Της
Μαρίας Αλμπανίδου,
νομικού MSc,
αρθρογράφου,
ποιήτριας
Καλημέρα, καλημέρα αγαπημένες και αγαπημένοι και καλή Κυριακή! Σήμερα σας έχω ένα μοναδικό μυθιστόρημα, ένα εξαιρετικό κείμενο, ένα βιβλίο τόσο ιδιαίτερο και ξεχωριστό που δεν μπορούσα να το αφήσω από τα χέρια μου καθώς το διάβαζα και το διάβασα απνευστί, ένα έργο που περιλαμβάνει υπέροχα και μοναδικά πλάσματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας και δραματουργίας, όπως την Έντα Γκάμπλερ, από το ομώνυμο θεατρικό έργο του Ερρίκου Ίψεν, την Μπλανς Ντυμπουά, την ηρωίδα στο έργο του Τέννεσσι Ουίλιαμς «Λεωφορείο ο Πόθος», τον Άμλετ, από το ομώνυμο θεατρικό έργο του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, την Αλίκη στη Χώρα των θαυμάτων του Λιούις Κάρολ, τον Γιόζεφ Κ. της «Δίκης» του Φραντς Κάφκα, τον Χάινριχ Φάουστ του «Φάουστ» του Γκαίτε και άλλους. Και αναφέρομαι φυσικά στο καινούργιο βιβλίο του συγγραφέα Αλέξη Σταμάτη «Το λευκό δωμάτιο», εκδόσεις Καστανιώτη, του Οκτωβρίου 2021.
Ας δούμε λίγα πράγματα για τον συγγραφέα για να τον γνωρίσουμε καλύτερα:
Ο Αλέξης Σταμάτης γεννήθηκε στην Αθήνα και είναι γιος του αρχιτέκτονα Κώστα Σταμάτη και της ηθοποιού Μπέτυς Αρβανίτη. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ και ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές Αρχιτεκτονικής και Κινηματογράφου στο Λονδίνο. Από το 1988 εργάστηκε ως αρχιτέκτονας σε αρχιτεκτονικό γραφείο σε διάφορα έργα στην Ελλάδα και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Έχει εκδώσει δεκαπέντε μυθιστορήματα και τριάντα ένα συνολικά βιβλία. Το πρώτο, «Ο έβδομος ελέφαντας» (1998) εκδόθηκε στη Μεγάλη Βρετανία. Το δεύτερο, «Μπαρ Φλωμπέρ» (2000) εκδόθηκε στη Μεγάλη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, τη Βουλγαρία και τη Σερβία. Έχει δημοσιεύσει έξι ποιητικές συλλογές. Το μυθιστόρημά του «Αμερικάνικη Φούγκα» εκδόθηκε το 2008 στις ΗΠΑ έχοντας κερδίσει το International Literature Award από το National Endowment for the Arts. Το μυθιστόρημά του «Βίλα Κομπρέ» ήταν υποψήφιο για το Βραβείο Αναγνωστών του ΕΚΕΒΙ (2007). Για τη δεύτερη συλλογή του, «Αρχιτεκτονική Εσωτερικών Χώρων» του απονεμήθηκε το 1994 από τον Δήμο Αθηναίων το Βραβείο Ποίησης στη μνήμη Νικηφόρου Βρεττάκου. Το παιδικό του μυθιστόρημα «Ο Άλκης και ο Λαβύρινθος» κέρδισε το Πρώτο Βραβείο του Κύκλου του Παιδικού Βιβλίου.
Ο μονόλογός του «Τελευταία Μάρθα» παρουσιάστηκε το 2004 στην Πολιτιστική Ολυμπιάδα και παίχτηκε το 2008 στο Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας σε σκηνοθεσία Βίκυς Γεωργιάδου και ερμηνεία Χρήστου Στεργιόγλου. Τα έργα του «Δακρυγόνα» και «Σκότωσε ό,τι αγαπάς» (σκηνοθεσία Άρη Τρουπάκη) παίχτηκαν το 2010 και το 2012 στο ίδιο θέατρο. Ο μονόλογός του «Μεσάνυχτα σ’ έναν τέλειο κόσμο» ανέβηκε στο Θέατρο Τέχνης το 2013 σε σκηνοθεσία Άρη Τρουπάκη. Το έργο του «Μελίσσια» έχει παρουσιαστεί στο πλαίσιο του προγράμματος «Αναγνώσεις» στο Εθνικό Θέατρο και ανέβηκε τον Μάιο του 2019 στο Εθνικό Θέατρο με πρωταγωνίστρια την Μπέτυ Αρβανίτη. Το έργο του «Innerview» παίχτηκε τον χειμώνα του 2014 στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης σε σκηνοθεσία Λίλλυς Μελεμέ. Έχει γράψει το σενάριο για την ταινία «Καταιγίδα» (σκην. Χάρης Πατραμάνης), το οποίο εγκρίθηκε από το πρόγραμμα «Ορίζοντες» του Ελληνικού Κέντρου Κινηματoγράφου.
Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στη Μεγάλη Βρετανία.
Έχει αντιπροσωπεύσει πολλές φορές την Ελλάδα σε διεθνή λογοτεχνικά συνέδρια. Τον Απρίλιο του 2013 μίλησε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο πλαίσιο της εκδήλωσης «Τέσσερις συγγραφείς του Νότου μιλούν για την κρίση». Το 2013 το μονόπρακτό του «Innerview» παίχτηκε στο Southbank Center του Λονδίνου.
Διδάσκει Δημιουργική Γραφή σε συνεργασία με διάφορους φορείς (Κολέγιο Αθηνών-Ψυχικού, Σχολή Μωραΐτη, Μουσείο Ηρακλειδών, εκδόσεις Ψυχογιός). Γράφει κριτική λογοτεχνίας στην εφημερίδα «Τα Νέα» και αρθρογραφεί στην εφημερίδα «Το Βήμα».
Σε τι αναφέρεται όμως το βιβλίο;
Η Έντα Γκάμπλερ ή αλλιώς Τέσμαν, όπως ήταν το επίθετο του συζύγου της Γιέργκεν Τέσμαν στο ομώνυμο θεατρικό έργο, γιατί όπως έγραψε ο Ίψεν «η πρόθεσή μου να δώσω αυτό το όνομα ήταν να δείξω ότι η Έντα ως προσωπικότητα πρέπει να θεωρείται περισσότερο κόρη του πατέρα της από ό,τι σύζυγος του συζύγου της» και έτσι ονομάζεται Γκάμπλερ στο έργο, οδηγείται σε μία πανσιόν σε μία ορεινή περιοχή στη μέση του πουθενά. Υπεύθυνη της πανσιόν είναι μία αυστηρή, με μικρό, τριγωνικό σαγόνι και γηραιά κυρία, η Φλώρα. Εκεί η Έντα θα βρεθεί με διάφορα άλλα πλάσματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας και δραματουργίας και θα δημιουργηθούν εξαιρετικά παράξενες καταστάσεις, ανατροπές, εξελίξεις μοναδικές ώς την τελική ρήξη και απελευθέρωση, υπέροχες εικόνες, μοναδικοί διάλογοι, αποσπάσματα από τα έργα και πολλές-πολλές ευφάνταστες και ανατρεπτικές συζητήσεις χωρίς όρια.
Η Έντα δεν μπορεί να συμβιβαστεί με τη ζωή της πανσιόν ούτε καν με τη μοίρα της έτσι όπως της την έχει ορίσει ο Νονός της, ο συγγραφέας δηλαδή του έργου. Θέλει να απελευθερωθεί. Θέλει να πάρει τη ζωή στα χέρια της, θέλει να αποδράσει από την πανσιόν, θέλει επιτέλους, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στο βιβλίο: «Αυτός ο κόσμος ήταν στερημένος από την ομορφιά, ήταν ένας κόσμος θλιβερός. Η φυγή της δεν είχε στόχο να σώσει μόνο τον εαυτό της. Θα ήταν ένα παράδειγμα για όλους. Για έναν άλλον κόσμο. Ποθούσε να βρει έναν τρόπο να τον αλλάξει, μία γλώσσα που να τον ανατρέψει, έναν τρόπο να επαναφέρει το υψηλό, το ωραίο, το σημαντικό. Ήθελε κάτι ανώτερο: Νέες μορφές, νέες αρμονίες. Για να αρχίσει κάτι καινούργιο. Όχι άλλη επανάληψη. Όχι άλλα παλιά είδωλα».
Το έργο είναι μία ποιητική αλληγορία, ένας ύμνος για τη δύναμη της γυναίκας. Κι όπως διάβασα κάπου τα 10.000 χρόνια πατριαρχίας τελειώνουν, συνθλίβονται, συντρίβονται. Kαι αναδύεται η θηλυκή αρχή, η γυναίκα-σύμβολο. Και μπορεί αυτό να διαρκέσει ώς το 2080, αλλά θα συμβεί σίγουρα. Ο Αλέξης Σταμάτης δεν έγραψε μόνο ένα μυθιστόρημα. Ταυτόχρονα έγραψε κι ένα ποίημα κι ένα θεατρικό. Κι έναν θεατρικό μονόλογο, αν θέλετε, με μια πανίσχυρη γυναίκα να παλεύει με τον εαυτό της και το περιβάλλον της για να απελευθερωθεί. Εξαίσιο!
Θα τα καταφέρει τελικά η Έντα; Δεν θα το μάθετε παρά μόνο αν διαβάσετε το βιβλίο με το εξαιρετικό και ανατρεπτικό φινάλε.
Ώς την επόμενη φορά,
Καλή σας ανάγνωση!