Στο μέγιστο το φαινόμενο αύριο με τους «Ωριωνίδες»
Τα πεφταστέρια πέφτουν σε κύματα αυτή την εβδομάδα, καθώς η Γη συναντά στην πορεία της σωματίδια σκόνης από τις ουρές δύο κομητών. Πρόκειται για τους Ωριωνίδες, κληρονομιά από το πέρασμα του κομήτη του Χάλεϊ, αλλά και τη βροχή διαττόντων που προκαλεί για πρώτη φορά η διάλυση του κομήτη του Ελένιν.
Ο μικρός κομήτης Ελένιν ήταν άγνωστος στους αστρονόμους μέχρι την αναγνώρισή του το 2010 από τον Ρώσο ερασιτέχνη αστρονόμο Λέονιντ Ελένιν. Έγινε περισσότερο γνωστός λόγω της εμπλοκής του σε ένα σενάριο για το τέλος του κόσμου, σύμφωνα με το οποίο η Γη θα καταστρεφόταν λόγω της ευθυγράμμισής της με τον Ελένιν και άλλα σώματα.
Τον περασμένο Αύγουστο, η κοσμική χιονόμπαλα, άρχισε να διαλύεται όταν χτυπήθηκε από ηλιακή καταιγίδα. Με τη θερμοκρασία του να συνεχίζει να ανεβαίνει καθώς πλησίαζε τον Ήλιο, ο κομήτης έσπασε τελικά σε μικρά κομμάτια στις 10 Σεπτεμβρίου, όπως ανέφερε στο Space.com ειδικός του προγράμματος Κοντινών στη Γη Αντικειμένων της NASA (NEO).
Η NASA εκτιμά ότι η Γη πλησίασε στην ελάχιστη απόστασή της από τα συντρίμμια του Ελένιν στις 16 Οκτωβρίου. Πιο εντυπωσιακό, αν και όχι θεαματικό, θα είναι το φαινόμενο που άφησε κληρονομιά ο κομήτης του Χάλεϊ. Όπως κάθε χρόνο αυτές τις ημέρες, σωματίδια του κομήτη βρίσκονται στην πορεία της Γης και γίνονται ορατά ως οι Ωριωνίδες.
Η βροχή ονομάζεται έτσι, επειδή τα πεφταστέρια μοιάζουν να πηγάζουν από τον αστερισμό του Ωρίωνα, ο οποίος ανατέλλει γύρω στις 11 το βράδυ στον ανατολικό ουρανό και φτάνει στο ζενίθ γύρω στις 5 τα ξημερώματα.
Το φαινόμενο θα κορυφωθεί στις 22 Οκτωβρίου, συνεχίζεται όμως για αρκετές ημέρες μετά.
Στη διάρκεια των Ωριωνίδων «βρέχει» συνήθως 20 με 25 διάττοντες την ώρα, οι οποίοι όμως δεν είναι εξαιρετικά φωτεινοί και δύσκολα γίνονται ορατοί από τις πόλεις.
Οι Ωριωνίδες θα επιστρέψουν του χρόνου, ενώ η σκόνη του Ελένιν δεν θα ξαναεμφανιστεί τα επόμενα 12.000 χρόνια.
Σύμφωνα με τον αστρονόμο Α. Χρήστου, κάθε χρόνο 20-40 χιλιάδες τόνοι υλικού εξωγήινης προέλευσης εισέρχονται στη γήινη ατμόσφαιρα. Αυτά τα μετεωροειδή εισέρχονται στην ατμόσφαιρα με ταχύτητες από 11 χλμ. έως 72 χλμ. το δευτερόλεπτο, πυρακτώνονται λόγω τριβής και εξαερώνονται συνήθως σε ύψος 80 -120 χλμ. πάνω από την επιφάνεια του πλανήτη μας. Κατά την εξαέρωσή τους αναπτύσσονται θερμοκρασίες χιλιάδων βαθμών, προκαλώντας φθορισμό κατά μήκος της τροχιάς τους και παράγοντας έτσι το φαινόμενο των διαττόντων αστέρων.
Το ίχνος της φωταύγειας ενός μεμονωμένου μετεώρου (διάττοντα ή πεφταστεριού) μπορεί να ποικίλλει από λιγότερο του ενός δευτερολέπτου έως αρκετά λεπτά σε πιο σπάνιες περιπτώσεις.
Τα μετεωροειδή, η πηγή των διαττόντων, προέρχονται είτε από κομήτες κυρίως, είτε από αστεροειδείς. Οι «βροχές» διαττόντων είναι μακρόστενα ρεύματα ύλης που απελευθερώνονται συνήθως από τον πυρήνα ενός κομήτη, καθώς πλησιάζει τον Ήλιο. Τα ρεύματα αυτά κατά περιοδικά χρονικά διαστήματα συναντώνται με την τροχιά της Γης. Ετησίως έχουμε την ευκαιρία να παρατηρήσουμε πολλές οικογένειες διαττόντων αστέρων κάθε φορά που η Γη περνάει κοντά από την τροχιά ενός κομήτη. Η σκόνη και τα άλλα υλικά που έχει αφήσει ο κομήτης καθώς περνάει από την τροχιά της Γης, πέφτουν με μεγάλη ταχύτητα στην ατμόσφαιρα της Γης και εξαερώνονται από τη θερμότητα που αναπτύσσεται λόγω τριβής, αφήνοντας έτσι φωτεινά ίχνη. Η Γη κινείται στην τροχιά της με ταχύτητα περίπου 30 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο (108.000 χιλιόμετρα την ώρα) κι έτσι οι κρούσεις γίνονται με μεγάλη σφοδρότητα. Οι βροχές των μετεώρων παίρνουν το όνομα του αστερισμού, ο οποίος βρίσκεται στην περιοχή του ουρανού στην οποία εκδηλώνονται. Έτσι έχουμε τις Ωριωνίδες, τις Αιγοκερίδες και τις Yδροχοΐδες κ.άλ.
Είσοδος μέσα στην ατμόσφαιρα
Όταν εισέρχονται στην ατμόσφαιρα οι μετεωρίτες θερμαίνονται σε μια θερμοκρασία πάνω από 1600 βαθμούς Κελσίου και φυσικά καίγονται. Οι μετεωρίτες δεν θερμαίνονται από την τριβή, όπως πιστεύεται συνήθως. Η αιτία είναι ένα φαινόμενο που λέγεται πίεση εμβολισμού. Ένας μετεωρίτης συμπιέζει τον αέρα μπροστά του. Ο αέρας θερμαίνεται και στη συνέχεια θερμαίνεται και ο μετεωρίτης. Η έντονη θερμότητα ατμοποιεί τους περισσότερους μετεωρίτες, δημιουργώντας αυτό που ονομάζουμε καλούμε διάττοντες αστέρες. (Οι περισσότεροι γίνονται ορατοί περίπου σε ένα ύψος 100 χιλιομέτρων. Μερικοί μεγάλοι μετεωρίτες διασκορπίζονται, σαν μια πιτσιλιά, προκαλώντας έτσι μια φωτεινότερη λάμψη. Αυτό είναι που ονομάζουμε βολίδα και δημιουργείται μια έκρηξη, που μπορούν συχνά να ακουστούν μέχρι και σε απόσταση 50 χιλιομέτρων. Όταν οι μετεωρίτες χτυπούν το έδαφος, ονομάζονται μετεωρίτες. Μερικοί μετεωρίτες είναι κομμάτια αστεροειδών, άλλα – κοσμική σκόνη – πετιούνται μακριά από τους κομήτες. Υπάρχει και ο μετεωροειδής που είναι ένα αντικείμενο στο διάστημα που μπορεί, εάν εισέλθει στην ατμόσφαιρά μας, να γίνει ένας μετεωρίτης.
Αποσύνθεση μετεωριτών
Η διάσπαση ενός αντικειμένου εξαρτάται από τη σύνθεση, την ταχύτητα και τη γωνία εισόδου του. Ένας γρηγορότερος μετεωρίτης με μια πλάγια γωνία εισόδου υφίσταται μεγαλύτερη πίεση. Οι μετεωρίτες που αποτελούνται από σίδηρο αντιστέκονται στην πίεση καλύτερα από αυτούς που είναι φτιαγμένοι από πέτρα. Ακόμη και ένας μετεωρίτης από σίδηρο θα διασπαστεί μόλις η ατμόσφαιρα γίνει πυκνότερη – περίπου 8 έως 10 χιλιόμετρα ψηλά. Μερικές φορές ένας μετεωρίτης εκρήγνυται επάνω από την επιφάνεια, προκαλώντας τεράστια καταστροφή από τη βίαιη έκρηξη και επόμενος πυρκαγιά. Αυτό συνέβη και το 1908 πάνω από τη Σιβηρία.