Σε μια εποχή με περισσότερο απρόβλεπτα και βίαια καιρικά φαινόμενα απ’ ό,τι στο παρελθόν, μέλημα όλων, σύμφωνα με τον Γιώργο Μάντικα, πιστοποιημένο συλλέκτη άγριων μανιταριών και φωτογράφο φύσης, θα πρέπει να είναι η διαφύλαξη του φυσικού πλούτου των δασών μας, όπως και η προστασία του περιβάλλοντος, προκειμένου να υπάρχει «και για τα παιδιά των παιδιών μας» ο φυσικός πλούτος των μανιταριών που κάθε χρόνο τέτοια εποχή φυτρώνουν και στο Πήλιο. Πόσο όμως η έλευση της κακοκαιρίας επηρέασε φέτος την έγκαιρη εμφάνισή τους;
Θα καθυστερήσουν να εμφανιστούν μανιτάρια φέτος στο Πήλιο λόγω της καταστροφικής πλημμύρας;
Λόγω της καταστροφικής πλημμύρας, αλλά και του αρκετά ξερικού και παρατεταμένου καλοκαιριού που προηγήθηκε, το δάσος είχε στεγνώσει και χρειάζεται αρκετό νερό για να αναζωογονηθούν τα μυκήλια των μανιταριών, αλλά όχι μέσω καταστροφικής βροχής, αλλά ποτιστικής βροχής με λιγότερη ένταση. Επομένως μπορεί να αργήσουν λίγο τα μυκήλια να αναπτύξουν καρποσώματα και να ανταποκριθούν στις συνθήκες και αυτό έχει να κάνει και με τις συνθήκες που προηγήθηκαν. Επίσης, οι θερμοκρασίες, ενώ το βράδυ είναι πεσμένες σε σχέση με το καλοκαίρι, την ημέρα είναι ανεβασμένες και η μεγάλη διαφορά θερμοκρασίας, αλλά και ο άνεμος δυσκολεύουν τα μυκήλια να ανταποκριθούν, να αναπτυχθούν και να παράγουν μανιτάρια (καρποσώματα). Επίσης, πολλά μυκήλια έχουν διαταραχθεί λόγω πλημμύρας και κατολισθήσεων και θα αργήσουν να ανταποκριθούν λόγω υπερβολικού όγκου νερού. Ο μύκητας και το μανιτάρι πολλές φορές, αναλόγως βέβαια πάντα το είδος, άλλες φορές ψάχνουν ξερικές συνθήκες, αν είναι θερμόφιλα τα είδη ή άλλες φορές προτιμούν να ψάχνουν την υγρασία αντί να υπάρχει πλεονάζουσα για να καρποφορήσουν.
Τα εδάφη υπό αυτές τις συνθήκες είναι ακατάλληλα για να φυτρώσουν;
Αυτή τη στιγμή τα εδάφη είναι κορεσμένα από το νερό της καταστροφικής πλημμύρας Daniel και θα πρέπει να περάσει ένα εύλογο χρονικό διάστημα για να καρποφορήσουν. Πρώτα ξεδιψάνε τα δέντρα και το δάσος από την παρατεταμένη ξηρασία που προηγήθηκε και πιο μετά εμφανίζονται τα μανιτάρια που σκοπό έχουν την ανακύκλωση της οργανικής ύλης, φύλλα, φλοιό, κλαδιά και κατά δεύτερο λόγο την ανταλλαγή νερού και ιχνοστοιχείων, αλλά και την παραγωγή ενζύμων μεταξύ των ριζών των δέντρων και του μυκηλίου. Ωστόσο, αρκετή φερτή ύλη που βρισκόταν στο βουνό, έχει μειωθεί λόγω απότομης βροχόπτωσης και όγκου νερού που παρασύρει τα μυκήλια και τα διαταράσσει και μειώνεται ο όγκος του χώματος και του χούμου στον οποίο καρποφορούσαν προηγουμένως μυκήλια που θα αργήσουν γενικά να ανταποκριθούν.
Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε πως τα αντιπλημμυρικά έργα, τουλάχιστον για τα απότομα τμήματα του Πηλίου, είναι επιβεβλημένα, έτσι ώστε να μην υπάρχουν κατολισθήσεις και καταστροφές των βιοτόπων, αλλά και των καλλιεργειών που υπάρχουν στην περιοχή. Η διάβρωση του βουνού σε πολλά σημεία είναι εμφανής. Βέβαια αυτό έχει να κάνει και με το υπέδαφος και την ποιότητά του. Επειδή το Πήλιο λαμβάνει πολύ όγκο βροχόπτωσης, πολλά τμήματα του δάσους κινδυνεύουν να κατακρημνιστούν. Η πολιτεία οφείλει να βοηθήσει τις πληγείσες περιοχές για να μην καταστρέφεται από εδώ και πέρα το μαγικό βουνό των Κενταύρων με έργα μεγαλόπνοα όπως αρμόζουν στον τόπο μας που ας μην ξεχνάμε φιλοξενεί πολλά είδη μυκοχλωρίδας και φυσικού πλούτου και στηρίζεται στον τουρισμό, τη γαστρονομία και την παράδοσή μας που πρέπει να διαφυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού.
Πόσο επηρεάζονται από την απότομη εναλλαγή των εποχών;
Οι απότομες εναλλαγές των εποχών και η μη ύπαρξη πλέον καθορισμένων εποχών μικρής σε περίοδο άνοιξης, μεγάλης σε περίοδο καλοκαιριού και παρατεταμένης ξηρασίας, αλλά και η επιμήκυνση του καλοκαιριού πριν και μετά από την κανονική εποχή, όπως και η σχεδόν ανυπαρξία χιονιού και χειμώνα, μας προϊδεάζουν για μια τάση προς ερημοποίηση και λιγότερο συχνών βροχοπτώσεων που δεν είναι πλέον ποτιστικές αργές βροχές, αλλά βίαια φαινόμενα που προκαλούν πλημμύρες, ζημιές στα δέντρα, στο βουνό, στις αγροτικές καλλιέργειες κ.ά. Ας μην ξεχνάμε πως τα τελευταία χρόνια οι εποχές δεν είναι διακριτές, με μεγάλες θερμοκρασίες σε σχέση με παρελθόντα έτη και πιο βίαια καιρικά φαινόμενα.
Μερικά είδη μανιταριών χρειάζονται συγκεκριμένα θερμοκρασιακά εύρη για να καρποφορήσει το μυκήλιο και εάν οι αλλαγές του καιρού και των εποχών είναι απότομες, τότε και η περίοδος που καρποφορούν μικραίνει. Επομένως μπορούμε να πούμε ότι το παράθυρο, ή αλλιώς η ευκαιρία να βρούμε άγρια μανιτάρια, είναι όλο και μικρότερη, εφόσον οι συνθήκες δεν είναι μέσα στο θερμοκρασιακό εύρος ή υπάρχει μεγάλη διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ της μέρας και της νύχτας. Το κάθε μυκήλιο που παράγει κάποιο άγριο μανιτάρι, έχει και τον δικό του κύκλο ζωής και τις δικές του συνθήκες για να καρποφορήσει. Άλλα είδη εμφανίζονται σε θερμότερες περιόδους και άλλα είδη σε πιο ψυχρές περιόδους. Είναι πολύ δύσκολο να απαντήσει κανείς γενικά αν μειώνεται ή αυξάνεται η καρποφορία, δεδομένων των τωρινών συνθηκών. Αυτό θέλει εξοικείωση, γνώση των ειδών σε διάφορες συνθήκες καιρικές και πολλή παρατήρηση, όπως και καταγραφή των συνθηκών ανά έτος.
Έχουν μειωθεί σε σχέση με το παρελθόν και γιατί;
Δεν έχει παρατηρηθεί μείωση της καρποφορίας, αν και η ερημοποίηση στην οποία βαίνουμε όσο περνάνε τα χρόνια, οι φυσικές καταστροφές, φωτιές και πλημμύρες, αλλά και η αυξανόμενη ανά έτος θερμοκρασία και η έλλειψη χειμώνα που παρατηρείται τα τελευταία έτη, δυσκολεύουν την ανάπτυξη των μυκήτων.
Εν κατακλείδι, κάποια είδη είναι ευνοημένα μια χρονιά, κάποια άλλα είδη μια άλλη χρονιά. Επειδή οι συνθήκες μεταβάλλονται συνεχώς, έτσι και τα είδη των άγριων μανιταριών, εάν δεν βρεθούν σε κατάλληλες συνθήκες, δεν εμφανίζονται. Εξαρτάται λοιπόν από τη θερμοκρασία, την υγρασία και τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν.
Ο καιρός είναι απρόβλεπτος πλέον και θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι να βλέπουμε όλο και πιο συχνά ανωμαλίες στις εποχές και στη βιαιότητα των φαινομένων.
Μέλημα όλων θα πρέπει να είναι η διαφύλαξη του φυσικού πλούτου των δασών μας, η μελετημένη και νόμιμη ξύλευση των δασών, όπως και η προστασία του περιβάλλοντος για να υπάρχει ο φυσικός πλούτος των μυκήτων και για τα παιδιά των παιδιών μας.
Wild Mushrooms of Greece
Άγρια Μανιτάρια της Ελλάδας
Πιστοποιημένος συλλέκτης άγριων αυτοφυών μανιταριών
& Φωτογράφος φύσης (ISO/IEC 17024)
Mob: +306936092303
Email: [email protected]
IG: @wild_mushrooms_of_greece
Facebook: https://www.facebook.com/Wild.Mushrooms.of.Greece