Άρθρα

Το πολεμικό ναυτικό, οι ΗΠΑ και οι αλουμινότρατες

Του Εμμανουήλ Μάριου Οικονόμου *

Τόσο με αυτή την παρέμβαση, όσο και σε αρκετές προηγούμενες από το φιλόξενο αυτό βήμα, τονίζουμε ότι η βασική απαίτηση του Πολεμικού Ναυτικού (ΠΝ) για τις νέες φρεγάτες που επιδιώκει να προμηθευθεί είναι να διαθέτουν ικανότητες που θα δίνουν έμφαση στην αεράμυνα περιοχής (φρεγάτες τύπου Α/Α).
Αν η ναυπήγηση για το πρόγραμμα κόστους 5 δισ. ευρώ (ίσως και παραπάνω) για τις τέσσερις φρεγάτες που θα επιλεγούν ξεκινήσει το 2022, με συμμετοχή των ελληνικών ναυπηγείων, βάσει της προγενέστερης εμπειρίας, εκτιμούμε ότι το πρόγραμμα ναυπηγήσεων και των τεσσάρων σκαφών θα ολοκληρωθεί γύρω στο 2028/29.
Μέχρι την κατασκευή και παράδοση των τεσσάρων αυτών νέων φρεγατών το ΠΝ ορθώς προσανατολίζεται στο να καλύψει εν μέρει την ανάγκη για σκάφη αεράμυνας περιοχής μεγάλης ακτίνας, με μεταχειρισμένες φρεγάτες τύπου Α/Α από ναυτικά των χωρών που σχετίζονται με τις εταιρείες που θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα προμήθειας της νέας φρεγάτας (η λεγόμενη, ενδιάμεση λύση).

Δεδομένης της απόρριψης της ισπανικής πρότασης για τη φρεγάτα τύπου F110 και του ότι η γερμανική και η αγγλική πρόταση έχουν χάσει έδαφος, φαίνεται ότι στο παιχνίδι της προμήθειας εξακολουθούν να παραμένουν οι προτάσεις από τις ΗΠΑ, την Ολλανδία, τη Γαλλία και την Ιταλία.
Και επειδή δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι οι προμήθειες τέτοιων δαπανηρών οπλικών συστημάτων βρίσκονται σε άμεση σχέση με τις γεωπολιτικές εξελίξεις, θα θέλαμε να προβούμε στις ακόλουθες σκέψεις.

Καλλιεργείται από πολλούς η άποψη ότι αυτό το διάστημα οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις «βρίσκονται στο καλύτερο σημείο τους» κλπ. Φυσικά, το πλαίσιο ορθότητας ή μη μια τέτοιας άποψης διανοίγει μια ολόκληρη συζήτηση που δεν είναι της παρούσης να γίνει εδώ. Ωστόσο, αρκούμαστε στο σύντομο σχόλιο, ότι και σε άλλες ιστορικές φάσεις της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις «βρίσκονταν στο καλύτερο σημείο τους» και οι ΗΠΑ διατυμπάνιζαν ότι η «Ελλάδα ήταν / είναι σημαντικός σύμμαχος» κ.λπ.
Ωστόσο, τα τραγικά γεγονότα της Κύπρου το 1974, η κρίση του 1987 και το mea culpa του 1988 στο Νταβός, καθώς και η κρίση στα Ίμια το 1996, η συνθήκη της Μαδρίτης που ακολούθησε το 1997 και η πρόσφατη ελληνική αναδίπλωση στο θέμα της ονομασίας των Σκοπίων, μετά και από έντονες αμερικανικές και άλλες παρασκηνιακές πιέσεις δεκαετιών, δεν αφήνουν αμφιβολία για τα όρια των δυνατοτήτων που αφορούν στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις.
Πρόσφατα, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία, είδαμε μια θεαματική βελτίωση στις σχέσεις Ρωσίας και Τουρκίας, σε πολλά επίπεδα. Από την άμυνα και την ενέργεια, ως τον τουρισμό. Και παρότι τα τελευταία χρόνια η Τουρκία του Ερντογάν έφτασε στο σημείο να ακολουθεί μια λεκτική ρητορική που ξεπέρασε, σε αρκετές περιπτώσεις, και το επίπεδο του χυδαίου, στρεφόμενη εναντίον και των ΗΠΑ, είδαμε εντούτοις τις τελευταίες να αντιδρούν νωχελικά.
Στην πρόσφατη συνάντηση Ερντογάν – Μπάιντεν στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες στα μέσα Ιουνίου, καταβλήθηκε προσπάθεια επαναπροσέγγισης των δυο πλευρών. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι για τις ΗΠΑ η Τουρκία ήταν και εξακολουθεί να λογίζεται ως κράτος-κλειδί στην περιοχή.
Αν λοιπόν η Ελλάδα είναι τόσο σημαντικός στρατηγικός εταίρος για τις ΗΠΑ, δεν θα έπρεπε οι ΗΠΑ να ενισχύσουν την Ελλάδα με κάθε τρόπο;
Και φυσικά δεν εννοούμε με οπλικά συστήματα τύπου θωρακισμένων οχημάτων Μ1117 που αποσύρει ο αμερικανικός στρατός, και με τα οποία η Ελλάδα φιλοδοξεί να αντικαταστήσει μέρος των γερασμένων ΤΟΜΠ τύπου Μ113. Εννοούμε με κινήσεις όπως, λόγου χάρη, άμεση παραχώρηση μαχητικών F35 όπως αυτά τα έτοιμα από τη γραμμή παραγωγής, που δεν θα παραλάβει η Τουρκία, λόγω του ότι κατέχει τα ρωσικά S400.

Η γαλλική φρεγάτα Belharra

Είναι περίεργο που οι ΗΠΑ εμμένουν και πιέζουν στο να προμηθευθεί η Ελλάδα τις απολύτως ακατάλληλες σε ρόλο αεράμυνα περιοχής φρεγάτες MMSC όταν οι ίδιες θα αποσύρουν, όπως φαίνεται, αντίστοιχα πλοία του τύπου από το δικό τους ναυτικό, ως προβληματικά. Και επειδή αυτά τα σκάφη είναι κατασκευασμένα σε σημαντικό βαθμό από αλουμίνιο, οι «κακές γλώσσες» λένε ότι εντός των αξιολογητών του ΠΝ τα ονομάζουν «αλουμινότρατες».
Πρόσφατα το ΠΝ ζήτησε ως ενδιάμεση λύση δυο μεταχειρισμένα αντιτορπιλικά τύπου Arleign Burke που οι ΗΠΑ αποσύρουν, ως ενδιάμεση λύση μέχρι να κατασκευαστούν οι MMSC. Αυτά τα αντιτορπιλικά, έστω και γερασμένα, θα μπορούσαν να ικανοποιήσουν εν μέρει τη στόχευση του ΠΝ.
Είναι απορίας άξιο γιατί οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να παραχωρήσουν στον «στρατηγικό σύμμαχό τους» δυο αντιτορπιλικά από αυτά που αποσύρουν. Και δεν είναι επίσης γνωστό γιατί ενώ υπάρχει ήδη ο καινούργιος τύπος μιας πραγματικά αξιόλογης αμερικάνικης πρότασης, οι νέες φρεγάτες FFG(X) Constellation, οι ΗΠΑ επιμένουν στις MMSC που είναι ακατάλληλες. Ίσως γιατί οι ΗΠΑ, πιέζοντας την Ελλάδα να πάρει τις ακατάλληλες MMSC, θέλουν με αυτό τον τρόπο να κάνουν μια κίνηση «καλής θέλησης» προς την Τουρκία. Έτσι θα κερδίσουν εις διπλούν. Πρώτον θα καρπωθούν το ελληνικό κατασκευαστικό συμβόλαιο και δεύτερον, θα δείξουν στην Τουρκία ότι δεν θα επιτρέψουν στην Ελλάδα αμυντικές προμήθειες που θα μπορούσαν να μεταβάλλουν ποιοτικά το στρατιωτικό ισοζύγιο μεταξύ των δυο χωρών, με απώτερο στόχο, μια προσπάθεια να αποσπάσουν την Τουρκία από τον εναγκαλισμό της με τη Ρωσία.
Όπως γράψαμε σε άλλο πρόσφατό μας άρθρο στην «ΘΕΣΣΑΛΙΑ», η Τουρκία θα αρχίσει σταδιακά να ενσωματώνει από το 2027 και έπειτα στο οπλοστάσιό της υπερσύγχρονες φρεγάτες εγχώριας σχεδίασης, τις TF-2000, με πλήρεις ικανότητες αεράμυνας περιοχής σε μεγάλες αποστάσεις με αντιαεροπορική κάλυψη άνω των 100 χιλιομέτρων χάρη στον εγχώριας σχεδίασης πύραυλο Hisar.

Αν η Ελλάδα εξακολουθεί να θεωρεί πραγματική υποχρέωσή της να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο νότια της Κρήτης και στην Ανατολική Μεσόγειο γενικότερα, συνδράμοντας με κάποιο τρόπο και στην άμυνα του αδελφού κυπριακού κράτους, θα πρέπει να προμηθευθεί αντιστοίχως ικανά πλοία.
Ένα τέτοιο είναι η γαλλική φρεγάτα Belharra. Η εν λόγω φρεγάτα διαθέτει το πανίσχυρο ραντάρ εντοπισμού στόχων μεγάλης ακτίνας δράσης τύπου SF-500 (Sea Fire 500) ζώνης συχνοτήτων «S» το οποίο είναι και τύπου AESA (τεχνολογίας ενεργού διάταξης φάσης). Το SF-500 καλύπτει εναέριο χώρο μεγαλύτερο των 500 χιλιομέτρων για στόχους βαλλιστικών πυραύλων (όπως του τουρκικά Yildirim) ή 400 χιλιομέτρων για αεροδυναμικούς στόχους σε τόξο 360 μοιρών. Και δύναται να εξαπολύσει, μεταξύ άλλων, 16 ικανότατους πυραύλους υπερευελιξίας τύπου Aster 30 με βεληνεκές 120 χιλιόμετρα. Τέτοιες δυνατότητες φυσικά και δεν διαθέτουν οι MMSC.
H Ολλανδία επίσης προσφέρει την εξίσου ικανότατη φρεγάτα Sigma 11515 με πολύ μεγάλο πακέτο βιομηχανικής συμπαραγωγής και υπόσχεση ναυπήγησης όλων των πλοίων στην Ελλάδα.
Αντιλαμβάνεται κανείς ότι με τέσσερα πλοία όπως οι Belharra ή οι Sigma 11515, που θα αναπτυχθούν στο κεντρικό-νότιο Αιγαίο, καλύπτοντας επιπλέον Κρήτη και Μεγίστη (Καστελλόριζο), δημιουργείται ένα τεράστιο «κιβώτιο εξόντωσης» μεταξύ Νοτίου Αιγαίου-Κρήτης-Μεγίστης με επέκταση την Κύπρο, που θα ανατρέψει τους αναθεωρητικούς σχεδιασμούς της Τουρκίας.

Από κύκλους του ΠΝ βγαίνει προς τα έξω ότι η στρατιωτική ηγεσία υποστηρίζει την προμήθεια των Belharra. Είναι ιστορικό καθήκον και η ελληνική πολιτική ηγεσία, που θα αποφασίσει για την προμήθεια, να πράξει τα δέοντα.
Έχοντας υπ’ όψιν το πνεύμα της νίκης των Βαλκανικών Πολέμων να προμηθευτούμε «νέους Αβέρωφ» με γνώμονα το εθνικό συμφέρον.
Αν όχι, επιλέγοντας «αλουμινότρατες», θα υποστούμε γεωπολιτική έκλειψη στην Ανατολική Μεσόγειο, με βαρύτατες συνέπειες για το μέλλον των επόμενων γενεών του λαού μας.
Και φυσικά, θα πρέπει να το αποφύγουμε αυτό, έστω και αν δυσαρεστήσουμε, έστω και αν στο μέλλον δεν μας προσφέρεται τόσο απλόχερα, το κατά τα άλλα ανέξοδο (για τον ξένο παράγοντα) προσωνύμιο του «στρατηγικού εταίρου»!

* Ο Εμμανουήλ Μάριος Οικονόμου είναι διδάκτορας και διδάσκων του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το