Συνέντευξη Νίκος Μπαρπάκης
Η Άλκηστις Πρωτοψάλτη είναι μια φωνή και μια παρουσία που δεν χρειάζεται περιγραφή, καθώς μας συντροφεύει εδώ και δεκαετίες στο τραγούδι. Eνόψει της άφιξής της στον Βόλο για τη συναυλία τη Δευτέρα 3 Ιουνίου μετά τις 8 μ.μ. στο ανοικτό δημοτικό θέατρο Δήμου Βόλου, είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε και να ανταλλάξουμε δυο κουβέντες με την αγαπημένη καλλιτέχνιδα.
Πού βρίσκεται δημιουργικά και γεωγραφικά η Άλκηστις Πρωτοψάλτη;
Σε μια πολύ ώριμη στιγμή, γεμάτη αρμονία και επικοινωνία. Γεωγραφικά περιπλανιέμαι στον πλανήτη της μουσικής. Τι πιο όμορφο!
Ποια η σχέση με τη μουσική;
Πάρα πολλές φορές στη ζωή μου, ειδικά σε δύσκολες στιγμές -γιατί υπάρχουν εκατοντάδες από αυτές- ανακαλύπτω τι ξέπλυμα και τι βάλσαμο είναι το τραγούδι στην ψυχή. Η μουσική σε βρίσκει σαν ωστικό κύμα, χτυπάει το συναίσθημα και σε πετάει σαν πυροτέχνημα στον ουρανό. Στην πρόβα αναζητάς εκρηκτικά μείγματα και ιδανικές χημείες, μελωδίες και αρμονίες. Συντονίζεις την ψυχή σου σε ευθυγράμμιση με τους μουσικούς. Είμαι βαθιά ερωτευμένη με το τραγούδι, με την ελληνική γλώσσα, είναι η προέκταση του εαυτού μου και με απογειώνει η επικοινωνία με τον κόσμο. Αυτό ψάχνω σε όλη μου τη ζωή. Αυτή η εξερεύνηση είναι η προσωπική μου μαγεία.
Μια μεγάλη πορεία στη μουσική, με πολλά υψηλά σημεία. Θα μπορούσατε να αναφερθείτε στα κυριότερα σημεία που κρατάτε στη μνήμη;
Θα μπορούσα να γράψω πολλές σελίδες. Πώς μπορείς να περιγράψεις 43 χρόνια σε 10 φράσεις; Πώς μπορείς να περιγράψεις τον τρόπο που αγγίζεις τις ψυχές των ανθρώπων; Ίσως κάνοντας μια μικρή εξομολόγηση σας δώσω κάτι από το «μέσα» μου. Τα κυριότερα σημεία είναι ότι από τότε που με «κατάλαβα» ήξερα ότι με περιμένει ανηφόρα. Αυτό με οδήγησε σε απίθανα μονοπάτια, συνοδοιπόρους και βουνά. Δεν φοβήθηκα να διεκδικήσω ό,τι έκανε την ψυχή μου να φτερουγίζει. Η αναμονή του άγνωστου με κρατάει σε εγρήγορση όπως και η αναζήτηση εμπειριών. Αυτό είμαι, αυτό είναι η Άλκηστις. Εξερεύνηση, πάθος, μουσική, αφοσίωση στον στόχο, δημιουργία, επικοινωνία. Η λέξη Ευχαριστώ είναι μοναδική, είναι υπέροχη… Σε πολλούς ανθρώπους θα λέω για πάντα ευχαριστώ και θα τους ευγνωμονώ για το ταξίδι. Συνθέτες, ποιητές, στιχουργούς, ανθρώπους της τέχνης και του πνεύματος, αλλά και ανώνυμους ανθρώπους…
Υπάρχει κάποιο σημείο στην αρχή της πορείας που στάθηκε αφορμή για να ασχοληθείτε πιο ζωηρά με τη μουσική; Τι επικρατούσε εκείνη την εποχή και τι είχατε στο μυαλό να κάνετε, αν θυμάστε.
Θυμάμαι τα πάντα. Θυμάμαι ότι είχα πολλές καλές επιδόσεις στον αθλητισμό, ήμουν στον Πανιώνιο στα 100 μέτρα και στα 4Χ100 σκυταλοδρομία, αλλά τελικά ευτυχώς με κέρδισε το τραγούδι. Τι μαγνήτης ήταν αυτός… Θυμάμαι τη χαρά μου, αλλά και τον βαθύ υπόκωφο κραδασμό του φόβου στο τύμπανο του «καινούργιου». Ευάλωτη, αληθινή, με θάρρος και ξάστερο συναίσθημα, με τις κεραίες ανοιχτές, ήξερα εξ ενστίκτου ότι αυτό που διάλεξα θα ήταν η περιπέτεια και η εξερεύνηση της ζωής. Αλήθεια δεν φανταζόμουν πόσο συγκλονιστικές στιγμές θα μου χάριζε το τραγούδι, πραγματικά δεν φανταζόμουν πόσο δύσκολο αγώνισμα είναι ο μουσικός «Μαραθώνιος». Έναρξη με τα τραγούδια του Δήμου Μούτση σε ποίηση Σεφέρη -Καβάφη – Ρίτσου και Καρυωτάκη στην «Τετραλογία».Τι ευτυχισμένη στιγμή να ξεκινάς χωρίς καλά καλά να το συνειδητοποιείς με τέτοιους Ποιητές και τέτοιο συνθέτη. Θυμάμαι και τις εμφανίσεις στις Μπουάτ στην Πλάκα, την έντονη καλλιτεχνική δημιουργία και τις όμορφες παρέες, τον Νίκο Ξυλούρη, τον Σταύρο Ξαρχάκο, Τον Ηλία Ανδριόπουλο, τον Αντώνη Καλογιάννη, τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, τη Βίκυ Μοσχολιού… Τεράστιοι καλλιτέχνες!!! Θυμάμαι την ημέρα που πήγα στο σπίτι στη μητέρα μου τον δίσκο και το ακούσαμε μαζί… ένιωθα συγκίνηση μεγατόνων! Δεν πίστευα ότι μπορεί να με λούζει τέτοια ευτυχία!! Ένα Βινύλιο. Σα να κρατούσα το ωραιότερο δώρο στη γη…
Φαίνεται, ενώ είστε διαχρονικά ενεργή, να κάνετε μερικά διαλείμματα κατά καιρούς. Είναι κάτι που βοηθάει τη δημιουργική διαδικασία;
Η τέχνη είναι χειροποίητη. Κάνεις διαλείμματα, μετά πέφτεις με τα μούτρα στη δουλειά. Από τότε που ξεκίνησα μέχρι και τώρα η διαδικασία είναι η ίδια και μέσα στα χρόνια δεν αλλάζει. Σκάβεις στο ορυχείο της μουσικής γι’ αυτό που σε συγκινεί περισσότερο. Παίρνεις μια ανάσα, προετοιμάζεσαι και συνεχίζεις… Θεωρώ απαραίτητες τις επανεκκινήσεις στη ζωή .
Τι παρουσιάζετε με το σχήμα σας στα λάιβ επί σκηνής φέτος το καλοκαίρι;
Είναι το πιο εξωστρεφές πρόγραμμα των τελευταίων ετών και έχω χαρά γι’ αυτές τις καλοκαιρινές συναντήσεις συντροφιά με τους ακροατές – θεατές που με εμπνέουν, με πέντε μουσικούς πέντε αστέρων (την Εθνική Ελλάδος των μουσικών) που χαίρονται την κάθε στιγμή και παίζουν «αγγέλους». Δουλέψαμε πολύ τη λεπτομέρεια και την κάθε νότα επάνω στις εκπληκτικές ενορχηστρώσεις του Θωμά Κοντογεώργη. Σας τους παρουσιάζω: Πιάνο Θωμας Κοντογεώργης, κόντρα μπάσο – κιθάρες Πέτρος Βαρθακούρης, κιθαρες – καχόν – κρουστά Παντελής Ντζιάλας, ντραμς – κρουστά Κώστας Μυλωνάς και τρομπόνι – τρομπέτα Παναγιώτης Ζαφειρόπουλος. Έχω μαζί μου και τον νέο τραγουδιστή – τραγουδοποιό Γιάννη Μαθέ και που με συγκινεί το πάθος και η δίψα του για μουσική. O Γιάννης Μαθές μού έγραψε ένα τραγούδι με τίτλο «Απευθείας στη καρδιά» σε στίχους του Μάνου Σαγκρή και νιώθω όμορφα να αναμιγνύεις εκφράσεις νέων ανθρώπων, να μπαίνουν και να μπαίνω στα όνειρά τους. Μίξη πολύ γοητευτική.
Έχετε κάνει πολλές συνεργασίες κατά καιρούς. Ποιο είναι αυτό που αποζητάτε στη συνεργασία;
Αυτό που ζητάω είναι μια ειλικρινή σχέση, πάθος για τη συνύπαρξη, αλήθεια και το εγώ να γίνει εμείς, αλλιώς χάθηκε το παιχνίδι. Γιατί μέσα στα χρόνια έχω συνεργαστεί με ανθρώπους που δεν ταίριαζα προσωπικά μαζί τους, αλλά μόνο καλλιτεχνικά. Έχω συναλλαγεί με υπέροχα άτομα. Με δύσκολα άτομα. Έμαθα να ξεχωρίζω το έργο από τους ανθρώπους. Ήθελα να βγάλω την ψίχα. Να δώσω και να μου δώσουν το καλύτερο. Αυτό είναι η τέχνη. Να κερδίσει η μουσική, να υπάρξει ανταλλαγή εμπειριών, να δημιουργηθούν καινούργια μουσικά πεδία, να διαπιστώσουμε ότι οι φωνές μας ταιριάζουν εξαιρετικά, να παίξουμε με τα τραγούδια μας και να ονειρευτούμε τελικά. Αυτό είναι συν-εργασία. Το λέει και η λέξη.
Τα κομμάτια σας έχουν μια ποικιλία. Δεν έχετε διστάσει να κάνετε διασκευές «υπεράνω πασης υποψίας» θα έλεγε κανείς. Τι σας κάνει να διαλέγετε ποιο τραγούδι θα ερμηνεύσετε δισκογραφικά (πρωτότυπο ή και διασκευή);
Με το ένστικτο. Επένδυσα στα αυτιά και στα μάτια μου και στους ανθρώπους. Το να ανοίγεις μονοπάτια έχει να κάνει με τον χαρακτήρα και στο ότι δεν μου αρέσει να μένω στα κεκτημένα. Γι’ αυτό γυρνάω τον κόσμο και ταξιδεύω, για να μεταφράζω αυτά που γίνονται πέρα από μένα, αυτά που ανοίγουν το μυαλό. Για να ζηλέψω το καλύτερο, να προσπαθήσω να το φτάσω ή και να το ξεπεράσω με τα δικά μου μέσα. Να κοιτάξω με λαχτάρα τις ιδέες, να εξερευνήσω τις νέες τάσεις και τα ρεύματα, να πάω πολλές φορές αντίθετα …και να τα μεταφράσω όλα με τη δική μου σκέψη. Το πώς ο καλλιτέχνης θα παρουσιάσει την τέχνη του, έχει να κάνει καθαρά με το προσωπικό του «θέλω» και σίγουρα δεν υπάρχει εγχειρίδιο που να σου δίνει οδηγίες για τα μονοπάτια και την ορειβασία στο πεντάγραμμο που θα ακολουθήσεις. Ό,τι άγγιξε ουσιαστικά την ψυχή μου κατατέθηκε…
Χρειαζόμαστε το τραγούδι σε αυτή την εποχή;
Είναι απαραίτητο το τραγούδι όπως ο αέρας που αναπνέουμε, Σκεφθείτε έναν πλανήτη χωρίς ήχο… «Η μουσική πρέπει να μοιράζεται, να διαχέεται στο σύμπαν, να ανακατεύεται με τη ζωή, με τις ψυχές, να λειτουργεί σαν φωτιά, σαν φάρμακο, σαν σταγόνα βροχής σε διψασμένο στόμα».
Ο έρωτας πόσο σημαντικός είναι στη ζωή;
Ο έρωτας είναι ο πλησιέστερος αστεροειδής στη γη και ο μόνος με συγκεκριμένη και καμιά φορά ελλειπτική τροχιά. Ο έρωτας είναι πάντα ένας ανεξερεύνητος πλανήτης και ο φόβος, η αγωνία, η λαχτάρα και το πάθος είναι τα πρώτα συμπτώματα… μετά η αδρεναλίνη -το πιο καθαρό καύσιμο- μπαίνει στο παιχνίδι και ξεκινάει η «περιπέτεια» Ο έρωτας είναι άγριος και σκληρός, δεν έχει πρόσωπο και σώμα, είναι φωτιά και νερό. Παίρνει ζωντανούς και τους πεθαίνει, παίρνει πεθαμένους και τους ανασταίνει. Ο έρωτας πάντα θα είναι συνταρακτικός πρωταγωνιστής και κινητήριος δύναμη στη ζωή μας.
Πώς βλέπετε το διαδίκτυο και πώς θα λέγατε ότι επιδρά στο κοινό -αλλά και στους καλλιτέχνες- η χρήση των social media;
Το διαδίκτυο είναι ευχή και κατάρα μαζί. Είναι δυνατό και απαραίτητο στην εποχή μας, όμως έχει τρομαχτικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Έχει ομορφιές και απίστευτους κινδύνους. Δεν ξέρω στη ζυγαριά τι θα υπερισχύσει. Έχει δημιουργηθεί ένα σύμπαν στο οποίο οι πλανήτες είναι ανεξερεύνητοι. Με τη διαδικασία της ψηφιοποίησης και τη χρήση του διαδικτύου συντελέστηκαν σημαντικές αλλαγές στην καθημερινότητά μας και φυσικά σημαντική πρόσβαση σε όλες τις μορφές πληροφορίας …δεν χρειάζεται να αγοράζουμε εφημερίδες και περιοδικά για να μάθουμε τα νέα, αρκεί μια αναζήτηση στο διαδύκτιο και η πληροφορία είναι είναι άμεσα στη διάθεσή μας… Είναι μαγικό με ένα κλικ να βρίσκεσαι σε όλη τη γη, είναι όμως και δυστυχία να έχει χαθεί η αληθινή ανθρώπινη επικοινωνία. Σίγουρα είναι ένα μέσον που σε κλάσματα του δευτερολέπτου μπορείς να κάνεις γνωστή την οποιαδήποτε εικόνα και σκέψη. Το facebook, το twitter, το instagram, το internet άλλαξαν τον χρόνο. Ζούμε μια μεταβατική εποχή και η πληροφορία έχει αναδειχθεί σε ένα παγκόσμιο αγαθό πολύτιμο για πολλούς, αναγκαίο για άλλους, ισχυρό όπλο για τρίτους… Η παγκοσμιοποίηση έχει ανοίξει την πόρτα διάπλατα.
Ο Ιούνιος κιόλας έφτασε, το ελληνικό καλοκαίρι είναι εδώ. Η επικαιρότητα μάλιστα, απασχολείται αναπόφευκτα με τα πολιτικά θέματα λόγω εκλογών. Η ελληνική ομορφιά, που κορυφώνεται το καλοκαίρι, μας δίνει το ιδιαίτερο πλεονέκτημα να δεχόμαστε τουρίστες, που αγαπάνε τον τόπο και τονώνουν την οικονομία. Έχοντας θητεύσει σε καίρια θέση στον τομέα αυτό, τι αποκομίζετε και πώς κρίνετε την ενεργοποίησή σας με τα κοινά;
Η πολιτική είναι ένας ειδικός Μαραθώνιος με εμπόδια, αναβάσεις και ριψοκίνδυνα περάσματα… Δεν μπορείς να «μάθεις» μέσα σε λίγα μέτρα, μπορείς όμως να προσφέρεις πάρα πολλά. Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι μέσα σε αυτές τις 22 μέρες που υπηρέτησα τη χώρα μου στην υπηρεσιακή κυβέρνηση ως υπουργός Τουρισμού, είναι ότι ήταν μια απόλυτη συνειδητοποιημένη στιγμή. Ήταν ύψιστη τιμή να υπηρετήσω την Ελλάδα με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο που όμως δεν απείχε και πολύ από όσα έκανα για την πατρίδα μου μέσα από τη μουσική. Κατάλαβα πλήρως τι σημαίνει η λέξη «θητεία» στην κυβέρνηση. Έτσι όπως το ξαναφέρνω στον νου μου, από τις ωραιότερες στιγμές της ζωής μου ήταν αυτός ο όρκος προς την πατρίδα, όταν σήκωσα το χέρι, μέσα στα δάχτυλά μου έκλεισα όλη μου τη ζωή, με ταχύτητα το μυαλό μου «κατέβαζε» εικόνες, καταστάσεις, τους γονείς μου, τους φίλους μου και ό,τι αγαπούσα χαμογελούσε κι έπιανε θέση για να δει μέσα από την ψυχή μου. Έκανα μεγάλη προσπάθεια να μην αφήσω τα συναισθήματά μου να κυλήσουν. Αργότερα το μόνο που έχασα ήταν ο ύπνος. Τόνοι αδρεναλίνης για να λειτουργήσουν όλα ομαλά, να διεκπεραιώσω αυτό που ανέλαβα με τον καλύτερο τρόπο. Το υπουργείο Τουρισμού είναι ένα εκπληκτικό υπουργείο, ο φωτεινός καθρέφτης της χώρας και του Πολιτισμού μας. Μπορεί να γίνουν σπουδαία πράγματα για την Ελλάδα, αρκεί να υπάρχει όραμα, θάρρος και αποφασιστικότητα. Εμένα πάντως στο αίμα μου κυλάει μόνο μουσική…