Στη «Θ» η σκηνοθέτιδα του ντοκιμαντέρ «Τι δεν είμαι» Tunde Skovran «Τέτοιες ιστορίες διευρύνουν τη σκέψη και τη βιοθεωρία μας»

Το Σάββατο 17 Φεβρουαρίου, ώρα 19.30, στο Πολιτιστικό Κέντρο Νέας Ιωνίας, το φεστιβάλ ντοκιμαντέρ CineDoc θα προβάλει το πολυβραβευμένο ντοκιμαντέρ «Τι δεν είμαι» («Who i am not») και θέτει ερωτήματα ταυτότητας, αποδοχής και φύλου. Για τη θεματική του ντοκιμαντέρ θα μιλήσουν στο κοινό μέσω video η σκηνοθέτιδα του ντοκιμαντέρ Tunde Skovran, καθώς και οι κ.κ. Βασιλική Βουβάκη, πρόεδρος ΔΣ της Intersex Greece και η Νικολέττα Πικραμένου, νομικός της Οργάνωσης.
Η προβολή πραγματοποιείται σε συνδιοργάνωση με τη Δ/νση Πολιτισμού του Δήμου Βόλου. Με την υποστήριξη της Intersex Greece. Για την καλύτερη εξυπηρέτηση των θεατών, αριθμημένα εισιτήρια της προβολής πωλούνται στο κατάστημα «έντεκα» – Ψηφιακές Εκτυπώσεις, από Δευτέρα έως Παρασκευή, ώρες 10.00 – 16.00.

Της
Ελένης Χρυσοπούλου,
ομάδα διοργάνωσης
CineDoc Βόλου

Η απεικόνιση των διάφυλων ατόμων γίνεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, με το συναρπαστικό και συγκινητικό ντοκιμαντέρ της Tunde Skovran, που αγγίζει το παγκόσμιο κοινό, όπως διαφαίνεται από την πορεία και τις βραβεύσεις του στα σπουδαιότερα φεστιβάλ ντοκιμαντέρ. Η ταινία εστιάζει σε δύο διάφυλα άτομα στη Ν. Αφρική με εντελώς διαμετρικές ζωές – τη φιναλίστ στα καλλιστεία Ν. Αφρικής και στέλεχος φαρμακευτικής εταιρείας Sharon-Rose και την ακτιβίστρια Dimakatso, προερχόμενη από ένα φτωχικό χωριό όπου διατηρούνται σαμανιστικές παραδόσεις και τελετές. Η απόφαση της Sharon-Rose να αποκαλύψει πως φέρει ένα επιπλέον ΧΨ χρωμόσωμα προκάλεσε μεγάλη ταραχή στην αφρικανική κοινωνία και την έκανε γνωστή στον υπόλοιπο κόσμο.
Αντίθετα, η Dimakatso έρχεται αντιμέτωπη με τον εαυτό της και την οικογένειά της, η οποία αποφάσισε εκείνη στη γέννησή της το φύλο της, υποβάλλοντάς την σε επώδυνες ιατρικές επεμβάσεις και σε έναν εγκλωβισμό ανάμεσα σε δύο φύλα, ο οποίος της δημιουργεί προβλήματα, τόσο σωματικά, όσο και κοινωνικά.
Το «Τι δεν είμαι» είναι ένα άρτια κινηματογραφημένο ντοκιμαντέρ που χρησιμοποιεί τεχνικές πέρα από εκείνες του αφηγηματικού ντοκιμαντέρ και προκαλεί οπτική απόλαυση, αλλά ταυτόχρονα αγγίζει βαθιά το συναίσθημα και συγκινεί. Η σπουδαιότητά του όμως έγκειται στο ότι ρίχνει άπλετο φως στην εμπειρία των διάφυλων ατόμων, που ακόμη είναι άγνωστη και θεωρείται ταμπού σε πολλές κοινωνίες. Η βαθύτερη κατανόηση ενός θέματος που τώρα αποκτά αναγνωρισιμότητα και η πάλη με αξιοπρέπεια και πόνο των πρωταγωνιστριών του ντοκιμαντέρ να βρουν τη θέση τους σε έναν κόσμο που ακόμη σκέφτεται και κρίνει με δίπολα, είναι λόγοι να παρακολουθήσει κάποιος αυτό το ντοκιμαντέρ που έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα του το 2023 στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και απέσπασε 3 πολύ σημαντικά βραβεία.
Με αφορμή την προβολή, η σκηνοθέτιδα του ντοκιμαντέρ Tunde Skovran, μίλησε για την ταινία που ταξίδεψε σε πάνω από 50 φεστιβάλ και κέρδισε σημαντικά βραβεία.

Τι σας οδήγησε στην ιστορία και τους πρωταγωνιστές της ταινίας σας;
Στην ιστορία οδηγήθηκα σχεδόν τυχαία. Γύριζα στη Νότια Αφρική ένα ντοκιμαντέρ για τη συμμετοχή στα αθλήματα ανάλογα με το φύλο και εκεί γνώρισα τις δύο διαφυλικές πρωταγωνίστριες – την ακτιβίστρια Dimakatso και την Sharon-Rose, που μόλις στα 25 της είχε μάθει πως είναι διάφυλη και προσπαθούσε να ανακαλύψει την ταυτότητά της.

Γνωρίζατε από πριν για το θέμα των διάφυλων ατόμων;
Γνώριζα μόνο ότι ήταν ζήτημα ανατομίας – ότι κάποιοι άνθρωποι, περίπου το 2% του παγκόσμιου πληθυσμού, γεννιούνται με ένα παραπάνω ζευγάρι χρωμοσώματα, αλλά δεν το είχα συνδέσει ώς τότε με τα ζητήματα της ταυτότητας και αποδοχής φύλου. Όταν το συνειδητοποίησα, αποφάσισα να κάνω μια ταινία που προκαλεί τις κοινωνικές προσδοκίες και τα στερεότυπα σχετικά με το φύλο και τη σχέση με το σώμα μας, καθώς συνειδητοποίησα ότι τέτοιου είδους ιστορίες μας βγάζουν από την άνεσή μας και μας ωθούν να διευρύνουμε τη σκέψη και τη βιοθεωρία μας. Οι ιστορίες των πρωταγωνιστριών της ταινίας κατορθώνουν να φτάσουν τόσο στην καρδιά, όσο και στο μυαλό των θεατών. Η επιτυχία του ντοκιμαντέρ στα μεγάλα φεστιβάλ όλου του κόσμου έδειξε πως το θέμα αφορά το παγκόσμιο κοινό, ανεξαρτήτου ηλικίας και καταγωγής.

Η κάμερα συλλαμβάνει αβίαστα και με ειλικρίνεια τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τη ζωή των πρωταγωνιστριών σας. Πώς κατορθώσατε κάτι τόσο δύσκολο;
Πράγματι ήταν ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα να κερδίσω την αποδοχή και εμπιστοσύνη τους. Δούλεψα μαζί τους για πέντε χρόνια. Τα πρώτα τρία χρόνια δεν έκανα καμία λήψη, μόνο είχα στραμμένη πάνω τους την κάμερα κλειστή. Μόνο όταν βρήκαμε έναν κοινό κώδικα επικοινωνίας μεταξύ μας, δέχθηκαν οι ίδιες και οι οικογένειές τους να κινηματογραφήσω. Για να το πετύχω αυτό έκανα κάτι που δεν είχαν ξανακάνει οι σκηνοθέτες ντοκιμαντέρ. Αντί να παρατηρώ από απόσταση, δουλέψαμε όλοι μαζί με ψυχοθεραπευτές (το σοκ, η απόρριψη και ο θυμός είναι πολύ συνήθη στα διάφυλα άτομα) και μιλούσαμε για ατέλειωτες ώρες, ώσπου να ενσωματωθώ στην καθημερινότητά τους και να περνάω με την κάμερα απαρατήρητη. Ωστόσο, η οικογένεια της Sharon-Rose δε δέχθηκε να βγει στην κάμερα.

Όλο το κινηματογραφικό ταξίδι ήταν μια διαδικασία ενδοσκόπησης, εξερεύνησης και αποδοχής για τις ηρωίδες της ταινίας. Τι αποκομίσατε εσείς από αυτήν εμπειρία και τι επιθυμείτε να έχει μάθει το κοινό μετά την προβολή;
Για μένα αυτή ήταν η πρώτη μου ταινία, καθώς προέρχομαι ως ηθοποιός από τον χώρο του θεάτρου. Συνεπώς απέκτησα όλες τις δεξιότητες που πρέπει να έχει ένας σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ, ανάμεσα στις οποίες η ανθεκτικότητα και η ευελιξία, καθώς οι δυσκολίες στο συγκεκριμένο κινηματογραφικό είδος είναι αμέτρητες. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση της Ν. Αφρικής μας έδιωξε από τη χώρα, όταν εμφανίστηκε η παραλλαγή Όμικρον, γιατί θα έκλειναν τα σύνορα. Όπως εγώ, επιθυμώ και το κοινό της ταινίας, αρχικά να ενημερωθεί για το πιο σιωπηλό και παραμελημένο τμήμα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, κυρίως όμως να προβληματιστεί για θέματα όπως ταυτότητα, στερεότυπα, υπομονή και επιμονή, αγάπη άνευ όρων του εαυτού και των άλλων, συμπερίληψη.