Την ώρα που το πολεοδομικό συγκρότημα «διψά» και η ποιότητά του νερού επηρεάζεται από την έλλειψή του, εκ των ενόντων και με μελέτες του παρελθόντος, προσπαθεί η ΔΕΥΑΜΒ να λύσει το γρίφο αξιοποίησης των υδάτων του ενιαίου Δήμου Βόλου, που χύνονται στον Παγασητικό. Η Περιφέρεια Θεσσαλίας δεν συμπεριέλαβε στις διαχειριστικές μελέτες τη διαχείριση των νερών του Πηλίου και ο δήμαρχος κ. Σκοτινιώτης σε χθεσινή συνέντευξη Τύπου επέρριψε ευθύνες στη διεύθυνση Σχεδιασμού και Ανάπτυξης. Η παγκόσμια πρωτοτυπία του Βόλου, που δεν είναι άλλη από το να πίνουν οι κάτοικοι υποβαθμισμένο νερό και τα κτήματα να ποτίζονται με πηγαίο, θα συνεχιστεί όπως φαίνεται και τα επόμενα χρόνια καθώς στον άμεσο προγραμματισμό για την εξασφάλιση νερού περιλαμβάνεται η εξόρυξη νέων γεωτρήσεων και όχι η άμεση αξιοποίηση πηγών.
Το έλλειμμα του υδατικού ισοζυγίου για την επόμενη 30ετία εκτιμάται στα 7 εκατ. κ.μ. ετησίως, για όλες τις περιοχές του ενιαίου Δήμου Βόλου.
Με αφορμή τη συνεδρίαση της Επιτροπής Διαβούλευσης, όπου οι εκπρόσωποι 50 φορέων θα συζητήσουν τα θέματα της ύδρευσης και της αποχέτευσης, ο δήμαρχος έστειλε «μήνυμα» στην Κίνηση Πολιτών Πηλίου για το Νερό, να συμμετέχει σε έναν σοβαρό και ειλικρινή διάλογο, μακριά από γνωστές κραυγαλέες σκοπιμότητες και ξεκαθάρισε ότι το περιβαλλοντικό έγκλημα στο Πήλιο, που «επιβάλλεται» από όσους δεν θέλουν να συνδεθούν με την αποχέτευση, δεν πρόκειται να συνεχιστεί.
Ο δήμαρχος παρουσίασε χθες την εισήγηση της δημοτικής αρχής για την ορθολογική διαχείριση του νερού , την αποχέτευση και το περιβάλλον, ενώ για τα θέματα της άρδευσης, δήλωσε πως μπορεί οι κάτοικοι του Πηλίου να μην συνεργάζονται διότι έχουν παραπλανηθεί από ακραίες φωνές, αλλά θα πρέπει να γνωρίζουν πως τα στοιχεία που αφορούν σε κατοχή αγροκτημάτων και καλλιεργειών είναι γνωστά στις υπηρεσίες, ενώ η ανάληψη του έργου της άρδευσης από τη ΔΕΥΑΜΒ θα ωφελήσει 100% τους αγρότες.
Ο κ. Σκοτινιώτης στη χθεσινή συνέντευξη κινήθηκε σε 10 άξονες που αφορούν στην ολοκληρωμένη υδατική πολιτική στη συνολική λεκάνη απορροής του Δήμου Βόλου, και ένταξη όλων των δράσεων που αφορούν τον κύκλο του νερού σ’ ένα σχέδιο ορθολογικής διαχείρισης των υδάτινων πόρων, το οποίο αρχίζει από την παραγωγή και καταλήγει στην ενεργειακή αξιοποίηση, διεπόμενο από τους κανόνες της αειφορίας. Επανέλαβε για μια ακόμη φορά ότι το νερό και η αποχέτευση είναι δημόσια αγαθά και όχι εμπορεύματα ή τοπικές ιδιοκτησίες.
Τα προβλήματα
στην ποιότητα
Η κατάσταση των υδραγωγείων των νέων περιοχών που εντάχθηκαν στη ΔΕΥΑΜΒ ήταν σε γενικές γραμμές ως εξής:
* Απουσία χαρτογράφησης δικτύων, με εξαίρεση την Αγριά και την Ν. Αγχίαλο
* Εμπειρική γνώση της λειτουργίας των δικτύων
* Περιορισμένες δυνατότητες απομόνωσης κλάδων για την αντιμετώπιση ζημιών
* Ελλειμματική ή παντελής απουσία ζωνοποίησης των δικτύων ύδρευσης για τη μείωση των διαρροών
* Μη τοποθέτηση ή/και λειτουργία υδρομέτρων
* Απουσία διατάξεων απολύμανσης
* Γενικευμένη έλλειψη μέτρων υγειονομικής αναγνώρισης πηγών και υδραγωγείων
Οι παρεμβάσεις που έγιναν ή θα γίνουν για την αντιμετώπιση των ανωτέρω προβλημάτων είναι:
* Καθαρισμός και υγειονομική αναγνώριση του συνόλου των δεξαμενών και των πηγών
* Ηλεκτροδότηση Δεξαμενών
* Μελέτες έργων βελτίωσης των υδραγωγείων
Εκσυγχρονισμός Υδραγωγείου Αγριάς
Αντικατάσταση Δικτύου Μακρινίτσας και Αγίου Βλασίου
Εγκατάσταση Διατάξεων Απολύμανσης
Ένταξη του συνόλου των Υδραγωγείων στο Σύστημα Αυτοματοποίησης
Αντικατάσταση Σωληνώσεων Αγριάς, Ιωλκού και Αγίου Στεφάνου
Ανόρυξη νέων Γεωτρήσεων
Όσον αφορά το δίκτυο ύδρευσης των νέων περιοχών, η συχνότητα των βλαβών παρουσιάζει ανάγλυφα και την ποιότητα των δικτύων που παραλήφθηκαν. Συγκεκριμένα, στα περιφερειακά υδραγωγεία είχαμε 3,84 βλάβες ανά χλμ. δικτύου και ανά έτος (ή 1 βλάβη ανά 11 υδρόμετρα δικτύου και ανά έτος), ενώ στο υδραγωγείο του πολεοδομικού συγκροτήματος 1 βλάβη ανά χλμ. και ανά έτος (ή 1 βλάβη ανά 70 υδρόμετρα και ανά έτος).
Οι δαπάνες για τις επεμβάσεις στα περιφερειακά δίκτυα δεν καλύπτονται από τα βεβαιωθέντα έσοδα στις αντίστοιχες Δημοτικές Ενότητες, για το ίδιο χρονικό διάστημα. Η απόκλιση αυτή – δηλαδή η έλλειψη ανταποδοτικότητας- θα μεγεθυνθεί κατά τα δύο επόμενα χρόνια.
Υδατικό πρόβλημα
Το υδατικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή ο Βόλος, τίθεται ως εξής:
* Υπάρχει πρόβλημα λειψυδρίας, με όξυνση κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
* Το πρόβλημα αυτό επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου, καθώς από τη μια εξαντλούνται τα διαθέσιμα υδατικά αποθέματα και από την άλλη οι ανάγκες αυξάνονται.
* Η ελάττωση των αποθεμάτων οφείλεται, με τη σειρά της, σε δύο λόγους: α) ποσοτική εξάντληση των διαθεσίμων και β) ποιοτική υποβάθμιση των διαθεσίμων.
* Οι προσπάθειες εξεύρεσης νερού βρίσκουν, πολλές φορές, τοπικές αντιδράσεις στις περιοχές όπου βρίσκονται οι υδατικοί πόροι, οι οποίες μέχρι πρόσφατα ήταν εκτός των διοικητικών ορίων της ΔΕΥΑΜΒ.
* Το Π.Σ. Βόλου υδροδοτείται με μίγμα νερού γεωτρήσεων του κάμπου και της πόλης και πηγαίων νερών από το Πήλιο. Οι νεοενταγμένες περιοχές στον ενιαίο Δήμο Βόλου υδροδοτούνται άλλες με πηγαία νερά και άλλες με νερά γεωτρήσεων. Οι ορεινοί οικισμοί υδροδοτούνται με πηγές, ενώ οι παραλιακοί κυρίως με γεωτρήσεις.
* Στο Π. Σ. Βόλου υπάρχουν επίσης μεγάλες διαρροές του δικτύου που φθάνουν το 40% του παραγόμενου νερού, ενώ σε άλλους οικισμούς φθάνει το 60%.
Αχαρτογράφητη
περιοχή το Πήλιο
Η ανάπτυξη και εφαρμογή ενός κοινής αποδοχής Σχεδίου Ολοκληρωμένης και Αειφόρου Διαχείρισης Υδατικών Πόρων της Λεκάνης Διαχείρισης Δήμου Βόλου μπορεί να αποτελέσει λύση στις απαιτήσεις νερού για όλες τις ανθρώπινες χρήσεις (αρδευτικής, υδρευτικής και βιομηχανικής), ικανοποιώντας παράλληλα τις απαιτήσεις των οικοσυστημάτων σε νερό και διατηρώντας την καλή κατάσταση του περιβάλλοντος. Αυτό εξάλλου είναι και το πνεύμα της βιώσιμης διαχείρισης των νερών που εμπεριέχεται στην Οδηγία 2000/60/ΕΚ.
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος εκπόνησε πρόσφατα Σχέδιο Διαχείρισης Υδατικών Πόρων Θεσσαλίας, το οποίο έθεσε σε δημόσια διαβούλευση. Σε ό,τι αφορά την περιοχή αρμοδιότητας της ΔΕΥΑΜΒ, το Σχέδιο δεν μπορεί να θεωρηθεί ολοκληρωμένο, αφού δεν προτείνει λύσεις για το υδροδοτικό πρόβλημα του ενιαίου Δήμου Βόλου και δεν συμπεριλαμβάνει την περιοχή του Πηλίου.
Για την περιοχή του Πηλίου δεν υπάρχουν μελέτες ή δεδομένα σχετικά με μετεωρολογικά στοιχεία, επιφανειακές απορροές και υπόγειες διαδρομές υδάτων, απαιτήσεις άρδευσης, καταγεγραμμένα δίκτυα άρδευσης, κλπ, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ολοκληρωμένη εικόνα του υδατικού ισοζυγίου της περιοχής.
Τα διαθέσιμα αποθέματα νερού στα οποία η ΔΕΥΑΜΒ έχει πρόσβαση σήμερα, καλύπτουν οριακά τις απαιτήσεις παραγωγής νερού για την απρόσκοπτη υδροδότηση των δικτύων.
Για την ικανοποίηση των μελλοντικών απαιτήσεων ύδρευσης, η ΔΕΥΑΜΒ κινείται στις εξής κατευθύνσεις:
* Στην άμεση υλοποίηση έργων ενίσχυσης του εξωτερικού υδραγωγείου και δράσεων διαχείρισης της ζήτησης νερού
* στην υλοποίηση έργων αυτοματοποίησης της λειτουργίας του δικτύου για τον περιορισμό των διαρροών .
* στην εκπόνηση Σχεδίου Ολοκληρωμένης και Αειφόρου Διαχείρισης Υδατικών Πόρων της Λεκάνης Διαχείρισης Δήμου Βόλου, αξιοποιώντας μελέτες που ήδη υπάρχουν και ερευνητικές εργασίες του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και άλλων Πανεπιστημίων, το οποίο θα προτείνει συγκεκριμένα έργα υποδομών ύδρευσης και άρδευσης.
Στα πιο σημαντικά προς υλοποίηση έργα περιλαμβάνονται:
* Η κατασκευή φρεατίων σταθμών ελέγχου, συμβατικού αντικειμένου 378.000,00 €
* προμήθεια και η εγκατάσταση εξοπλισμού, προϋπολογισμού 2.996.000,00 € για τη β’ φάση της αυτοματοποίησης του δικτύου ύδρευσης και την επέκτασή του και σε άλλους οικισμούς πέραν του ΠΣ Βόλου.
Η αντικατάσταση παλαιού τροφοδοτικού αγωγού μεταφοράς νερού από τις πηγές «ΚΑΛΙΑΚΟΥΔΑ» και «ΞΗΡΑΚΙΑ», με συμβατικό αντικείμενο 3.784.000,00 € που βρίσκεται σε εξέλιξη με στόχο τη μείωση των διαρροών (1 εκ. μ3 το χρόνο), την ενίσχυση του Υδραγωγείου Βόλου και την παράλληλη κατασκευή νέου υδροηλεκτρικού σταθμού. Σημειώνεται ότι η ΔΕΥΑΜΒ έχει εξασφαλίσει ήδη άδεια παραγωγού ηλεκτρικής ενέργειας από Υ/Η Σταθμό ισχύος 750 KW, που θα κατασκευαστεί στη θέση «Μετερίζια».
Νερό…
στα αζήτητα
Οι απώλειες του δικτύου ύδρευσης (μη τιμολογούμενο νερό) του Πολεοδομικού Συγκροτήματος φθάνουν το 40%. Οι εμφανείς και οι αφανείς διαρροές του δικτύου εκτιμώνται σε 25%, ενώ το υπόλοιπο κατανέμεται σε λαθροϋδροληψία, λάθος μέτρηση των υδρομέτρων, πυροσβεστική παροχή κλπ. Το ποσοστό των διαρροών είναι υψηλό για τα διεθνή δεδομένα, γι’ αυτό και γίνονται σημαντικές προσπάθειες για τη μείωσή του (αντικαταστάσεις πεπαλαιωμένου δικτύου, αυτοματοποίηση κλπ). Έτσι, ενώ το 2001 η παραγωγή του νερού ήταν 13,7 εκατ. κ.μ. με 58.000 υδρόμετρα, το 2012 ήταν πάλι 13,7 εκατ. κ.μ. με 70.000 υδρόμετρα. Χωρίς τον περιορισμό των διαρροών, οι ανάγκες θα ήταν 17,5 εκατ. κ.μ. Η εξοικονόμηση 3,8 εκατ. κ.μ. το χρόνο οφείλεται κατ’ εκτίμηση: α) κατά το 1/3, στην ευαισθητοποίηση των πολιτών, και β) κατά τα 2/3, στον περιορισμό των διαρροών. Αν, δηλαδή, σήμερα οι διαρροές υπολογίζονται σε 40%, οι διαρροές το 2001 ήταν πολύ περισσότερες.
Στα περιφερειακά υδραγωγεία, ωστόσο, η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη, αφού σύμφωνα με εκτιμήσεις της υπηρεσίας (ακριβείς μετρήσεις δεν είναι δυνατές προς το παρόν), οι διαρροές των δικτύων φαίνεται να φθάνουν το 50 – 60 %. Για τους λόγους αυτούς είναι επιτακτική η ανάγκη αντικατάστασης των δικτύων ύδρευσης, ο εκσυγχρονισμός των εγκαταστάσεών τους (αντλιοστάσια – δεξαμενές), αλλά και η κατασκευή δικτύων σε περιοχές χωρίς καθόλου δίκτυο μέχρι σήμερα, με συνολικό κόστος, όμως, που υπερβαίνει τα 15 – 20 εκατ. ευρώ.
Ζητείται λύση
εξασφάλισης
πόσιμου νερού
Η αντίληψη που θέλει τους κατοίκους του Πολεοδομικού Συγκροτήματος να «συνωστίζονται» στις δημόσιες βρύσες με τις «στάμνες» για λίγο πηγαίο νερό, πέραν του ότι παραπέμπει σε άλλες εποχές, είναι προφανές πως πηγάζει από την άποψη ότι το νερό δεν αποτελεί δημόσιο κοινωνικό αγαθό, αλλά τοπική ιδιοκτησία, και συνεπώς το όποιο πηγαίο νερό, μπορεί να φθάνει στους κατοίκους της πόλης μόνο «κατά παραχώρηση» των τοπικών «ιδιοκτητών».
Στόχος της Επιχείρησης είναι η εξασφάλιση συνθηκών ασφαλούς υδροδότησης σε κάθε οικισμό του Δήμου, με καλής ποιότητας νερό. Όχι μέσω της εξάντλησης των φυσικών πόρων, αλλά πρωτίστως μέσω δράσεων εξοικονόμησης και μείωσης του νερού που χάνεται στα δίκτυα λόγω της κακής ποιότητας των δικτύων και της διαχείρισης των υδραγωγείων.
Βασική κατεύθυνση στην επίτευξη του παραπάνω στόχου, είναι ο διαχωρισμός των χρήσεων του νερού, για την ύδρευση, την άρδευση αλλά και το νερό ψύξης στη βιομηχανία, σε συνδυασμό με την επαναχρησιμοποίηση του επεξεργασμένου λύματος, αρχικά για τις ανάγκες άρδευσης τμημάτων του πράσινου του Πολεοδομικού Συγκροτήματος.
Ήδη το τεχνικό πρόγραμμα του 2013 προβλέπει την ανάπτυξη 80 διαφορετικών δράσεων στους τομείς ύδρευσης – αποχέτευσης – προστασίας του περιβάλλοντος, με πρόβλεψη δαπανών για το τρέχον έτος ύψους 13 εκατ. ευρώ.
Από την άποψη των ειδικότερων επιδιώξεων, πέραν των ενταγμένων στο ΕΠΠΕΡΑΑ και το ΕΣΠΑ Θεσσαλίας έργων ύδρευσης και των ενταγμένων επίσης στο ΕΠΠΕΡΑΑ έργων αποχέτευσης και προστασίας με την υλοποίηση του Τεχνικού προγράμματος του 2013, στόχος είναι: Στην αντικατάσταση δικτύων ύδρευσης που παρουσιάζουν διαρροές, προϋπολογισμού 400.000,00 € (έργο υπό κατασκευή).
* Στην ενοποίηση και συντήρηση των δύο (2) δεξαμενών ΔΕ Αγριάς, προϋπολογισμού 150.000,00 €, για την εξάλειψη των διαρροών των δεξαμενών.
* Στην εξασφάλιση εφεδρικών πηγών υδροδότησης στους οικισμούς Κάτω Λεχώνια, Πλατανίδια, Μαλάκι, Βροχιά, Σέσκλο, Γλαφυρές και στην υδροδότηση των Σερβανατών και λοιπών μικρών οικισμών που είναι εκτός δικτύου.
* Στην καταστολή των απωλειών νερού στα δίκτυα Αγριάς και Ν. Αγχιάλου, μέσω της τμηματικής αντικατάστασης και ζωνοποίησης των δικτύων, παράλληλα με την κατασκευή των δικτύων αποχέτευσης ακαθάρτων των οικισμών.
* Στην αντικατάσταση των παλαιών δικτύων ύδρευσης στη Δ.Ε. Ιωλκού και τον Άγιο Στέφανο, παράλληλα με την επικείμενη κατασκευή των δικτύων αποχέτευσης ακαθάρτων των οικισμών.
* Στην εξασφάλιση της άρδευσης και των οικολογικών ροών στον ορεινό όγκο της Μακρινίτσας, μέσω του έργου κατασκευής κλειστού αγωγού άρδευσης που θα αντικαταστήσει το σημερινό ανοιχτό, το οποίο τροφοδοτείται από τις πηγές Φλάμπουρου και Καρβουνιάρικων.
* Στην αντικατάσταση των παλαιών δικτύων ύδρευσης στον Αγ. Βλάσιο (σύντομα ολοκληρώνεται) και τη Μακρινίτσα (έχει υποβληθεί πρόταση στην Περιφέρεια).
* Στην επισκευή δικτύου υδραυλάκων, με στόχο τον περιορισμό των απωλειών στο δίκτυο διανομής άρδευσης.
* Τα επεξεργασμένα λύματα των Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων της βιομηχανίας ΕΨΑ, αντί να χύνονται στη θάλασσα, οδηγούνται με αγωγό στην ΑΓΕΤ και χρησιμοποιούνται ως νερό ψύξης, εξοικονομώντας σημαντικές ποσότητες νερού γεωτρήσεων.
* Στη μελέτη ολοκληρωμένης αξιοποίησης από τη ΔΕΥΑΜΒ των πηγών «ΣΑΝΑΤΟΡΙΟΥ» και «ΓΑΛΑΝΟΠΕΤΡΑΣ».