Η Αλίκη Τσιφτσοπούλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Κανάλια του Βόλου. Είναι εικαστικός και μητέρα τριών παιδιών. Σπούδασε γραφικές τέχνες και παρακολούθησε μαθήματα ελεύθερου σχεδίου για σειρά ετών. Έχει πάρει μέρος σε ομαδικές εκθέσεις στον Βόλο και την Αμαλιάδα. Τα τελευταία χρόνια ζει μόνιμα στην Αμαλιάδα και μεταλαμπαδεύει τις εικαστικές εμπειρίες και γνώσεις στα παιδιά μέσα από το Καλλιτεχνείο. Μαζί με τα παιδιά έχει οργανώσει πολλές εικαστικές εκθέσεις και έχει ανεβάσει παιδικές θεατρικές παραστάσεις και κουκλοθέατρα.
Είναι ενεργή εθελόντρια στο «Χαμόγελο του Παιδιού» στη Βροχίτσα με εικαστικά εργαστήρια για τα παιδιά του σπιτιού. Στον ελεύθερο χρόνο της γράφει παραμύθια και διηγήματα. Τον Ιούλιο του 2020 κυκλοφόρησε το πρώτο της παραμύθι «Ο Φοίβος το κολλητάκι μου» με θέμα το σύνδρομο Asperger, ενώ το χριστουγεννιάτικο διήγημα «Η ευχή των Χριστουγέννων» έχει γίνει θεατρική παράσταση από την ομάδα του Καλλιτεχνείου. Φέτος παρακολουθεί μαθήματα εξ αποστάσεως στο Τμήμα Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και ετοιμάζει το δεύτερο παραμύθι.
«Ο Φοίβος το κολλητάκι μου», το πρώτο σας παραμύθι, το οποίο κυκλοφόρησε πρόσφατα…
Ο Φοίβος είναι ένα μικρό δελφινάκι και βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού. Έχει το σύνδρομο Asperger (σύνδρομο υψηλής λειτουργικότητας).
Πόσο εύκολο πιστεύετε ότι είναι να έχεις το σύνδρομο αυτό, να πηγαίνεις σχολείο και να έρχεσαι καθημερινά αντιμέτωπος με την οικογένειά σου, τη δασκάλα σου κι όλο το κοινωνικό σου περιβάλλον γενικότερα; Ο Φοίβος δυσκολεύεται να αντεπεξέλθει στις ανάγκες της καθημερινότητας, οι συμμαθητές του τον πειράζουν για τη διαφορετική του συμπεριφορά, η δασκάλα του εκνευρίζεται συνεχώς γιατί τον θεωρεί ανυπάκουο και αναιδή και η μαμά του έχει πια αγανακτήσει. Όσο κι αν προσπαθεί να ευχαριστήσει τους πάντες ποτέ δεν βλέπει ανταπόκριση από κανέναν. Ό,τι και να κάνει, ό,τι και να πει είναι μονίμως λάθος κι ανάρμοστο για ένα δελφίνι. Το μόνο που εκλαμβάνει από τον περίγυρό του είναι απόρριψη. Και η απόδειξη είναι ότι η κυρία ρέγγα, η δασκάλα του, τον διώχνει από το σχολείο «λόγω απειθαρχίας». Ενώ λοιπόν ο Φοίβος βρίσκεται σε απόγνωση που πρέπει να αποχωρήσει από το σχολείο που τόσο αγαπά, μια άλλη δασκάλα, η κυρία χελώνα, τον πλησιάζει τυχαία. Αφού έχει μια συνομιλία μαζί του και αντιλαμβάνεται τον ευαίσθητο και τρυφερό χαρακτήρα του, τον προσκαλεί στο σχολείο στο οποίο είναι διευθύντρια. Η κυρία χελώνα και οι νέοι συμμαθητές του τον υποδέχονται με χαρά στο νέο σχολείο και ψάχνουν να βρουν τρόπους να τον βοηθήσουν να λειτουργεί καλύτερα στην καθημερινότητά του. Το δελφινάκι κάπως έτσι μεγαλώνει και ποιος ξέρει; Απέδωσαν τελικά οι προσπάθειές του; Κατάφερε να πραγματοποιήσει τα όνειρά του;
Το παραμύθι απαρτίζεται από προσωπικότητες, με τους οποίους το παιδί μπορεί να ταυτιστεί, αλλά και να του θυμήσουν γνωστούς και φίλους του. Υπάρχουν όλων των ειδών οι χαρακτήρες. Από τον πιο κακοπροαίρετο, όπως η κυρία ρέγγα, μέχρι τον πιο ζεστό και αισιόδοξο που είναι η κυρία χελώνα. Φαίνεται ξεκάθαρα πως μπορούν να συμβάλλουν και οι δύο τύποι στην ψυχολογία του Φοίβου και πως μπορούν να τον επηρεάσουν αρνητικά ή θετικά.
Ποια είναι τα μηνύματα του βιβλίου ιδίως για τα μικρά παιδιά;
Ο Φοίβος είναι ένα παραμύθι με πολλά και διαφορετικά μηνύματα. Το πλέον βασικό είναι πως δεν είμαστε όλοι ίδιοι και δεν θα ήταν κι ενδιαφέρον ο κόσμος μας αν ήμασταν. Πόσοι όμως μπορούμε να αποδεχτούμε τη διαφορετικότητα του άλλου; Να κατανοήσουμε γιατί ένα άτομο συμπεριφέρεται όπως συμπεριφέρεται, πώς σκέφτεται. Να μην είμαστε μονίμως σε ετοιμότητα να κρίνουμε τον απέναντί μας με το παραμικρό που θα κάνει και δεν θα μας βρίσκει σύμφωνους. Ίσως πρέπει να επανεξετάσουμε τη στάση του και να έρθουμε στη θέση του. Πόσο διαφορετικά θα ήταν όλα αν το δοκιμάζαμε έστω για λίγο;
Όσον αφορά στα ίδια τα άτομα με αυτισμό, θα ήθελα να τους προσφέρω απλά λίγη έμπνευση και δύναμη. Να μη σταματάνε ποτέ να αγωνίζονται για όσα θέλουν να πετύχουν παρά τα εμπόδια που συναντούν.
Πόσο σημαντική είναι η εικονογράφηση σε ένα παιδικό βιβλίο και ειδικότερα σε ένα παραμύθι;
Η εικονογράφηση σ’ ένα παιδικό βιβλίο και ιδιαίτερα στο παραμύθι είναι για μένα τόσο σημαντική, όσο και το κείμενο, για να μην πω περισσότερο. Είναι αυτή που θα σαγηνέψει τον μικρό αναγνώστη και έμμεσα θα του «επιβάλλει» να επιστρέψει στο βιβλίο ξανά και ξανά. Μέσα από την εικονογράφηση γίνεται η πρώτη επαφή με την τέχνη της ζωγραφικής, καλλιεργείται η πρώτη εικαστική αισθητική. Τα παιδιά έχουν ανάγκη από όμορφες εικόνες, από πλούσια χρώματα, από ποιότητα. Και πιστέψτε με, εκτιμούν και διακρίνουν την ποιότητα. Τα παιδιά είναι πολύ αυστηροί κριτές και μπορούν να ξεχωρίσουν το όμορφο. Όταν ο Φοίβος μπήκε στο Καλλιτεχνείο πέρασε από κόσκινο, για να καταλήξουν να δηλώσουν πως είναι το πιο ζωγραφιστό και όμορφο βιβλίο που έχουν δει.
Πώς προέκυψε ο ήρωάς σας, το δελφινάκι;
Χαίρομαι που μου κάνετε αυτή την ερώτηση. Δεν επέλεξα τυχαία ένα δελφινάκι για πρωταγωνιστή στο παραμύθι μου, όπως δεν είναι τυχαίος και κανένας άλλος ήρωας. Τι πιο γλυκό, πιο αγαπητό και πιο τρυφερό από ένα δελφινάκι; Τα δελφίνια βέβαια έχουν κοινά χαρακτηριστικά με τους ανθρώπους. Ζουν σε μικρές κοινωνίες, αναπτύσσουν στενούς δεσμούς και δυνατές σχέσεις ανάμεσά τους, πιστεύουν στην οικογένεια, μιλάνε μεταξύ τους ακόμη και με τοπικές διαλέκτους όπως και εμείς. Πολλές μελέτες μάλιστα αναφέρουν πως καλούνται με τα ονόματά τους, αγαπούν το ομαδικό παιχνίδι και έχουν διατροφικές προτιμήσεις. Δεν αποκλείεται ακόμη και να κουτσομπολεύουν! Ο δεύτερος βασικός λόγος είναι πως το δελφίνι είναι πολύ αγαπητό στα παιδιά. Το όνομά του το επέλεξα γιατί παραπέμπει σε μουσική, κάτι που είναι στενά συνδεδεμένο με τα δελφίνια. Το χρώμα του είναι μοβ, κόκκινο και μπλε μαζί, γιατί είναι το αγαπημένο χρώμα του 70 % των παιδιών. Συμβολίζει την ευφυΐα, τη γνώση, τη νηφαλιότητα, αλλά και τη λύπη, τη νοσταλγία. Είναι το χρώμα που δηλώνει απελευθέρωση από πάθη και συναισθήματα και βοηθάει στον αυτοέλεγχο
Γιατί ασχοληθήκατε με το θέμα του αυτισμού στο βιβλίο σας;
Τα ποσοστά αυτισμού έχουν ανεβεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Ένα παιδί στα εκατό βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού. Μέσα από την πορεία μου στο εργαστήριό μου, το Καλλιτεχνείο, είχα την τύχη να γνωρίσω κάποια «δελφινάκια» με σύνδρομο Asperger. Είναι παιδιά με υψηλή λειτουργικότητα, έξυπνα και με μεγάλες δυσκολίες στο επικοινωνιακό κομμάτι. Είναι όμως αγνά, με πλούσιο ψυχικό κόσμο και πάρα πολλή αγάπη μέσα τους. Δουλεύαμε μαζί και αντιμετώπιζα πολλές δυσκολίες στην προσαρμογή και την επικοινωνία, αλλά με τον καιρό τα έβλεπα να βελτιώνονται και να προοδεύουν. Γι’ αυτό και νιώθω τυχερή.
Θέλω να τονίσω ότι αυτά τα παιδιά είναι διαφορετικά, όχι «προβληματικά» όπως πολλοί θέλουν να πιστεύουν. Αυτό ήθελα να εκφράσω μέσα από το παραμύθι μου. Μια δασκάλα απέκλεισε τον Φοίβο από κάτι που δικαιωματικά τού ανήκε, τη μάθηση και μια δασκάλα τού έδωσε ώθηση να κυνηγήσει τα όνειρά του και να εξελιχθεί. Δεν ήταν τυχαίο. Η μία τον κατέταξε στους «προβληματικούς» και η άλλη στους «διαφορετικούς». Πρέπει όλοι κάποια στιγμή να ακολουθήσουμε το παράδειγμα της κυρίας χελώνας και να αποδεχτούμε αυτό το διαφορετικό. Αυτό περιμένω από τον Φοίβο. Να διευρύνει τους ορίζοντες παιδιών, αλλά και γονιών και να αρχίσουμε πια να αποδεχόμαστε αυτά τα άτομα και να τα αντιμετωπίζουμε ως ίσα.
Ο Φοίβος σας δημιουργήθηκε μέσα στο γενικό lockdown και έχει «άρωμα» βολιώτικο…
Αυτό το βιβλίο δημιουργήθηκε εν καιρώ πανδημίας, μέσα στο γενικό lockdown. Tότε ξεκίνησα να γράφω τον Φοίβο και στη συνέχεια να τον εικονογραφώ. Νομίζω όμως πως δεν θα κατάφερνα τίποτα χωρίς την πολύτιμη βοήθεια των δύο συνεργατών μου της Κατερίνας Καψάλα που βοήθησε στην εικονογράφηση και την επιμέλεια και του Φιλίππου Κυπαρισσόπουλου που ανέλαβε όλο το γραφιστικό κομμάτι, παιδιά του Βόλου και οι δύο. Με ανέχτηκαν και εργάστηκαν σκληρά. Ευχαριστώ όμως πολύ και τον εκδοτικό μου οίκο Βιβλιοπανόραμα και τον κ. Γιώργο Δημητρόπουλο που με εμπιστεύτηκε και υποστήριξε τον Φοίβο μου.
Το παραμύθι μου είναι διαθέσιμο στη σελίδα του εκδοτικού οίκου https://ebibliopanorama.gr/ στο τηλέφωνο 2622021221 και σύντομα θα βρίσκεται στο skroutz και σε πολλά βιβλιοπωλεία. Στον Βόλο υπάρχει ήδη στο βιβλιοπωλείο Ήλιος. Εύχομαι πραγματικά να γνωρίσετε τον Φοίβο μου και να τον αγαπήσετε.