεντρικό ήρωα σε α’ πρόσωπο είτε από έναν εξωτερικό αφηγητή σε γ’ πρόσωπο ένα βίωμα, ένα δίλημμα ή μια περιπέτεια του κεντρικού ήρωα και η τελική έκβαση όλων των παραπάνω. Είναι αυτοτελείς ιστορίες, που με την τέχνη της μεταφοράς και των παρομοιώσεων, δίνουν ζωή σε βιώματα καθημερινών προσώπων. Τέλος, από τα ποιήματα αυτά αντλούνται διαχρονικά νοήματα για την αξία της αγάπης και της φιλίας, για την ανάγκη για ελευθερία, για νοιάξιμο, για αποδοχή και για την αξία της προσαρμογής και της αλλαγής.
Τι ή ποιος σας κινητοποίησε να γράψετε και μάλιστα σε ποιητικό λόγο;
Κίνητρό μου ήταν η ανάγκη για προσωπική έκφραση και αποτύπωση εσωτερικών μου σκέψεων και προβληματισμών, με τρόπο που να μπορούν να βγάζουν νόημα και να γίνουν αντικείμενο συζήτησης και με άλλα πρόσωπα. Όσο για το λογοτεχνικό είδος θεωρώ ότι ο ποιητικός λόγος δίνει τη δυνατότητα για μια σύντομη, άμεση και συνάμα συμπυκνωμένη αποτύπωση των σκέψεων ενός ανθρώπου σε γραπτό λόγο.
Γιατί γράφετε σε ομοιοκαταληξία κι όχι σε ελεύθερο στίχο;
Αυτό μου βγήκε κάπως αυθόρμητα μπορώ να πω. Μου φαινόταν ο πιο κατάλληλος τρόπος για να αφηγηθώ αυτές τις ιστορίες, ώστε να είναι εύηχες και ευανάγνωστες και με ροή σαν τη ροή τραγουδιού.
Ποιους στίχους θεωρείτε αντιπροσωπευτικούς της συλλογής σας;
«Τα φτερά τα δανεικά / σ’ αγκαλιάζουνε γλυκά / παρήγορη είναι η αγκαλιά.
Μα αν τον εαυτό δεν αγαπάς / δεν θα σε πάνε μακριά».
Σε ποια χρονική περίοδο γράφτηκαν τα ποιήματα που συγκεντρώσατε στην παρούσα έκδοση;
Η ποιητική συλλογή εκδόθηκε από τις εκδόσεις 24γράμματα τον Δεκέμβριο του 2020. Τα ποιήματα, ωστόσο, γράφτηκαν στην πλειοψηφία τους λίγο νωρίτερα, το 2019.
Ποιοι είναι οι δικοί σας αγαπημένοι ποιητές;
Μου αρέσει πολύ ο Κωνσταντίνος Καβάφης, με αγαπημένο ποίημα την «Ιθάκη», ο Οδυσσέας Ελύτης και ο Γιάννης Ρίτσος.
Ποιο βιβλίο διαβάσατε πρόσφατα και σας εντυπωσίασε;
Το «Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα», του Μενέλαου Λουντέμη. Με συγκίνησε πολύ η ιστορία του Μέλιου και φάνηκε μέσα από το βιβλίο κατά την άποψή μου αυτό που έγραψε σε ένα άλλο βιβλίο του ο ίδιος συγγραφέας, το ότι δηλαδή «…Η αγάπη είναι το φαρμάκι και το νέκταρ της ζωής μας. Αν θες να πιείς θα τα πιείς και τα δύο μαζί. Ένα ένα δε στα δίνουν…».
Εργασία, γάμος, παιδιά και… συγγραφή. Πότε βρίσκετε χρόνο να γράφετε;
Πολλαπλοί ρόλοι αδιαμφισβήτητα και ο χρόνος όντως περιορισμένος. Αλλά θα έλεγα ότι η συγγραφή όπως και κάθε μορφής τέχνη είχε και έχει περισσότερο για εμένα την ιδιότητα να με ξεκουράζει και να με αποφορτίζει με έναν υγιή τρόπο παρά να με επιβαρύνει. Επιπλέον είναι και ένας τρόπος να γίνω καλύτερη και πιο αποτελεσματική στη δουλειά μου ως ψυχολόγος. Γιατί μέσα σε αυτόν τον ρόλο χειρίζομαι τον λόγο καθημερινά, και τον προφορικό και τον γραπτό, και έχει φανεί περίτρανα στην πράξη πόση δύναμη έχουν οι λέξεις, οι μεταφορές, οι παραβολές και η φαντασία στη θεραπεία για να μπορέσουν οι άνθρωποι να ρίξουν τις άμυνές τους και να βρουν μέσα από τη θεραπεία αυτό που χρειάζονται.
Ποια αξία θεωρείτε υπέρτατη;
Την αγάπη.
Για παράδειγμα στο ποίημά μου «Η κουκουβάγια που ήθελε να γίνει σοφή», την Αγάπη τη χαρακτηρίζω πιο Σοφή και από τη Σοφία. Για εμένα η αγάπη είναι σαν τον φάρο που ρόλος του είναι να μας φωτίσει τον δρόμο προς την ακτή, για να αποφύγουμε τον πνιγμό, όχι σαν κάτι που μας πνίγει και μας βουλιάζει. Αγάπη είναι όταν κάτι ή κάποιος μάς κινητοποιεί να ενεργοποιήσουμε όσες καλές δυνάμεις έχουμε μέσα μας και να γίνουμε έτσι η πιο καλή εκδοχή του εαυτού μας κάθε φορά. Και αυτή η εξέλιξη μπορεί να περάσει και μέσα από διαδικασίες αλλαγών και ζυμώσεων που να είναι ενίοτε και επώδυνες.
Ποιους θησαυρούς οφείλουμε να κρατάμε καλά κρυμμένους;
Τους πιο ιερούς και εύθραυστους για τον καθένα, που είναι μάλλον εξατομικευμένο αυτό. Και σκέφτομαι τώρα ότι όσο λιγότεροι είναι αυτοί, τόσο πιο ήσυχος μπορεί να κοιμάται κανείς. Γιατί δεν θα φοβάται μήπως κάποιος τους κλέψει και έτσι θα νιώθει πιο ελεύθερος. Αυτό που φαίνεται να αφορά στην πλειοψηφία των ενήλικων προσώπων, γιατί τα παιδιά είναι λίγο πιο αυθόρμητα από τη φύση τους, είναι όχι τόσο το ποιους θησαυρούς θα κρατήσουν καλά κρυμμένους, αλλά από ποιους. Και μάλλον η απάντηση έχει να κάνει με μια λέξη που λέγεται εμπιστοσύνη. Σε όλα τα άτομα που εμπιστευόμαστε δείχνουμε όλους μας τους θησαυρούς ή σε κάποιους περισσότερους και σε κάποιους λιγότερους;
Υπάρχουν κρυμμένα ποιήματα στο συρτάρι σας ή έχετε σκεφτεί να συνεχίσετε τη συγγραφική σας πορεία σε άλλο λογοτεχνικό είδος;
Στην παρούσα φάση θα με ενδιέφερε να πειραματιστώ και με κάποιο άλλο λογοτεχνικό είδος, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έκλεισε ο κύκλος της ποιητικής γραφής.