Βιβλία με επιστημονικό ενδιαφέρον – «Η πρόβλεψη των σεισμών στην Ελλάδα» και «25 μεγάλες ιδέες»

Του
Μηνά Χαραλαμπίδη,
βιολόγου

Η πρόβλεψη των σεισμών στην Ελλάδα,
Ηρακλής Κατσαλούλης,
Ροπή

Ο συγγραφέας: Ο Ηρακλής Κατσαλούλης γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης και συνέχισε τις σπουδές του στο Διαπανεπιστημιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Ιστορία και Φιλοσοφία των Επιστημών και της Τεχνολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) και του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ). Εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή στην Ιστορία των Επιστημών στο Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του ΕΚΠΑ. Είναι μεταδιδάκτορας του ΕΚΠΑ και εργάζεται στο Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ). Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα αφορούν τις επιστημονικές διαμάχες, την πρόβλεψη στις φυσικές επιστήμες, την αλληλεπίδραση επιστήμης και πολιτικής, και τη δημόσια εικόνα της επιστήμης. Μελέτες του έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά και έχουν παρουσιαστεί σε επιστημονικά συνέδρια.
Το 1981 τρεις Έλληνες επιστήμονες, οι Παναγιώτης Βαρώτσος, Καίσαρας Αλεξόπουλος και Κωνσταντίνος Νομικός παρουσίασαν τη μέθοδο που είχαν αναπτύξει για τη βραχυπρόθεσμη πρόβλεψη σεισμών, γνωστή ως μέθοδο BAN. Αμέσως μετά τη δημοσιοποίησή της ξέσπασε σφοδρή διαμάχη στο εσωτερικό της επιστημονικής κοινότητας σχετικά με τη δυνατότητα πρόβλεψης σεισμών. Η διαμάχη δεν περιορίστηκε στους Έλληνες επιστήμονες, αλλά αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα επεισόδια της διεθνούς συζήτησης γύρω από την πρόβλεψη των σεισμών. Η αντιπαράθεση σύντομα ξεπέρασε τα όρια της επιστημονικής κοινότητας, καθώς πολλά επεισόδιά της εκτυλίχθηκαν στη δημόσια σφαίρα. Το ευρύ κοινό στην Ελλάδα παρατηρούσε για πρώτη φορά μέσω της τηλεόρασης και των εφημερίδων επιστήμονες να διαφωνούν σε έναν έντονο και φορτισμένο διάλογο.
Για ποιους λόγους όμως ξέσπασε η συγκεκριμένη διαμάχη; Δεν είναι ασυνήθιστο να εμφανίζονται διαφωνίες ανάμεσα σε επιστήμονες, αλλά δεν μετατρέπονται όλες σε διαμάχες. Ποιοι παράγοντες επηρέασαν την εξέλιξή της; Ήταν καθαρά επιστημονικοί ή μήπως έπαιξαν ρόλο και παράγοντες εκτός της επιστημονικής διαδικασίας; Τι συμβαίνει όταν η αβεβαιότητα που ενυπάρχει στην επιστημονική γνώση γίνεται ορατή στη δημόσια σφαίρα; Πώς επηρεάζεται η δημόσια εικόνα της επιστήμης; Ποια είναι η σχέση επιστήμης και πολιτικής όταν η δεύτερη πρέπει να βασιστεί στην πρώτη για τη λήψη δύσκολων αποφάσεων; Αυτά είναι ορισμένα από τα ερωτήματα που πραγματεύεται το παρόν βιβλίο ώστε να διαφωτίσει τόσο τη διαμάχη γύρω από την πρόβλεψη σεισμών στην Ελλάδα όσο και, στο μέτρο των δυνάμεών του, το ρόλο της επιστήμης στις σύγχρονες κοινωνίες.

25 μεγάλες ιδέες,
Ρόμπερτ Μάθιους,
Εκδόσεις Ενάλιος

Ο συγγραφέας: Ο Ρόμπερτ Μάθιους είναι καθηγητής στο τμήμα επιστημών του Πανεπιστημίου Aston, στο Μπέρμινγκχαμ. Έχει εκδώσει πρωτοποριακές έρευνες σε τομείς που ποικίλλουν, από την αποκωδικοποίηση μέχρι την πιθανότητα των συμπτώσεων, ενώ βραβεύτηκε με βραβείο Ig Nobel που απονέμει το περιοδικό (Annals of Impossible Research) για τις μελέτες του επάνω στον νόμο του Μέρφι, συμπεριλαμβανομένων των αιτίων που οδηγούν μια φέτα βουτυρωμένο ψωμί που πέφτει να καταλήγει σχεδόν πάντα στην πλευρά που υπάρχει το βούτυρο.
Από τη Μεγάλη Έκρηξη ώς τη Θεωρία των Πάντων, ο καθηγητής Ρόμπερτ Μάθιους μας ξεναγεί στις 25 μεγαλύτερες ιδέες της σύγχρονης επιστήμης. Μας εξηγεί πώς η θεωρία που διέψευσε τον Αϊνστάιν μπορεί κάποια ημέρα να κάνει δυνατή την τηλεμεταφορά. Πώς οι αρχές των μαθηματικών μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την διαμεσολάβηση σε συνθήκες ειρήνης, και γιατί το κλειδί της κατανόησης μερικών εκ των μεγαλυτέρων μυστηρίων του σύμπαντος μπορεί να συνδέονται με το barcode που βλέπουμε πάνω στα λαχανικά μας.
O Μάθιους αποκαλύπτει τις μεγαλύτερες προσωπικότητες στην ιστορία της επιστήμης, από τον Άλαν Τιούριν και το τεστ του στην τεχνητή νοημοσύνη, έως τον Ρίτσαρντ Ντόκινς και τον Στήβεν Χόκιν. Μας εξηγεί όρους-κλειδιά για κάθε μεγάλη ιδέα για κάθε μεγάλη ανακάλυψη…