Εκδήλωση υποδοχής του πρωτότυπου εκθεσιακού υλικού της έκθεσης «Η Χάρτα του Ρήγα: τα δύο (συν) πρόσωπα του χάρτη», πραγματοποιήθηκε σήμερα Παρασκευή 1 Μαρτίου στις 11.00 το πρωί στον Εκθεσιακό Χώρο – Κέντρο Πολιτισμού «Ρήγα Βελεστινλή» του Δήμου, στο Βελεστίνο.
Της εκδήλωσης προηγήθηκε επίσκεψη στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου, όπου ο Δήμαρχος Ρήγα Φεραίου κ. Δημήτριος Νασίκας ο οποίος αναφέρθηκε στη μόνιμη εγκατάσταση της έκθεσης «ΡΗΓΑΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ» από τη Βιβλιοθήκη της Βουλής, καθώς και του οπτικοακουστικού υλικού από το Γραφείο Χαρτογραφικής Κληρονομιάς Θεσσαλονίκης που θα δίνει τη δυνατότητα στον επισκέπτη του εκθεσιακού χώρου να περιηγηθεί διαδραστικά στα χνάρια της ζωής του κορυφαίου του Ελληνικού διαφωτισμού Ρήγα Φεραίου.
Επίσης, ενημέρωσε ότι είναι έτοιμη η μελέτη για το Κέντρο Τεκμηρίωσης του Ρήγα η οποία θα παρουσιαστεί μέσα στο Μάρτιο.
Ακολούθησε ο χαιρετισμός του Πρύτανη του ΑΠΘ κ. Περ. Μήτκα, ο οποίος εξέφρασε χαρά και συγκίνηση ως Έλληνας και ως Βλάχος που προσέρχεται ως προσκυνητής στη γενέτειρα του Ρήγα. Για το εκθεσιακό υλικό είπε πως είναι ένα δώρο του ΑΠΘ που θα πλουτίσει τη συλλογή που κοσμεί τον Εκθεσιακό Χώρο – Κέντρο Πολιτισμού «Ρήγα Βελεστινλή».
Στη συνέχεια ο ομότιμος καθηγητής- επιμελητής της έκθεσης κ. Ευ. Λιβιεράτος παρουσίασε το περιεχόμενο του εκθεσιακού υλικού. Όπως ανέφερε-μεταξύ άλλων- οι πίνακες εστιάζουν στα άγνωστα μέχρι σήμερα τεχνικά και κατασκευαστικά θέματα της σύνταξης της Χάρτας του Ρήγα ως χάρτη, χωρίς να αποτελούν επανάληψη των γνωστών μέχρι τώρα προσεγγίσεων των ανθρωπιστικών κυρίως επιστημών.
Συγκεκριμένα, για πρώτη φορά παρουσιάζεται το άγνωστο ζήτημα των δύο κυρίως τύπων της Χάρτας, που αποκάλυψε το 2008 η ψηφιακή ανάλυση αντιτύπων της, η οποία παραπέμπει σε δύο κύριες τυπολογίες με σαφείς διαφορές στο χαρτογραφικό της περιεχόμενο, κυρίως τοπωνυμικού, αλλά και σχεδιαστικού χαρακτήρα.
Οι είκοσι πίνακες πραγματεύονται:
1. ένα συνοπτικό χρονολόγιο των σημαντικότερων γεγονότων της σύντομης ζωής του Ρήγα,
2. έναν χάρτη της Βιέννης, σύγχρονο της Χάρτας, στον οποίο έχουν σημειωθεί, έπειτα από ειδική κτηματολογική έρευνα στα αρχεία της Βιέννης, οι τοποθεσίες που σχετίζονται με την έκδοσή της,
3. τη γεωγραφική αντιστοίχηση της επιφάνειας που απεικονίζεται στη Χάρτα με προγενέστερα και μεταγενέστερα χαρτογραφικά πρότυπα,
4. τις κατασκευαστικές πρωτοτυπίες της Χάρτας ως προς τη διάταξη σε ζώνες των δώδεκα φύλλων που την αποτελούν συνολικά,
5. την παρουσίαση των προτύπων αναφοράς που χρησιμοποίησε ο Ρήγας.
Το εκθεσιακό υλικό ολοκληρώνεται με τη λεπτομερή ανάδειξη των είκοσι διαφορών που εντόπισε η έρευνα στις εκδόσεις της Χάρτας του Ρήγα και με το συγκριτικό χαρτογραφικό σχόλιο για τη σχέση της με τον πίνακα του Άνθιμου Γαζή, ο οποίος εκδόθηκε τρία χρόνια μετά τη Χάρτα, επίσης στη Βιέννη (1800).
Στόχος της έκθεσης δεν είναι η επανάληψη των γνωστών μέχρι τώρα προσεγγίσεων των ανθρωπιστικών κυρίως επιστημών, ιστορικών, φιλολογικών κ.ά., αλλά η παρουσίαση της Χάρτας ως χαρτογραφικού «τεχνικού έργου», πώς την οραματίστηκε και τη σχεδίασε ο Ρήγας και πώς οργάνωσε την τεχνικά πετυχημένη παραγωγή και εκτύπωσή της μεταξύ Βουκουρεστίου και Βιέννης.
Η έκθεση αυτή έγινε εφικτή, κυρίως χάρη στην ανάπτυξη της ψηφιακότητας και της διείσδυσής της και στις ανθρωπιστικές επιστήμες (digital humanities), εμπλουτίζοντας έτσι τις γνώσεις μας ακόμη και για ένα αντικείμενο μελετημένο εξαντλητικά όπως η Χάρτα.
Η Χάρτα με την έκθεση αυτή αναδεικνύεται ως ένα μεγαλεπήβολο σε σύλληψη και εκτέλεση έργο της τότε τεχνολογίας.
Επίσης ο κ. Λιβιεράτος είπε πως η Χάρτα είναι η μόνη με ΦΕΚ κηρυγμένη ως Εθνικό Μνημείο.
Ακόμη εξήγησε πως οι πηγές που ερευνήθηκαν για τη Χάρτα είναι πριν από το 1960 και πως η έρευνα εστίασε στον χρόνο , τον τόπο και τα γεγονότα, ενώ πρόσθεσε ότι μετά το 1798 αρχίζει η αιώρηση της Χάρτας στην ιστορία.
Επιπλέον είπε πως η Χάρτα αποτελείται από 12 φύλλα (χωρίζεται σε τέσσερις διατεταγμένες ζώνες) και περιέχει πλήθος συμβόλων και πληροφοριών και πολλά νομίσματα λόγω του επιχειρηματικού ενδιαφέροντος του Ρήγα.
Τέλος αναφέρθηκε στη συνεργασία με το Πολυτεχνείο της Βιέννης όπου εκεί εντυπωσιάστηκαν με την Χάρτα και έδειξαν έντονο ενδιαφέρον.
Στη συνέχεια οι παρευρισκόμενοι επισκέφθηκαν τον Εκθεσιακό Χώρο – Κέντρο Πολιτισμού «Ρήγα Βελεστινλή», όπου θαύμασαν τη Χάρτα και το εκθεσιακό υλικό που δωρήθηκε από το ΑΠΘ.