Αδυνατούν να πληρώσουν δικηγόρους και να καταβάλουν παράβολα, προκειμένου να προσφύγουν στη δικαιοσύνη για ποινικές τους υποθέσεις και επικαλούνται τη δωρεάν παροχή υπηρεσιών μέσω του ευεργετήματος της πενίας.
Εκατοντάδες πολίτες και φέτος κατέθεσαν σχετικά αιτήματα τόσο στο Πρωτοδικείο όσο και στο Ειρηνοδικείο Βόλου.
Κάθε χρόνο αυξάνουν οι πολίτες, που δηλώνουν αδυναμία να καταβάλουν χρήματα σε δικηγόρους και έξοδα παραβόλων στα δικαστήρια, προκειμένου να προσφύγουν στη δικαιοσύνη για ποινικές τους υποθέσεις. Για τους εν λόγω πολίτες η Πολιτεία φρόντισε να τους δίδεται το δικαίωμα της δωρεάν υπηρεσίας με το ευεργέτημα της πενίας.
Και πώς να μην ζητήσουν το ευεργέτημα αυτό, όταν το παράβολο μήνυσης έχει αυξηθεί στα 70 ευρώ (νόμος 4446/2016), το παράβολο έγκλησης είναι 50 ευρώ και αν δεν κατατεθεί, η έγκληση απορρίπτεται ως απαράδεκτη. Το παράβολο προσφυγής κατά της απορριπτικής της έγκλησης διάταξης είναι 250 ευρώ, το παράβολο Πολιτικής Αγωγής 40 ευρώ, το παράβολο αίτησης εξαίρεσης 50 ευρώ, ενώ το παράβολο προσφυγής κατά της απευθείας κλήσης είναι 250 ευρώ…
Αλλά και στις πολιτικές δίκες τα κόστη είναι αυξημένα και αναγκάζουν τους πολίτες να επιζητούν το ευεργέτημα της πενίας. Στο Ειρηνοδικείο το παράβολο είναι 20 ευρώ, όσο και στο Μονομελές Πρωτοδικείο, στο Πολυμελές ανεβαίνει στα 30, στο Εφετείο στα 40 και στον Άρειο Πάγο στα 50 ευρώ.
Σύμφωνα με στοιχεία του Πρωτοδικείου Βόλου, μέχρι τις 22 Νοεμβρίου οι αιτήσεις που είχαν κατατεθεί για το ευεργέτημα της πενίας είχαν φθάσει τις 213, έναντι 182 πέρυσι το αντίστοιχο χρονικό διάστημα και μόλις 141 το 2015. Αντίστοιχα στο Ειρηνοδικείο Βόλου μέχρι 30 Νοεμβρίου φέτος οι αιτήσεις που είχαν κατατεθεί για το ευεργέτημα της πενίας ήταν 101, έναντι 127 το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι και μόλις 7 το 2015…
Αναφορικά με το Πρωτοδικείο, οι αιτήσεις αφορούν δίκες στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο, ενώ στο Ειρηνοδικείο αφορούν οι περισσότερες αιτήματα υπαγωγής στον Νόμο Κατσέλη για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά και ελάχιστα αλλαγές ονομάτων (ληξιαρχικές πράξεις) και αποποιήσεις κληρονομιών.
Για να υπαχθεί ένας πολίτης στο ευεργέτημα της πενίας και να του δοθεί η δυνατότητα να έχει δωρεάν υπηρεσίες από δικηγόρο, πρέπει να απευθυνθεί με αίτησή του στο αρμόδιο δικαστήριο, το Πρωτοδικείο ή το Ειρηνοδικείο.
Το ευεργέτημα παρέχεται σε όποιον αποδεδειγμένα δεν μπορεί να καταβάλει τα έξοδα της δίκης και τα παράβολα, χωρίς να περιορισθούν από αυτό τα απαραίτητα μέσα για τη διατροφή του ίδιου και της οικογένειάς του.
Το ευεργέτημα μπορεί να δοθεί και σε νομικά πρόσωπα, κοινωφελή ή που δεν επιδιώκουν κερδοσκοπικό σκοπό, καθώς και σε ομάδες προσώπων που έχουν την ικανότητα να είναι διάδικοι, αν αποδεικνύουν ότι με την προκαταβολή των εξόδων γίνεται πια αδύνατη ή προβληματική η εκπλήρωση του σκοπού τους. Η διάταξη αυτή εφαρμόζεται και σε ομόρρυθμες ή ετερρόρυθμες εταιρείες, καθώς και σε συνεταιρισμούς, εφόσον η καταβολή των εξόδων δεν μπορεί να γίνει ούτε από το ταμείο τους ούτε από τα μέλη, χωρίς να περιοριστούν τα απαραίτητα μέσα για τη διατροφή των ιδίων και της οικογένειάς τους. Το ευεργέτημα επίσης δίνεται, μόνον εφόσον η δίκη δεν παρουσιάζεται φανερά άδικη ή ασύμφορη. Με τις ίδιες προϋποθέσεις μπορεί να δοθεί το ευεργέτημα της πενίας και σε αλλοδαπούς και σε πρόσωπα που αποδεδειγμένα δεν έχουν ιθαγένεια.
Αίτηση στον δικαστή
Το ευεργέτημα της Πενίας δίνεται ύστερα από αίτηση, από τον ειρηνοδίκη, το δικαστή του Μονομελούς Πρωτοδικείου ή τον πρόεδρο του δικαστηρίου στο οποίο εκκρεμεί ή πρόκειται να εισαχθεί η δίκη και, αν πρόκειται για πράξεις που είναι άσχετες με δίκη, από τον ειρηνοδίκη της κατοικίας του αιτούντος. Η αίτηση πρέπει να αναφέρει συνοπτικά το αντικείμενο της δίκης ή της πράξης, τα αποδεικτικά μέσα που υπάρχουν για την κύρια υπόθεση, καθώς και τα στοιχεία που βεβαιώνουν τη συνδρομή των προϋποθέσεων του άρθρου 194. Στην αίτηση πρέπει να επισυνάπτονται: α) πιστοποιητικό, ατελώς, του δημάρχου όπου είναι η κατοικία ή η μόνιμη διαμονή του αιτούντος, το οποίο βεβαιώνει την επαγγελματική, οικονομική και οικογενειακή κατάστασή του και β) πιστοποιητικό, ατελώς, του οικονομικού εφόρου της κατοικίας ή της μόνιμης διαμονής του αιτούντος, το οποίο βεβαιώνει αν ο αιτών υπέβαλε κατά την τελευταία τριετία δήλωση φόρου εισοδήματος ή οποιουδήποτε άλλου άμεσου φόρου, καθώς και την εξακρίβωσή της, ύστερα από έλεγχο.
Στον Δικηγορικό Σύλλογο Βόλου υπάρχει λίστα δικηγόρων για το ευεργέτημα της πενίας. Γίνεται κλήρωση, ενώ προβλέπεται μια αποζημίωση από το ελληνικό Δημόσιο. Το ευεργέτημα της πενίας δίνεται χωριστά για κάθε δίκη, ισχύει για κάθε βαθμό δικαιοδοσίας για κάθε δικαστήριο και περιλαμβάνει την αναγκαστική εκτέλεση της απόφασης. Όποιος έλαβε το ευεργέτημα της πενίας, απαλλάσσεται προσωρινά από την υποχρέωση να καταβάλει τα έξοδα της δίκης και γενικά της διαδικασίας, ιδίως τα τέλη χαρτοσήμου, το τέλος δικαστικού ενσήμου, το τέλος του απογράφου και τις προσαυξήσεις τους, τα παράβολα, τα δικαιώματα των συμβολαιογράφων και των δικαστικών επιμελητών, των μαρτύρων και άλλων δικαστικών πληρεξουσίων, καθώς και από την υποχρέωση εγγυοδοσίας για τα έξοδα αυτά. Η παραχώρηση του ευεργετήματος της πενίας εξάλλου δεν επηρεάζει την υποχρέωση, να πληρωθούν τα έξοδα, που επιδικάστηκαν στον αντίδικο.