Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μαγνησίας «Το Εγγλεζονήσι» ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 1988 από Μικρασιάτες πρόσφυγες, πρώτης και δεύτερης γενιάς Εγγλεζονησιωτών, που ήρθαν στον Βόλο το 1922 και εγκαταστάθηκαν στη Νέα Ιωνία Νομού Μαγνησίας το 1924. Σκοπός και στόχοι του Συλλόγου είναι η διατήρηση, διάσωση, μεταλαμπάδευση και γνώση της ιστορίας και του πολιτισμού των αλησμόνητων πατρίδων της Μικράς Ασίας στις νεότερες γενιές.
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μαγνησίας «Το Εγγλεζονήσι» τον ερχόμενο Ιανουάριο συμπληρώνει 30 χρόνια δράσης και πολιτιστικής δημιουργίας στη Μαγνησία και όχι μόνο. Στους σκοπούς και τους στόχους του Συλλόγου είναι η διατήρηση, η διάσωση, η μεταλαμπάδευση και η γνώση της μεγάλης ιστορίας, αλλά και του πολιτισμού των αλησμόνητων πατρίδων της Μικράς Ασίας στις νεότερες γενιές.
Προς επίτευξη των σκοπών και στόχων, τα μέλη του Δ.Σ., με πρώτο πρόεδρο τον Μανώλη Παρασκευά (1988-1993) και εν συνεχεία με πρόεδρο την Ελπίδα Τσάγγαρη (1994-1999), δημιούργησαν, σε εθελοντική βάση, τμήμα χορωδίας ενηλίκων και χορευτικά τμήματα παιδιών και ενηλίκων. Σταδιακά προχώρησαν στη συλλογή φωτογραφικού, αρχειακού και μουσειακού υλικού στην προσπάθειά τους να διασώσουν και να φέρουν στο φως στοιχεία της καταγωγής τους.
Σήμερα ο Σύλλογος αγκαλιάζει μέλη πέντε γενεών και παρουσιάζει μια πολυσχιδή δράση, με πρόεδρο την κ. Ουρανία Σταματιάδου (1999 – σήμερα).
Ο Σύλλογος στα πρώτα χρόνια ζωής του (1988 – 1999) ήταν εγκατεστημένος σε ιδιωτικούς μισθωμένους χώρους. Από το καλοκαίρι του 1999 και μέχρι σήμερα, φιλοξενείται σε χώρους που ο τότε Δήμος Νέας Ιωνίας και νυν Δήμος Βόλου παραχωρεί για τις ανάγκες λειτουργίας του Συλλόγου (γραφεία, χορωδία, χορευτικά).
Παράλληλα παρουσιάζει την εικόνα ενός μικρού μουσείου, με πλούσιο φωτογραφικό υλικό και έκθεση μουσειακού υλικού, που παραχωρήθηκαν από τα μέλη του Συλλόγου με πολλή αγάπη.
Συχνά επισκέπτονται τον χώρο σχολικές ομάδες της περιοχής, αλλά και από άλλες πόλεις και γίνεται ενημέρωση των παιδιών για την ιστορία και τη ζωή στις αλησμόνητες πατρίδες, καθώς και για τις συνθήκες εγκατάστασης των προσφύγων στις νέες πατρίδες, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Τμήματα
Η μικτή χορωδία ενηλίκων συμπληρώνει 30 χρόνια ζωής, ξεκίνησε το 1988 ως μια παρέα Μικρασιατών, κυρίως Εγγλεζονησιωτών, που μέσα από το τραγούδι εξέφραζαν τον πόνο, τη νοσταλγία και την αγάπη τους για τις αλησμόνητες πατρίδες της Μ. Ασίας.
Συμμετέχει ανελλιπώς στα πολιτιστικά δρώμενα της Ν. Ιωνίας και του Βόλου, συνεργάζεται με άλλες χορωδίες και φορείς πολιτισμού, ενώ παρουσιάζει εξαιρετικές παραστάσεις με συνδυασμό λόγου, χορού και θεατρικών δρώμενων.
Τη χορωδία διηύθυναν κατά σειρά ο Νίκος Δεμίρης, η Βίκυ Ευθυμίου, η Λία Λεφάκη και σήμερα η Στάσα Τζάλλα.
Παράλληλα με τη δημιουργία της χορωδίας δημιουργήθηκαν χορευτικά τμήματα με πρώτους χορευτές μέλη πρώτης και δεύτερης γενιάς. Το 1989 πήραν μέρος στο φεστιβάλ παραδοσιακών χορών Λάρισας και απέδωσαν με αυθεντικότατο τρόπο τους μικρασιάτικους χορούς.
Πρώτη δασκάλα των παιδικών τμημάτων ήταν η Ελπίδα Τσάγγαρη, που προσέφερε εθελοντικά τις υπηρεσίες της μέχρι το 1994, οπότε ανέλαβε ο Γιώργος Χρήστου μέχρι το 2014 και στη συνέχεια η Βιργινία Χρήστου μέχρι σήμερα.
Στο διάστημα αυτό των 30 χρόνων περίπου, τα χορευτικά τμήματα (παιδικά, εφηβικά και ενηλίκων) ανέπτυξαν πλούσια δραστηριότητα και παρουσία εντός και εκτός Νομού σε πολλές πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού (Κύπρο, Αυστρία, Κάτω Ιταλία, Σικελία), παρουσιάζοντας χορούς, κυρίως Μ. Ασίας, Πόντου, Καππαδοκίας και Αιγαίου Πελάγους. Συμμετέχουν σε χοροθεατρικές παραστάσεις του Συλλόγου, στις παρελάσεις Εθνικών επετείων και θρησκευτικών εορτών της πόλης.
Δράσεις και εκδηλώσεις
Ο Σύλλογος συμμετέχει στις θεσμοθετημένες επετειακές εκδηλώσεις της Μικρασιατικής Καταστροφής, που πραγματοποιούνται κάθε Σεπτέμβρη με τη συνεργασία της Ιεράς Μητρόπολης Δημητριάδος, του Ιερού Ναού Ευαγγελίστριας και των άλλων μικρασιατικών συλλόγων της πόλης.
Στο τέλος Μαΐου διοργανώνει εκδήλωση-αφιέρωμα στην άλωση της Πόλης.
Με τη λήξη κάθε σχολικής περιόδου ο Σύλλογος πραγματοποιεί «Συνάντηση παιδικών χορευτικών ομάδων», δίνοντας τη δυνατότητα στα μικρά παιδιά να επικοινωνήσουν μεταξύ τους και να δεχθούν διαφορετικά ακούσματα.
Η πολιτιστική δραστηριότητα συνεχίζεται με την παρουσίαση μιας μουσικοχορευτικής – θεατρικής παράστασης μέσα στο καλοκαίρι στο Ανοιχτό Θέατρο της Ν. Ιωνίας.
Εδώ και μια δεκαετία (2007-2017) ο Σύλλογος συμμετέχει με τη χορωδία του ερμηνεύοντας κυπριακά τραγούδια στην επετειακή εκδήλωση της Ένωσης Κυπρίων Μαγνησίας την 1η Απριλίου τιμώντας τον αγώνα για την αποτίναξη της αγγλικής αποικιοκρατίας.
Το Χοροθεατρικό Σύνολο του Συλλόγου έχει παρουσιάσει αρκετές παραστάσεις με δρώμενα, αποσπάσματα θεατρικών έργων, δραματοποιήσεις μικρασιατικών διηγημάτων και παραγωγές του Συλλόγου.
α) Αποσπάσματα από τη «Φαύστα» του Μποστ (1997), από τη «Λωξάντρα» της Μαρίας Ιορδανίδου-Πόθου (2003).
β) Δραματοποιήσεις μικροδιηγημάτων «Η Νύχτα» και «Οι φωτιές» του Τάσου Φάλκου (2004),
«Οι ψευδαισθήσεις», «Το τέλος μιας εποχής», «Ο δάσκαλος και το γεράκι», από το «Καραβάνι των γυμνών» (2006) και «Το κόκκινο φόρεμα» από τη «Μεγάλη νύχτα», του Τάσου Αυγερινού (2014).
γ) Δρώμενα «Παραδοσιακές εποχιακές δραστηριότητες» (2003), «Παραδοσιακά επαγγέλματα που εξέλιπαν» (2004), «Ψαράδες και θαλασσινοί άνθρωποι του μόχθου και της χαράς» (2005), «Το μικρασιάτικο τραγούδι πριν και μετά το ’22» (2007).
δ) Χοροθεατρικές παραγωγές του Συλλόγου, «Ο μικρασιάτικος γάμος» (2003), «Από το θαύμα στο δράμα» (2009), «Από το δράμα στο θαύμα» (2014), «Θαλασσινά αποθησαυρίσματα του τόπου μας» (2015), «Στον χορό των αναμνήσεων» (2015), «Μεζεδοπωλείον η Λωξάντρα» (2016), «Αρχοντονιός παντρεύεται και παίρνει προσφυγούλα» (2017).
Οι εκδόσεις
Ο Σύλλογος έχει εκδώσει πονήματα που έγραψαν μέλη του, όπως «Το Αικλαιζονήσι των Αρχαίων Κλαζομενών» του Θεόδωρου Πρώια, «Με τα πανιά και τα κουπιά» του Τάσου Αυγερινού, «Ο καθημερινός βίος των Ελλήνων στο Εγγλεζονήσι της Μ. Ασίας» της Μαρίας Σκαμάγκα -Αυγερινού, «Η παράδοση στο επάγγελμα – Από τον παππού στον εγγονό» της Βασιλείας Γιασιράνη-Κυρίτση, «Αιγαίο, η θάλασσα που μας χωρίζει, η θάλασσα που μας ενώνει», βραβευμένες εργασίες πεζογραφίας και ποίησης από μαθητικό διαγωνισμό, που διοργάνωσε ο Σύλλογος και διαγωνισμό έκθεσης. Επίσης εκδίδει κατ’ έτος ημερολόγιο-ατζέντα μικρασιατικού περιεχομένου και τοπικής ιστορίας:
1990, ’91, ’92, ’93, ’94, ’95, ’96 (Ημερολόγια τοίχου με φωτογραφίες χορευτών, χορωδίας, ομάδες μπάσκετ κ.λπ.).
Ατζέντες: 1997 Ανθολόγιο Μικρασιατών συγγραφέων, 1998 Μαρτυρήσαντες Μικρασιάτες Άγιοι, 1999 Όποιος συλλογάται ελεύθερα συλλογάται καλά (αφιέρωμα στον Ρήγα), 2000 Το ελληνικό θέατρο στο μικρασιάτικο χώρο στο 2ο μισό του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού, 2001 Μικρασία «Όταν το παραμύθι γίνεται ζωή», 2002 Μ. Ασία Αρχαία Θέατρα, 2003 Το λιμάνι του Βόλου και οι λιμενεργάτες, 2004 Φαρδύ ένας δρόμος, παλιές ιστορίες, 2005 Αφιέρωμα στη Διδώ Σωτηρίου, 2006 Τα εγγλεζονησιώτικα καΐκια στον Βόλο, 2007 Νέα Ιωνία – Η Πόλη μας – Αγώνες – Αγωνίες – αγωνίσματα – έπαθλα, 2008 Μικρά Ασία – Αγιασμένη Γη, 2009 Γευστικές απολαύσεις Μ. Ασίας, 2010 Σύλλογοι – Σύνδεσμοι και προσωπικότητες, αρωγοί της μικρασιάτικης εκστρατείας (1918-1921), 2011 Ελληνικοί παραδοσιακοί χοροί Μ. Ασίας, 2012 Νέα Ιωνία και τσίπουρο – ένα ποτό μια ιστορία, 2013 Μικρασιατικά ολοκαυτώματα (Σεβδίκοι, Σερέκιοι, Θείρα, Αξάρι), 2014 Μικρασιάτες φορτοεκφορτωτές και συσκευαστές ξηράς «Ο Άγιος Γεώργιος», 2015 Ο θρυλικός κόσμος της Μικρασιάτισσας, 2016 Σμυρναίων και άλλων Ελλήνων Ποιητών Ανθολόγημα, 2017 Γνωστές και άγνωστες καλλιτεχνικές φυσιογνωμίες της Ν. Ιωνίας.
Τιμητικές εκδηλώσεις
Με τη συμπλήρωση 10 χρόνων ζωής (1988-1998) ο Σύλλογος σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του Δημαρχείου Ν. Ιωνίας, τίμησε τα ιδρυτικά μέλη του Συλλόγου και τους Μικρασιάτες αθλητές της Ν. Ιωνίας. Παρουσίασε το βιβλίο του Θ. Πρώια.
Τίμησε επίσης τον αείμνηστο Παναγιώτη Κατσιρέλο εν ζωή, παρουσιάζοντας το έργο του, σε εκδήλωση – αφιέρωμα, στο Μεταξουργείο το 2007.
Αναμνηστικές πλακέτες απονεμήθηκαν στα ιδρυτικά μέλη Μανώλη Παρασκευά, Τσάγγαρη Αποστολία, Κεσμετζή Αναστάσιο και Δημάκη Ελευθέριο, για την ανελλιπή παρουσία τους και στήριξη του Συλλόγου μέχρι σήμερα.
Με αναμνηστικές πλακέτες τιμήθηκαν επίσης ο αείμνηστος Θεοχάρης Παντίδης και ο πρωτοψάλτης Ζάχος Νικολέρης, για την προσφορά τους στον Σύλλογο.
Τιμητική αφιερωματική εκδήλωση πραγματοποίησε ο Σύλλογος στη μνήμη του δημοσιογράφου και συγγραφέα Τάσου Αυγερινού το 2013, τρία χρόνια μετά τον θάνατό του για τις προσφερθείσες εκδοτικές υπηρεσίες του προς όφελος του Συλλόγου («Τα εγγλεζονησιώτικα καΐκια στον Βόλο» και «Με τα πανιά και τα κουπιά»).
Τη φιλόλογο συγγραφέα κ. Βασιλεία Γιασιράνη-Κυρίτση, το Δ.Σ. του Συλλόγου ανακήρυξε επίτιμο μέλος του και προσέφερε αναμνηστική πλακέτα για τη συγγραφή του βιβλίου «Η παράδοση στο επάγγελμα – Από τον παππού στον εγγονό» και την κειμενική επιμέλεια ημερολογίων.
Τον Δεκέμβριο του 2016 ο Σύλλογος έλαβε μέρος στην υποδοχή και την τιμητική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε από την Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος και τον Ιερό Ναό Ευαγγελιστρίας, επί τη αφίξει του νεοεκλεγέντος μητροπολίτη Σμύρνης κ. Βαρθολομαίου.
Ο Σύλλογος έχει παρουσιάσει ένα μεγάλο αριθμό βιβλίων Μικρασιατικού περιεχομένου, διοργανώνει συνεστιάσεις, απογευματινά, ομιλίες και διαλέξεις, εκδρομές, επισκέψεις μουσείων, εκκλησιών, μονών, οίκων ευγηρίας και ορφανοτροφείων.
Συνεργάζεται με άλλους πολιτιστικούς συλλόγους και φορείς πολιτισμού, με χορωδίες και συμμετέχει ανελλιπώς στα πολιτιστικά δρώμενα του Δήμου Βόλου και όχι μόνο.
Συνεργάζεται άριστα με τη Δ/νση Πολιτισμού του ΔΟΕΠΑΠ-ΔΗΠΕΘΕ και την Περιφέρεια Θεσσαλίας.
Λοΐζος Ασβεστάς