Καλεσμένη μας σήμερα, encore une fois, η Δέσποινα Παπαγιώτη.
Επιμέλεια
Μαίρη Τσακνάκη Γαβαλά
Οι αναγνώστες της κυριακάτικης «Θεσσαλίας» προσδιορίζουν συχνά τους καλεσμένους μου με τις ερωτήσεις τους. Το ίδιο συμβαίνει και με τη ραδιοφωνική μου εκπομπή στις 12 κάθε Δευτέρα στο ραδιόφωνο της Μητρόπολης Ορθόδοξη Μαρτυρία «Ο Βόλος του Πολιτισμού με τη Μαίρη Τσακνάκη Γαβαλά».
Δέσποινα Παπαγιώτη, καλώς ήρθες.
Καλώς σας βρήκα!
Πριν από όλα, να μας πείτε μερικά πράγματα για σας. Ίσως κάποιοι αναγνώστες δε σας γνωρίζουν.
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στον Βόλο. Αποφοίτησα από το Κλασικό Λύκειο και ακολούθησε η εισαγωγή μου στο Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Με το πέρας των προπτυχιακών μου σπουδών, συνέχισα σε μεταπτυχιακές με ειδίκευση στον τομέα της Γλωσσολογίας και Διδακτικής και παράλληλα ξεκίνησα τα πρώτα επαγγελματικά μου βήματα σε Κέντρα Ξένων Γλωσσών. Μετά από δέκα χρόνια παραμονής στη Θεσσαλονίκη, το 2000 επέστρεψα στον Βόλο, εργάστηκα σε ξενόγλωσσα ιδρύματα της πόλης και το 2006 έχοντας ήδη έντεκα χρόνια διδακτικής εμπειρίας, ίδρυσα το δικό μου Κέντρο Γαλλικής Γλώσσας, το οποίο εξακολουθεί να λειτουργεί με την αρχή της αποκλειστικής διδασκαλίας της Γαλλικής, τη διάδοση της Γαλλικής Κουλτούρας και Πολιτισμού και την προώθηση της Γαλλικής Γλώσσας μέσα από διάφορες βιωματικές δράσεις, εκπαιδευτικές εκδηλώσεις και συμμετοχές σε γαλλόφωνους διαγωνισμούς.
Μήνας Γαλλοφωνίας ο Μάρτης. Σημαντικός για σας, για μένα. Μας δίνετε η δυνατότητα να μιλήσουμε και δημόσια, συχνότερα για τα Γαλλικά, τη Γαλλοφωνία, τη Γαλλία. Σας ακούμε…
Ο Μάρτιος είναι όπως σωστά αναφέρατε σημαντικός μήνας για όλη τη μεγάλη οικογένεια της Γαλλοφωνίας, για όλο τον Γαλλόφωνο κόσμο. Και λέω κόσμο διότι η γαλλική είναι η γλώσσα όλου του κόσμου, γλώσσα διεθνής, παγκόσμια, κατά μια διάσταση universelle, γλώσσα που την ακούμε και τη μιλάμε σε όλες τις ηπείρους, κυρίαρχη στην καρδιά της Ευρώπης, κυρίαρχη στα όργανα των Ευρωπαϊκών θεσμών.
Είναι η γλώσσα που διευρύνει τους πνευματικούς ορίζοντες, τη νοοτροπία του ατόμου που τη μιλάει και που δημιουργεί πνευματικές ανησυχίες. Για να την κατανοήσει κάποιος εις βάθος, οφείλει να γνωρίζει την ιστορία, τη νοοτροπία και κυρίως τον Πολιτισμό της χώρας και είναι ακριβώς αυτό που καθιστά τόσο ιδιαίτερη και εντελώς διαφορετική τη διδασκαλία της, ενσωματώνοντας στις μεθόδους μας διαφοροποιημένα μοντέλα διδακτικής, τα οποία αντλούμαι από συνεχείς επιμορφώσεις και από το γαλλικό εκπαιδευτικό σύστημα. Η δυναμική της γαλλικής γλώσσας χάρη στη Γαλλοφωνία εξαπλώνεται συνεχώς και η Γαλλία αναδεικνύοντας τον στενό δεσμό που υπάρχει ανάμεσα στον πολιτισμό, την ιστορία και την έννοια του πολίτη, έχει καταφέρει να δημιουργήσει μια σφαίρα γλωσσικής επιρροής σε όλο τον κόσμο επιδεικνύοντας εξωστρέφεια. Πέραν λοιπόν όλων των άλλων η Γαλλοφωνία συγκαταλέγεται στους βασικότερους φορείς στον κόσμο που υπερασπίζονται την πολυφωνία, την πολιτιστική ιδιαιτερότητα, τη διαφορετικότητα, αλλά κυρίως τη χαρακτηρίζει η κοινή πίστη στις αρχές της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της αλληλεγγύης, της υπεράσπισης των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, της μείωσης των ανισοτήτων. Η Γαλλία, η Γαλλική γλώσσα και η Γαλλοφωνία αποτελούν εδώ και αιώνες ένα όχημα μεταφοράς πολιτισμού, κουλτούρας, τέχνης και γραμμάτων στις πέντε ηπείρους.
13 Φεβρουαρίου, ήσασταν στη Θεσσαλονίκη σε μια υπέροχη συνάντηση με εκπροσώπους Γαλλικών Πανεπιστημίων. Θα θέλατε να μας ενημερώσετε;
Πράγματι, είχα την ευκαιρία να παρευρεθώ σε μια ξεχωριστή και ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συνάντηση με αφορμή την έκθεση για τις σπουδές στη Γαλλία που διοργανώθηκε κατόπιν πρωτοβουλίας του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος και με την εκπροσώπηση σαράντα τεσσάρων πανεπιστημίων. Πολλοί νέοι με τους γονείς τους έσπευσαν σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη με σκοπό να ενημερωθούν για τα προγράμματα σπουδών και το γενικότερο πλαίσιο πρόσβασης που προσφέρεται από κάποιο Ανώτερο Πανεπιστημιακό Ίδρυμα ή τις Ανώτατες Σχολές γνωστές ως Grandes Écoles ή Business Schools τόσο για προπτυχιακές, όσο και μεταπτυχιακές σπουδές.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Έλληνες μελλοντικοί φοιτητές γίνονται σχεδόν στο σύνολό τους δεκτοί από τα Γαλλικά Πανεπιστήμια γιατί αφενός πρόκειται κατά ένα μεγάλο μέρος για τους άριστους απόφοιτους των ελληνικών λυκείων, αλλά και λόγω των άρρηκτων φιλικών δεσμών των δύο χωρών. Τα Γαλλικά Πανεπιστήμια δεν έχουν έξοδα φοίτησης, οι σπουδές είναι δωρεάν, χρηματοδοτούμενες και εγγυημένες από το κράτος και το κόστος εγγραφής κυμαίνεται ετησίως σε πολύ χαμηλά επίπεδα της τάξεως των διακοσίων ευρώ. Το απαιτούμενο επίπεδο γλωσσομάθειας είναι κατά πλειοψηφία το Β2 και για όσους αναρωτιούνται εάν αυτό επαρκεί για την παρακολούθηση, θα πρέπει να ξέρουν ότι υπάρχει η δυνατότητα δωρεάν παροχής μαθημάτων γλώσσας με την έναρξη της ακαδημαϊκής χρονιάς. Άλλο κριτήριο επιλογής είναι το βιογραφικό σημείωμα στο οποίο πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη μαθητική πορεία σε επίπεδο πολυποίκιλων δραστηριοτήτων όπως αθλητικών, καλλιτεχνικών, φυσικών επιστημών, η ενασχόληση με τα κοινά, η συμμετοχή σε διάφορες κοινωνικές δράσεις, συλλόγους και οργανώσεις και τα γενικότερα ενδιαφέροντα του υποψήφιου φοιτητή.
Το πλέον καθοριστικό κριτήριο εισαγωγής ενός υποψήφιου από την Ειδική Εκπαιδευτική Επιτροπή Επιλογής είναι το λεγόμενο lettre de motivation. Πρόκειται για μια επιστολή που θα συνοδεύει το βιογραφικό του μελλοντικού φοιτητή και στην οποία θα πρέπει να αναλύονται από τον ίδιο, οι λόγοι εκδήλωσης ενδιαφέροντος στη συγκεκριμένη χώρα και σχολή, καθώς και οι επαγγελματικές προσδοκίες του. Για να γίνει πιο κατανοητό, η επιτροπή αναζητά εκείνα τα προφίλ υποψήφιων φοιτητών, των οποίων η προσωπικότητα στρέφεται στην εξωτερίκευση και σε ένα ευρύτερο πλαίσιο ενδιαφερόντων. Θα έλεγα ότι οι σημερινοί νέοι θα πρέπει να ανοιχτούν σε ένα πολυποίκιλο πεδίο δραστηριοτήτων, μέσω των οποίων θα αποκομίσουν πολλαπλές δεξιότητες, κάτι που θα ανοίξει τους πνευματικούς τους ορίζοντες, θα τους κάνει πιο δημιουργικούς και ανοιχτούς σε μια κοινωνία γενικότερης ευρωπαϊκής και πολυπολιτισμικής αντίληψης.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στον τρόπο υποδοχής των αλλοδαπών φοιτητών σε επίπεδο ψυχολογικής στήριξης μέσω των ειδικών συντονιστικών γραφείων, στα οποία οι φοιτητές μπορούν να απευθύνονται με σκοπό την ομαλότερη ένταξή τους στη φοιτητική και κοινωνική ζωή της χώρας, αλλά και πρακτικής βοήθειας που θα έχουν για τη συμπλήρωση εγγράφων γραφειοκρατικής φύσεως όπως για την επιδότηση ή χορήγηση κατοικίας καθώς όλοι ανεξαιρέτως οι φοιτητές δικαιούνται επίδομα στέγης σε κάποια δημόσια ή ιδιωτική εστία κατόπιν αιτήματος τους.
Να σας αναφέρω επίσης ότι υπάρχουν πλέον πολλά πανεπιστήμια, τα οποία προσφέρουν τη δυνατότητα της εξ αποστάσεως παρακολούθησης χωρίς επιπλέον χρηματικό κόστος και με μόνη δέσμευση τη διά ζώσης παρουσία των φοιτητών στα τεστ της εξεταστικής περιόδου στους χώρους του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών. Όπως αντιλαμβάνεστε, αυτό προσφέρει μια εξαιρετική δυνατότητα στους σημερινούς νέους, οι οποίοι παράλληλα με τις σπουδές τους στο Ελληνικό Πανεπιστήμιο μπορούν να πραγματοποιήσουν σπουδές και σε ένα Γαλλικό Πανεπιστημιακό Ίδρυμα της επιλογής τους, αλλά βεβαίως αποτελεί λύση και για όσους είτε απέτυχαν στις πανελλήνιες εξετάσεις είτε και σε εκείνους που για διάφορους λόγους δε θέλουν να εγκαταλείψουν στην παρούσα χρονική περίοδο τον τόπο διαμονής τους.
Αξίζει να επισημάνουμε ότι στη Γαλλία φοιτούν περίπου 3.000 Έλληνες φοιτητές και χαίρουν της υψηλής ποιότητας σπουδών όλων των παγκόσμιας εμβέλειας Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων της χώρας και όχι μόνο του Πανεπιστημίου Παρισίων, έχουν να επιλέξουν ανάμεσα σε πληθώρα γνωστικών πεδίων, ερευνητικών και διεπιστημονικών, αλλά και αγγλόφωνων προγραμμάτων σπουδών που σε συνδυασμό με την υψηλή ποιότητα ζωής στην καρδιά της Ευρώπης αποτελούν σημαντικό πόλο έλξης και πανίσχυρο μελλοντικό εφόδιο.
Covid-19, vaccinés ou pas, διδασκαλία διαδικτυακά ή διά ζώσης, πόσο αλώβητοι βγήκαν μαθητές και δάσκαλοι απ αυτό το αλαλούμ. Πόση δύναμη προσαρμογής μπορεί να δείξει ένα παιδί;
Tout à fait vaccinés, χωρίς σκέψη εμβολιασμένοι μεν, αλλά συνεχίζουμε να τηρούμε τα μέτρα προφύλαξης. Μετά από δύο χρόνια διαδικτυακής διδασκαλίας και υβριδικής στη συνέχεια και με θετικό πρόσημο σε ό,τι με αφορά, σας λέω με το χέρι στην καρδιά ότι αυτό το μαθησιακό μοντέλο αποτελεί μια αναγκαιότητα σε συνθήκες όπως της πανδημίας και θα πρέπει να κλείσει οριστικά τον κύκλο του. Πρόκειται για μια λύση έκτακτης ανάγκης, η οποία μόνο επικουρικά και υποβοηθητικά μπορεί να λειτουργήσει, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη διά ζώσης διδασκαλία.
Δυστυχώς, οι επιπτώσεις εμφανίστηκαν με το άνοιγμα των σχολείων. Οι μαθητές, κατά τη διάρκεια της τηλεκπαίδευσης, λάμβαναν έτοιμη γνώση χωρίς να καταβάλουν ιδιαίτερη προσπάθεια σε ένα περιβάλλον που δεν ήταν ιδανικό για μάθηση, βρισκόμενοι στο σύνολο της ημέρας απέναντι από μια οθόνη με περιορισμένη συμμετοχή. Διαπιστώνω ότι αυτή η παθητική συμπεριφορά κούρασε πολύ, αλλά υιοθετήθηκε εν τέλει με αποτέλεσμα τα παιδιά να έχουν μια δυσκολία να συμμετέχουν ενεργά και με κριτική ικανότητα στη διαδικασία της μάθησης. Από την άλλη, προσπαθούν να καλύψουν το κοινωνικό και ψυχολογικό κενό που δημιουργήθηκε λόγω της μη φυσικής παρουσίας τους σε σχολικό περιβάλλον και την ανάγκη να είναι συνεχώς με φίλους τους – κάτι που είναι ιδιαίτερα αισιόδοξο – αλλά δυστυχώς χωρίς να εγκαταλείπουν το κινητό τους τηλέφωνο που πλέον αποτελεί προέκταση του εαυτού τους. Δυστυχώς, χάθηκε ο έλεγχος σε ό,τι αφορά στη σωστή χρήση που μας προσφέρει η τεχνολογία και εκεί πρέπει να επιμείνουν οικογένεια και εκπαιδευτικοί κατά τη γνώμη μου.
Οι πολιτιστικές σας εκδηλώσεις για τη Γαλλοφωνία;
Μπροστά στον κίνδυνο, στον οποίο τίθεται η παγκόσμια ειρήνη, στη δυστυχία που βιώνουν αθώοι άνθρωποι και βλέποντας στα μάτια των μικρών παιδιών τον φόβο της προσφυγιάς, συνεχίζουμε να διδάσκουμε στους μαθητές μας ότι Παιδεία και Πολιτισμός αποτελούν τα ισχυρότερα θεμέλια της κοινωνίας που μπορούν να επιφέρουν προκοπή και πρόοδο. Ο φετινός εορτασμός της Γαλλοφωνίας έχει πραγματικά ιδιαίτερο συμβολισμό και χαίρομαι πολύ διότι θα έχουμε την ευκαιρία να φιλοξενήσουμε έναν άνθρωπο που τον νιώθουμε δικό μας, γαλλόφωνο, έναν citoyen du monde που ισορροπεί δεξιοτεχνικά ανάμεσα στα μονοπάτια της γαλλοφωνίας, της λογοτεχνίας και των καθημερινών εκπαιδευτικών προκλήσεων. Η φράση, στην εισαγωγή του βιβλίου του «αφιερώνω αυτό το βιβλίο στους γονείς μου, οι οποίοι από άρχοντες κατέληξαν να είναι ταπεινοί πρόσφυγες δίχως τίποτα, αλλά διατηρώντας την αξιοπρέπειά τους και μεταδίδοντάς τη στα παιδιά τους», θεωρώ πως αποτελεί ένα χαρακτηριστικό δείγμα όσων θα διδαχθούμε από τα βιώματά του. Θα ήθελα ειλικρινά να εκφράσω σε εσάς προσωπικά αγαπητή κ. Γαβαλά τις θερμότερες ευχαριστίες μου διότι η εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί αποτελεί δική σας ιδέα και πρωτοβουλία και γίνεται με τη στήριξη του Ελληνογαλλικού Συνδέσμου Βόλου, καθώς και αξιόλογων συναδέλφων της ιδιωτικής και δημόσιας εκπαίδευσης.
Υπέροχη συζήτηση. Σας ευχαριστώ.