Τιμώντας την ημέρα της γυναίκας στις 8 Μαρτίου η «ΘτΔ» γράφει σήμερα για την ιστορία της Ελένης Σκούρα, της πρώτης γυναίκας που εκλέχτηκε στο ελληνικό Κοινοβούλιο το 1953 με το κόμμα του Ελληνικού Συναγερμού. Μια γυναίκα που μπήκε στη Βουλή πλούσια και βγήκε φτωχή…
Η Ελένη Σκούρα, που έφυγε από τη ζωή πριν από 21 χρόνια, ήταν μια δυναμική Ελληνίδα, με μεγάλη κοινωνική προσφορά. Συνέδεσε το όνομά της με την ιστορική εκλογή της πρώτης γυναίκας στο βουλευτικό αξίωμα το 1953, όταν κατοχυρώθηκε νομικά από τον Παπάγο, το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι των γυναικών.
Η Ελένη Σκούρα γεννήθηκε το 1896 και μεγάλωσε στο Βόλο. Το πραγματικό της όνομα ήταν Ελένη Παπαχρήστου. Γονείς της ήταν ο Αθανάσιος και η Σοφία Παπαχρήστου, ενώ είχε δύο ακόμα αδέρφια, τον Απόστολο και το Χρήστο. Ο πατέρας της ήταν έμπορος υφασμάτων και η οικογένειά της εύπορη.
Εκείνη την εποχή και ενώ ολοκλήρωνε το σχολείο, δεν υπήρχε στο Βόλο Γυμνάσιο για κορίτσια, έτσι «ο πατέρας της έκανε ενέργειες προς το τότε υπουργείο Παιδείας, ώστε να γίνουν τα σχολεία μεικτά, καθότι ήταν χωρισμένα σε αρρένων και θηλέων. Η Ελένη Παπαχρήστου, η θεία μου, ήταν αριστούχος μαθήτρια και ο πατέρας της ήθελε να συνεχίσει το σχολείο. Τελικά το σχολείο του Βόλου έγινε το πρώτο μεικτό σχολείο και μετά ακολούθησαν και τα υπόλοιπα σχολεία της Ελλάδας», θυμάται ο ανιψιός της, Γιώργος Παπαχρήστου.
Ταυτόχρονα σπούδαζε μουσική και «όταν ήρθε ο Βενιζέλος στο Βόλο, η ίδια έπαιξε πιάνο και τραγούδησε για χάρη του σε ηλικία μόλις 16 ετών».
Και προσθέτει ο κ. Παπαχρήστου: «Στη συνέχεια και κατά τη διάρκεια του πολέμου, όλη η οικογένεια μετακόμισε στη Θεσσαλονίκη. Εκεί η Ελένη Σκούρα πέτυχε στη Νομική Σχολή. Όταν ολοκλήρωσε τις σπουδές της, άρχισε να δικηγορεί και να μπαίνει στους κοινωνικούς κύκλους της Θεσσαλονίκης, ενώ ανέπτυξε πλούσια εθνική δράση σε συλλόγους, Σωματεία και τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, στον ελληνοϊταλικό πόλεμο. Στον πόλεμο του ’40 ήταν επικεφαλής της «Φανέλας του Στρατιώτη» και προσέφερε ρούχα και φαγητά στους στρατιώτες που πολεμούσαν στα βουνά του βορρά. Ίδρυσε το Ίδρυμα Απόρων Κορασίδων, που κύριο μέλημά του ήταν να σπουδάζουν και να βρίσκουν εργασία κορίτσια, που δεν μπορούσαν. Όλη της η ζωή ήταν το φιλανθρωπικό της έργο, ζούσε και ανέπνεε για να βοηθά, όσους δεν μπορούσαν να καταφέρουν πράγματα στη ζωή τους».
Το Νοέμβριο του 1952 ο Παπάγος θριάμβευσε στις εκλογές με 55% και 240 βουλευτές. Αν και ψηφίστηκε νόμος επτά μήνες πριν, που έδινε το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες, εν τούτοις δεν ψήφισαν, επειδή δεν είχαν συνταχθεί εκλογικοί κατάλογοι. Το Δεκέμβριο του 1952 πεθαίνει ο συναγερμικός βουλευτής Θεσσαλονίκης Β. Μπακονίκας και προκηρύσσεται αναπληρωματική εκλογή στις 18-1-1953. Τότε έθεσαν υποψηφιότητες για πρώτη φορά γυναίκες. Εξελέγη η Ελένη Σκούρα με 47.121 ψήφους.
«Την ίδια θέση είχαν προτείνει και στο σύζυγό της, το θείο μου, εισαγγελέα Δημήτριο Σκούρα, όμως αρνήθηκε. Έτσι μετά πρότειναν τη θεία μου και εξελέγη».
Ο κ. Παπαχρήστου σημειώνει: «Ορκίστηκε βουλευτής στις 2/2/1953, ημερομηνία ορόσημο για την ίδια και τη σταδιοδρομία της, καθώς στις 2/2 γεννήθηκε, στις 2/2 ορκίστηκε βουλευτής και τελικά στις 2/2 πέθανε».
Η Σκούρα ήταν δραστήρια στη Βουλή, αγόρευε κι έφερνε τροπολογίες. «Μία αφορούσε στους αξιωματικούς, που τους απαγόρευαν να παντρευτούν, αν δεν συμπλήρωναν το 33ο έτος. Ακόμη, εισηγήθηκε την ίδρυση της Αστυνομίας Πόλεων και της κατάργησης της βασιλικής Χωροφυλακής».
Διετέλεσε βουλευτής για τέσσερα χρόνια παρά ένα μήνα, όταν και πέθανε ο Παπάγος και προκηρύχθηκαν εκλογές, τις οποίες κέρδισε ο Καραμανλής. «Η θεία μου δεν θέλησε να ξανακατεβεί ως υποψήφια και έτσι η επόμενη γυναίκα που μπήκε στη Βουλή, ήταν η Λίνα Τσαλδάρη, η οποία έγινε και η πρώτη γυναίκα υπουργός».
Η ίδια έλεγε για την εκλογή της, σύμφωνα με τον ανιψιό της, ότι «ήταν πολύ ικανοποιημένη, καθώς πίστευε πως ο κόσμος αναγνώρισε το έργο της. Δεν την ενδιέφερε το «θεαθήναι», παρά μόνο η προσφορά. Βέβαια, η αναγνώριση ήρθε κυρίως μετά το θάνατό της. Εξάλλου, μάθαμε και πολλές ευεργεσίες μετά το θάνατό της. Πήγαινε σε άπορες οικογένειες και άφηνε 500ρικα κάτω από τα τραπεζομάντιλα. Μπήκε στη Βουλή πλούσια και πέθανε πάμφτωχη».
Για την προσφορά της τιμήθηκε με το παράσημο της «Ευποιίας», της «Ανδρείας», με το «Χρυσό μετάλλιο πόλεως Θεσσαλονίκης» αλλά και με το «Χρυσό σταυρό Αγίου Δημητρίου» κ.ά.
Επειδή δεν συμπλήρωσε 4ετή θητεία, δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει σύνταξη. Παρ’ όλες τις επιστολές που έστειλε στις εκάστοτε κυβερνήσεις, δεν μπόρεσαν να της εξασφαλίσουν ούτε έστω μία τιμητική σύνταξη, για να πεθάνει αξιοπρεπώς.
Όλη της τη ζωή αφοσιώθηκε στα ανίψια της, καθώς δεν απέκτησε παιδιά. «Μας έβλεπε πολύ συχνά, έμενε πολλές φορές μαζί μας, μας είχε σαν παιδιά της. Ως χαρακτήρας ήταν πολύ ειλικρινής, φιλάνθρωπος, φεμινίστρια, κοινωνική, επικοινωνιακή, της προσφοράς σε ό,τι κι αν έκανε μέχρι και το θάνατό της», λέει ο κ. Παπαχρήστου.
Χήρεψε το 1969 και το «πήρε τραγικά. Ήταν πάρα πολύ αγαπημένο ζευγάρι. Η ψυχή της ήξερε πόσο υπέφερε, αλλά δεν μας το έδειχνε, γιατί δεν ήθελε να μας στεναχωρεί, ήταν πολύ περήφανη».
Ζούσε μόνη της στην οδό Ερμού 61, σε ένα διαμέρισμα στη Θεσσαλονίκη. Από το ’90 και μετά άρχισε να βαραίνει. «Δεν υπήρχαν πόροι για να ζήσει μόνη της. Κατόπιν παρεμβάσεως του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Παντελεήμονα μπήκε στο Γηροκομείο Θεσσαλονίκης, όπου και απεβίωσε μετά από δύο χρόνια. Είχε το μυαλό της μέχρι που πέθανε. Το μοναδικό παράπονό της ήταν πως δεν πήρε σύνταξη για ένα μόλις μήνα. Το ’90 της έστειλαν 5.000 δραχμές, λες και ζητιάνευε, και φυσικά τους τα έστειλε πίσω. Όταν όμως πέθανε, θέλανε να κάνουν την κηδεία της δημοσία δαπάνη. Εμείς, τα ανίψια της, δεν το επιτρέψαμε. Αποδεχθήκαμε μόνο η ταφή να γίνει με τιμές υπουργού».
Αξίζει να σημειωθεί η προσφορά του πρώην υπουργού και βουλευτή κ. Γ. Σούρλα, που μετά από παρέμβασή του μεταφέρθηκαν τα οστά της στο Κοιμητήριο του Βόλου. Προτομή της υπάρχει έξω από το Δημαρχείο Βόλου, ενώ ο ανιψιός της κ. Γιώργος Παπαχρήστου προσέφερε όλο το αρχείο και τα μετάλλιά της στο Δήμο Βόλου εις μνήμην της.
Σοφία Μαυραντζά