Του
Μηνά Χαραλαμπίδη,
βιολόγου
Ο διαταραγμένος νους,
Eric R. Kandel,
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Ο συγγραφέας: Ο Eric R. Kandel είναι Καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Columbia και Επικεφαλής Ερευνητής στο Ινστιτούτο Ιατρικής Howard Hughes. Το 2000 του απονεμήθηκε το Βραβείο Νομπέλ Φυσιολογίας και Ιατρικής για τις μελέτες του σχετικά με τη μάθηση και τη μνήμη. Εκτός από το Αναζητώντας τη μνήμη, που κέρδισε το βραβείο Los Angeles Times Book το 2006, είναι συγγραφέας, μεταξύ άλλων, των βιβλίων Ο διαταραγμένος νους. Ασυνήθιστες εγκεφαλικές λειτουργίες και ανθρώπινη ιδιαιτερότητα (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2023), The Age of Insight: The Quest to Understand the Unconscious in Art, Mind, and Brain, from Vienna 1900 to the Present, το οποίο κέρδισε το Βραβείο Bruno Kreisky για τη λογοτεχνία, το ανώτερο λογοτεχνικό βραβείο της Αυστρίας, και Reductionism in Art and Brain Science: Bridging the Two Cultures, ένα βιβλίο για την αφηρημένη τέχνη της Σχολής της Νέας Υόρκης. Είναι επίσης μέλος της συγγραφικής ομάδας του βιβλίου Νευροεπιστήμη και συμπεριφορά (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 1999).
Ο Eric R. Kandel, βραβευμένος με Νόμπελ για τις θεμελιώδεις έρευνές του πάνω στο πώς αποθηκεύεται η μνήμη στον εγκέφαλο, είναι ένας από τους πρωτοπόρους της σύγχρονης επιστήμης του εγκεφάλου. Το έργο του εξακολουθεί να διαμορφώνει την αντίληψή μας για το πώς λειτουργούν οι διεργασίες της μάθησης και της μνήμης, αλλά και να ανατρέπει φραγμούς που διαχωρίζουν τα πεδία των επιστημών και της τέχνης.
Σ’ αυτό το σημαντικό νέο βιβλίο του, ο Kandel, στηριζόμενος στην καινοτόμο έρευνα που διεξάγει εδώ και χρόνια, αλλά και στο έργο πολλών άλλων κορυφαίων νευροεπιστημόνων, μας προσφέρει μια ασυνήθιστη περιήγηση στα άδυτα του εγκεφάλου. Εξετάζει ένα από τα δυσκολότερα ερωτήματα που καλούμαστε να απαντήσουμε: Πώς προκύπτει, από τη φυσική ύλη του εγκεφάλου, ο νους μας -η προσωπική αίσθηση του εαυτού μας; Οι 86 δισεκατομμύρια νευρώνες του εγκεφάλου επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω συνδέσεων πολύ υψηλής ακρίβειας. Ορισμένες φορές, όμως, οι συνδέσεις αυτές απορρυθμίζονται. Οι εγκεφαλικές διεργασίες που διαμορφώνουν τον νου μας μπορούν να διαταραχθούν και, ως αποτέλεσμα, είναι δυνατόν να προκύψουν ασθένειες όπως ο αυτισμός, η κατάθλιψη, η σχιζοφρένεια, η νόσος Πάρκινσον, οι εξαρτήσεις και η διαταραχή μετατραυματικού στρες. Τούτες οι διαταραχές προκαλούν τεράστιο πόνο· μπορούν, όμως, και να αποκαλύψουν τους μυστηριώδεις τρόπους με τους οποίους ο εγκέφαλος παράγει τις πιο θεμελιώδεις εμπειρίες και ικανότητές μας – την ίδια τη φύση της ανθρώπινης υπόστασης. Οι μελέτες για τον αυτισμό ρίχνουν φως στη νευρολογική βάση των κοινωνικών μας ενστίκτων· οι έρευνες για την κατάθλιψη προσφέρουν σημαντικές πληροφορίες για τις συγκινήσεις και την ακεραιότητα του εαυτού· και οι ρηξικέλευθες εργασίες πάνω στις εξαρτήσεις έχουν οδηγήσει σε μια νέα αντίληψη για τη σχέση μεταξύ ευχαρίστησης και αυτοελέγχου.
Μελετώντας τις διαταραχές της τυπικής εγκεφαλικής λειτουργίας και εξερευνώντας πιθανούς τρόπους για τη θεραπεία τους, θα κατανοήσουμε σε μεγαλύτερο βάθος τις έννοιες της σκέψης, του συναισθήματος, της συμπεριφοράς, της μνήμης και της δημιουργικότητας. Μόνο τότε θα καταφέρουμε να δώσουμε απάντηση στο καίριο ερώτημα: Πώς, από δισεκατομμύρια νευρώνες, δημιουργείται η συνείδηση;
Τοκέι – Το εσωτερικό μας ρολόι,
Εδουάρδ Εστιβίλ, Κάρλα Εστιβίλ,
Εκδόσεις Πατάκη
Ο συγγραφέας: Ο Εδουάρδ Εστιβίλ είναι απόφοιτος της Ιατρικής, νευροφυσιολόγος, παιδίατρος και ειδικός στην Ιατρική του Ύπνου. Έχει εκπαιδευτεί ως υπνίατρος στο νοσοκομείο Henry Ford του Ντιτρόιτ. Άσκησε το επάγγελμά του επί δεκαέξι χρόνια σε δημόσια νοσοκομεία της Βαρκελώνης, όπως το Vall d’Hebron ή το Sant Joan de Deu. Επί του παρόντος, είναι διευθυντής των Κλινικών Ύπνου Εστιβίλ, πρωτοπόρων στην Ισπανία από το 1989. Διευθύνει μια ομάδα δεκαπέντε και πλέον επαγγελματιών, που είναι μοιρασμένοι στις έδρες των κλινικών στο Ινστιτούτο Quiron Dexeus, στο Γενικό Νοσοκομείο της Καταλονίας και στο νοσοκομείο Quiron de Valles. Τα τελευταία τριάντα χρόνια έχουν περάσει από τα χέρια του πάνω από εβδομήντα χιλιάδες ασθενείς. Έχει συμμετάσχει σε αμέτρητα εθνικά και διεθνή συνέδρια και έχει δημοσιεύσει άρθρα σε εκατοντάδες επιστημονικές εκδόσεις. Είναι συγγραφέας τριάντα ενός βιβλίων, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν τα «Κοιμήσου, παιδί μου» (Εκδ. Πατάκη, 2004, νέα, αναμορφωμένη έκδοση, 2014), που έχει μεταφραστεί σε είκοσι γλώσσες και έχει πουλήσει εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο, και «Μη σου κλέβουν τον ύπνο. Η Μέθοδος Εστιβίλ για την αϋπνία των ενηλίκων» (Εκδ. Πατάκη, 2015).
Η Κάρλα Εστιβίλ είναι διδάκτωρ Χημείας και φυτοθεραπεύτρια. Για το ερευνητικό της έργο στον φαρμακευτικό τομέα τής απονεμήθηκε το 2011 το βραβείο Επιστημονικής Αριστείας. Το 2012 συμμετείχε στο πρόγραμμα του Ιδρύματος Ύπνου Εστιβίλ (Fundacion Estivill Sueno) ως διευθύντρια και υπεύθυνη έρευνας. Έκτοτε υποστηρίζει την Κλινική Ύπνου Εστιβίλ (Clinica del Sueno Estivill) με προγράμματα που μελετούν την ποιότητα του ύπνου και τους κιρκάδιους ρυθμούς σε σχέση με τη σωματική απόδοση των αθλητών, καθώς και την ψυχική ευεξία και τη νοητική κατάσταση των ανθρώπων.
Χιλιάδες χρόνια πριν, ο άνθρωπος είχε αρμονική σχέση με τους φυσικούς κύκλους της ζωής. Αυτός ο δεσμός με τους ρυθμούς της φύσης εξασφάλιζε στους προγόνους μας υγεία, ενέργεια και ψυχική ευεξία.
Κι ενώ ζούμε σήμερα σε απόλυτη εξάρτηση από τον χρόνο, έχουμε αποσυνδεθεί από τη φυσική σχέση με αυτόν, δε δίνουμε σημασία στο εσωτερικό μας ρολόι, το οποίο ρυθμίζει τον χρόνο για το φαγητό, τον ύπνο, την ενέργεια αλλά και την κούραση που νιώθουμε κατά τη διάρκεια της μέρας. Αυτή η αποσύνδεση μεταφράζεται σε καρδιαγγειακά προβλήματα, μεταβολικά νοσήματα όπως ο σακχαρώδης διαβήτης ή η παχυσαρκία, ψυχικές διαταραχές, ακόμη και σε εμφάνιση συγκεκριμένων τύπων καρκίνου.
Βασισμένη στη χρονοβιολογία, η μέθοδος Τοκέι, που ανέπτυξαν ο δρ Εδουάρδ Εστιβίλ (συγγραφέας του παγκόσμιου μπεστ σέλερ «Κοιμήσου, παιδί μου») και η δρ Κάρλα Εστιβίλ, μας μαθαίνει να αφουγκραζόμαστε το σώμα μας, ώστε να επανασυνδεθούμε με τους ρυθμούς μας. Χάρη στις απλές και πρακτικές συμβουλές τους, που μπορούμε να τις εφαρμόσουμε όλοι, θα κατορθώσουμε να συγχρονίσουμε το τοκέι μας, ή το εσωτερικό μας ρολόι, προκειμένου να απολαύσουμε μια ζωή γεμάτη αισιοδοξία και υγεία.