Οι εκλογές στον πρώτο γύρο έφεραν στην επιφάνεια την ενίσχυση του εθνικιστικού και βαθιά συντηρητικού θρησκευτικού ρεύματος που έχει διαποτίσει την τουρκική κοινωνία, τονίζει ο καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, κ. Χρήστος Κόλλιας, προσθέτοντας πως «ένας βασικός λόγος της επικράτησης του Τούρκου προέδρου είναι η διαπεραστικότητα του αφηγήματος για τον «αιώνα της Τουρκίας».
Ερωτηθείς αν ανέμενε να επικρατήσει ο Ερντογάν, απάντησε πως σε τέτοιου είδους αυταρχικά καθεστώτα, αυτοί που διοικούν δεν κάνουν εκλογές για να τις χάσουν.
Και πρόσθεσε πως «παρά τους σεισμούς, την ακρίβεια, τη φθορά της εξουσίας, πρέπει να γνωρίζουμε πως η Τουρκία είναι μια χώρα με πολλά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και γι’ αυτό διεθνείς αναλυτές καταλήγουν σε εσφαλμένα ή μερικώς εσφαλμένα συμπεράσματα. Για παράδειγμα σε οποιαδήποτε δημοκρατική χώρα η ολιγωρία που επέδειξε το καθεστώς του Ερντογάν τις πρώτες μέρες μετά τον σεισμό, θα είχε οδηγήσει σε πτώση της κυβέρνησης. Αυτό δεν συνέβη στην Τουρκία. Και θυμίζουμε τι είχε πει στον Ερντογάν μια ηλικιωμένη από τις πληγείσες περιοχές, ότι ήταν θέλημα θεού αυτός ο σεισμός και ότι από εκείνον περίμενε την ελεημοσύνη του. Και αυτό υποσχέθηκε ο Ερντογάν. Επίσης στην επιλογή των Τούρκων ψηφοφόρων να στηρίξουν τον Ερντογάν έπαιξε ρόλο και το μεγάλο αφήγημα που έχει εμποτιστεί η τουρκική κοινωνία. Είναι το αφήγημα για τον «αιώνα της Τουρκίας», που συμπαρασύρει πολλά στρώματα της τουρκικής κοινωνίας. Ειδικά εκείνα τα στρώματα που η κεμαλική ελίτ είχε θέσει στο περιθώριο των κοινωνικών και πολιτικών δρώμενων. Αυτά τα στρώματα που αποτελούν τη βαθιά συντηρητική Τουρκία έφερε στην επιφάνεια ο Ερντογάν. Και αυτό είναι το στήριγμα, το θεμέλιο της ισχύος του Τούρκου προέδρου. Μάλιστα διεθνείς αναλυτές μιλούν για μια βαθιά διχασμένη χώρα, μια εκτίμηση που ίσως να μην είναι και τόσο ευσταθής, γιατί τα ποσοστά που συγκέντρωσαν τα τρία κόμματα που προέρχονται από τον εθνικιστικό χώρο, αγγίζουν το 25%. Καταγράφεται μια άνοδος του εθνικισμού και του θρησκευτικού συντηρητισμού, αν προσθέσουμε και το κόμμα του Ενρτογάν. Τα τελευταία 20 χρόνια έχουμε μια σημαντική μετατόπιση του κέντρου βάρους της τουρκικής κοινωνίας προς πιο ακροδεξιές και εθνικιστικές κατευθύνσεις με ό,τι αυτό συνεπάγεται».
Ο κ. Κόλλιας πρόσθεσε πως «η Τουρκία είναι μια αυταρχική δημοκρατία με την έννοια πως εκλογές γίνονται, αλλά ανθρώπινα δικαιώματα, ελευθερίες, είναι στην καλύτερη περίπτωση ελεγχόμενα. Άλλωστε η Τουρκία δεν ήταν ποτέ μια τυπική φιλελεύθερη δυτική δημοκρατία, με εξαίρεση ίσως την περίοδο της δεκαετίας του ’90».
Για τον δεύτερο γύρο των εκλογών είπε πως όλοι λίγο-πολύ προεξοφλούν την επικράτηση του Ερντογάν, καθώς του υπολείπεται ελάχιστο ποσοστό για να συγκεντρώσει το 50% των ψήφων.
«Να μην τρέφουμε αυταπάτες»
Για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις ο κ. Κόλλιας ανέφερε πως «δεν πρέπει να τρέφουμε αυταπάτες αναφορικά με τον ανταγωνιστικό χαρακτήρα των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Ίσως να έχουμε μια πιο ήρεμη περίοδο το επόμενο διάστημα, καθώς αν ο κ. Ερντογάν εκλεγεί ξανά πρόεδρος, θα δώσει μεγάλη έμφαση στην ανάταξη της τουρκικής οικονομίας και την ανοικοδόμηση των πληγεισών περιοχών. Σε αυτό θα χρειαστεί και την οικονομική αρωγή της Δύσης με ροή κεφαλαίων και την ευρύτερη οικονομική στήριξη. Ο κ. Ερντογάν επιτίθεται στις ΗΠΑ για το εσωτερικό του ακροατήριο, ενώ ταυτόχρονα σηματοδοτεί και τη στροφή στην Ευρασία. Ο Ερντογάν με την ισχύ που έχει μπορεί να κάνει λίγες ή μεγαλύτερες κωλοτούμπες. Άλλωστε στα 20 χρόνια της θητείας έχουμε δει δύο διαφορετικές όψεις του Ερντογάν. Στην πρώτη περίοδο υπήρχε πιο ήρεμη περίοδος στα ελληνοτουρκικά, ενώ στη δεύτερη ο Ερντογάν είναι πιο επιθετικός αμφισβητώντας την κυριαρχία των ελληνικών νησιών. Πιθανόν να βρούμε έναν τρίτο Ερντογάν, που είναι δύσκολο να ιχνηλατηθεί αυτή τη στιγμή.
Πάντως, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Ερντογάν είναι ένας πολύ μεγάλος ηγέτης και θα αφήσει ανεξίτηλο στίγμα στην ιστορία της Τουρκίας. Άλλωστε η φιλοδοξία του είναι να αντικατασταθεί το πορτραίτο του Κεμάλ, που δεσπόζει παντού, με το δικό του. Και σε τέτοιου είδους αυταρχικά καθεστώτα ο επόμενος που αναλαμβάνει τα ηνία προκύπτει μετά από παράδοση – παραλαβή του δαχτυλιδιού».