Ένα ταξίδι πίσω στον χρόνο έκαναν όσοι παρευρέθηκαν στην εκδήλωση με αφορμή την ημέρα μνήμης των εθνικών ευεργετών με τίτλο «Ευεργετισμός – Μάγνητες ευεργέτες» χθες το απόγευμα στο κινηματοθέατρο Αχίλλειον.
Στην εκδήλωση μίλησαν η κ. Ματούλα Τομαρά – Σιδέρη, καθηγήτρια στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Πάντειου Πανεπιστήμιου, και ο κ. Δημήτρης Παντελοδήμος, ομότιμος καθηγητής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με θέμα «Μάγνητες ευεργέτες».
«Για μένα δεν υπάρχουν μεγάλοι ή μικροί ευεργέτες. Υπάρχουν ευεργέτες» ανέφερε ο κ. Παντελοδήμος σε δηλώσεις του επισημαίνοντας πως πρέπει να βρουν άξιους μιμητές.
«Η κρίση δημιούργησε μία κάμψη στο θέμα γιατί οι κοινωνικές τάξεις που συνήθως προσέφεραν – έμποροι, βιοτέχνες, βιομήχανοι και τραπεζίτες – έχουν πληγεί. Αποτέλεσμα είναι να έχει μειωθεί η φιλανθρωπική προσφορά τους».
Η έρευνα του κ. Παντελοδήμου κατέληξε στη συγκέντρωση υλικού και είναι έτοιμο να εκδοθεί το βιβλίο που αναφέρεται σε ευεργέτες της Μαγνησίας σε διάστημα 200 ετών. Ο κ. Παντελοδήμος έχει συγκεντρώσει υλικό για 252 ευεργέτες και όπως σημειώνει ο ίδιος βοήθησαν σημαντικά στο να έχει η πόλη τη σημερινή της εικόνα. «Πολλά όμως από τα κληροδοτήματα παραμένουν ανενεργά, όπως το «Ξενοδοχείο Γαλλία», το κτίριο που βρίσκεται στη συμβολή των οδών Ιάσονος με Καρτάλη. Είναι κληροδότημα και δεν έχει αξιοποιηθεί. Αυτό είναι μια ασχήμια για τον Βόλο» τόνισε, επισημαίνοντας την ανάγκη να ενεργοποιηθούν όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς και για άλλες περιπτώσεις κληροδοτημάτων στην πόλη.
Η κ. Σιδέρη έχει ερευνήσει πολύ το θέμα των ευεργετών και διακρίνει τον ευεργετισμό σε τρεις περιόδους. Στον πρωτοευεργετισμό, πριν την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, όπως η περίπτωση του Ζώη Καπλάνη, ο νεωτερικός ευεργετισμός όταν εμπεδώνεται η αστική τάξη, ενώ η τρίτη μορφή αφορά στον οικουμενικό, δηλαδή τα ιδρύματα.
«Ο ευεργετισμός ήταν το εργαλείο ανάπτυξης. Αν δεν είχαμε τους ευεργέτες, δεν θα είχαμε φτάσει στο σημείο που είμαστε. Ο Ευάγγελος Αχιλλόπουλος υπέγραψε τη διαθήκη του το 1900 στο Κάιρο όπου αναφέρει το σχολείο και το νοσοκομείο εκεί, αλλά αναφέρει και το Νοσοκομείο στον Βόλο» δήλωσε.
Η ίδια υπογράμμισε ότι υπάρχουν και σύγχρονοι ευεργέτες που δρουν είτε ατομικά είτε μέσω ιδρυμάτων.
Η ιστορικός και προϊσταμένη των Γενικών Αρχείων του Κράτους Μαγνησίας Αννίτα Πρασσά επισήμανε ότι αρχειακό υλικό για τους ευεργέτες υπάρχει στα Γενικά Αρχεία, σε διαθήκες του Πρωτοδικείου Βόλου, σε διοικητικά συμβούλια ιδρυμάτων, όπως του Αχιλλοπούλειου Νοσοκομείου, από την ιδιωτική συλλογή του Δημήτρη Σιάτρα.
Οι ευεργέτες άφηναν μέρος της περιουσίας τους σε σχολεία, φιλανθρωπικά ιδρύματα ή νοσοκομεία. Οι ευεργέτες της Μαγνησίας κατοικούσαν κυρίως στην Αίγυπτο.
«Τα ονόματά τους υπάρχουν και στα οδόσημα της πόλης, σε προτομές και επιγραφές, αλλά τα προσπερνάμε και δεν δίνουμε σημασία. Σε αυτό αποσκοπεί η εκδήλωση για να τους τιμούμε» δήλωσε η κ. Πρασσά.
Στη χθεσινή εκδήλωση το «παρών» έδωσαν και απόγονοι ευεργετών της πόλης.