Το «Σκιαθίτικο Σπίτι» είναι μία ιδιωτική πρωτοβουλία με σκοπό τη διατήρηση και την ανάδειξη του παραδοσιακού τρόπου ζωής του περασμένου αιώνα στη Σκιάθο. Η οικία έχει ως έκθεμα τον ίδιο της τον εαυτό, συνοδευόμενη από τα κειμήλια τεσσάρων γενεών.
Πρόκειται για ένα βίωμα που έγινε εγχείρημα.Η οικία χρονολογείται από το 1904 και κληροδοτούνταν από γενιά σε γενιά μαζί με τα αντικείμενα που το πλαισίωναν. Κάθε γενιά διατηρούσε τα αντικείμενα της προηγούμενης ως ένδειξη σεβασμού. Σήμερα, αυτό το συνονθύλευμα από μνήμες, ιστορίες και κειμήλια τεσσάρων γενεών αποτελεί βίωμα και κομμάτι της ταυτότητάς της πέμπτης γενιάς.
Έτσι, το 2017 δημιουργήθηκε το «Σκιαθίτικο Σπίτι», ένα open house στη Χώρα της Σκιάθου, από την πέμπτη γενιά της οικογένειας, τις δίδυμες Μαρένα και Φωτεινή Μάνεση. Η Μαρένα, ως αρχιτέκτονας, και η Φωτεινή, ως νηπιαγωγός, συνδύασαν τις γνώσεις τους και δημιούργησαν μία «ανοιχτή έκθεση» οικογενειακών κειμηλίων – εντός του αρχοντικού μέσα στο οποίο έζησαν τέσσερις γενιές της οικογένειάς τους, αλλά κι οι ίδιες μεγάλωσαν – με στόχο τη δημιουργία μίας βιωματικής προσέγγισης της λαογραφίας της Σκιάθου. Μεγαλώνοντας στο αρχοντικό μαζί με όλα τα οικογενειακά κειμήλια, δημιουργήθηκε η ανάγκη στην πέμπτη γενιά της οικογένειας να μοιραστεί και να «αφηγηθεί» την ιστορία του τόπου της μέσα από τις μνήμες, τα βιώματά και την ιστορία των προγόνων της.
Οι γονείς των δύο κοριτσιών, αποτέλεσαν αρωγοί και σπουδαίοι υποστηρικτές του εγχειρήματος. Είναι ιδιαίτερα αξιέπαινοι για τη διάσωση όλων αυτών των κειμηλίων, καθώς με προσωπικό κόπο, πόρους, αλλά πάνω απ’ όλα αγάπη και σεβασμό, ήταν η κρίσιμη γενιά που ξεκίνησε τη διάσωση της «ιστορίας» της οικογένειάς.
«Η μετατροπή της οικίας μας σε open house διήρκησε περίπου ενάμιση χρόνο. Πρόκειται για σύντομο χρονικό διάστημα, καθώς η διαδικασία της αναστήλωσης της οικίας, αλλά και της συντήρησης των κειμηλίων ξεκίνησε από τότε που οι γονείς, που κληρονόμησαν την οικία, από τους παππούδες. Γενικά στην οικογένεια, υπήρχε πάντα η τάση να διατηρούνται και να συντηρούνται τα κειμήλια της οικογένειας σε καλή κατάσταση. Αυτό δεν ήταν τόσο μια πρωτοβουλία για να κληρονομήσουν κάτι οι απόγονοι, όσο μια ένδειξη σεβασμού στους προγόνους».
Η οικία μαζί με τα κειμήλια που την κοσμούν, προσκαλούν τον επισκέπτη σε ένα ταξίδι στο παρελθόν. Ο επισκέπτης εισερχόμενος στο ισόγειο της οικίας θα συναντήσει αρχικά το αυθεντικό σκιαθίτικο τζάκι, τον καστρινό και τον σκιαθίτικο καναπέ, έναν πολυέλαιο του 1883, έναν αρχαίο αμφορέα του 2 αι. π.Χ., παραδοσιακές φορεσιές, σκιαθίτικα χαλιά, κεντήματα και κοσμήματα. Η ξύλινη σκάλα στη συνέχεια, θα τον οδηγήσει στον όροφο όπου υπάρχουν τρία δωμάτια και ένας διάδρομος, στον οποίο δεσπόζει η λιθογραφία με τον βασιλιά Γεώργιο Α’ και τη βασίλισσα Όλγα. Στον όροφο θα συναντήσει κασέλες με κειμήλια, τον αργαλειό, το σιδερένιο κρεβάτι με τα αυθεντικά κεντήματα και στρωσίδια, την ξύλινη κασέλα της νύφης, καθώς και σε κορνίζες οικογενειακές φωτογραφίες, με τις μορφές των παλαιότερων γενεών σε σέπια και ασπρόμαυρα πορτρέτα. Το σύνολο των εκθεμάτων σε συνδυασμό με τη βιωματική ξενάγηση στον χώρο, συγκροτούν όλα μαζί μια μοναδική ατμόσφαιρα.
Ο βιωματικός χαρακτήρας της ξενάγησης χαρακτηρίζει την περιήγηση του επισκέπτη στην οικία, μεταφέροντάς τον σε έναν άλλον χωροχρόνο. Η αφήγηση προσαρμόζεται ανάλογα με τα ενδιαφέροντα, την προσωπικότητα, τα βιώματα και τις προτιμήσεις των επισκεπτών και δομείται με βάση τις σημειώσεις βασικών πληροφοριών που είχαν καταγραφεί για το κάθε κειμήλιο, κυρίως από τις γιαγιάδες της οικογένειας. Οι καταγραφές των γυναικών της οικίας κυριαρχούν, καθώς εκείνες ήταν που ζούσαν κυρίως στο σπίτι, μιας και οι άνδρες ταξίδευαν συνεχώς, λόγω της ενασχόλησής τους με ναυτικά επαγγέλματα. Λεπτομέρειες φορεσιών και υφαντών, μαγειρικές συνταγές, αλληλογραφίες και σημειώσεις γεγονότων της ζωής τους, αποτελούν σημαντικό σημείο αναφοράς της αφήγησής.
Η οικία είναι ένα «δοχείο ζωής», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο αρχιτέκτονας Άρης Κωνσταντινίδης. Εκεί γεννιέσαι, μεγαλώνεις, γερνάς. Εκεί ζεις, εξελίσσεσαι και πεθαίνεις!
Το «Σκιαθίτικο Σπίτι» είναι ένα «δοχείο ζωών», στο οποίο έζησαν, μεγάλωσαν και γέρασαν τέσσερις γενεές.
Σήμερα με «συνοδούς» την πέμπτη γενιά, το «Σκιαθίτικο Σπίτι» προσκαλεί τους επισκέπτες σε ένα «ταξίδι» πίσω στον χρόνο, έχοντας ως κύριες «αποσκευές» το βίωμα και την ιστορία της οικογένειας. Κάθε χρόνο το «Σκιαθίτικο Σπίτι» εξελίσσεται και εμπλουτίζεται σε επίπεδο επιστημονικής έρευνας και πληροφορίας. Στα μελλοντικά σχέδια, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνεται και η ένταξη της τεχνολογίας στον χώρο της οικίας. Στόχος αποτελεί η virtual ξενάγηση στον χώρο του Σκιαθίτικου Σπιτιού, δίνοντας την ευκαιρία να επισκεφτεί κανείς την οικία από οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη.