Προαθλητικός Έλεγχος: Διασφαλίζοντας την υγεία των παιδιών μας

Βασίλειος Σταύρου, BSc MSc PhD©, Εργοφυσιολόγος
Κάθε παιδί πριν την έναρξη οποιασδήποτε αθλητικής δραστηριότητας θα πρέπει απαραιτήτως να υποβάλλεται σε προαθλητικό έλεγχο. Ο έλεγχος αυτός δεν σημαίνει ότι θα αποτρέψει ένα παιδί που έχει διαγνωστεί με πρόβλημα στην υγεία του να απέχει από την άθληση, αντίθετα θα πρέπει να γνωρίζει το ίδιο, ο γονιός και ο προπονητής την «αδυναμία» ώστε να προστατευτεί κάνοντας ειδική γυμναστική. Ο προληπτικός έλεγχος είναι μια πρακτική που εφαρμόζεται μαζικά σε παλαιούς και νέους αθλητές, εδώ και πολλές δεκαετίες, σε χώρες του εξωτερικού. Αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας είναι να μειώνονται οι αιφνίδιοι θάνατοι από υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, μία νόσο που αποτελεί το πρώτο σε συχνότητα αίτιο αιφνίδιου θανάτου σε αθλητές κάτω των 35 ετών. Η μέθοδος και οι εξετάσεις που απαιτούνται για τον έλεγχο των νέων αθλούμενων ώστε να διασφαλιστεί ότι η άσκηση δεν θα είναι επιβλαβής για την υγεία τους είναι οι εξής
Καρδιολογικός έλεγχος
Ο καρδιολογικός έλεγχος στα παιδιά είναι πολύ σημαντικός, γιατί παρ’ όλο που τα παιδιά αποτελούν μια πληθυσμιακή ομάδα όπου οι καρδιαγγειακές παθήσεις εμφανίζονται σε πολύ χαμηλή συχνότητα, εν τούτοις η τυχόν ύπαρξής τους έχει τεράστιο οικογενειακό και κοινωνικό αντίκτυπο. Το 70% των αιφνίδιων θανάτων οφείλεται σε καρδιακά αίτια, στο 48% προϋπήρχαν συμπτώματα ενώ στο 22% υπήρχε ιστορικό αιφνίδιου θανάτου στην οικογένεια. Μέσα από τον καρδιολογικό έλεγχο γίνεται λήψη ιστορικού τόσο ατομικό όσο και οικογενειακό ιστορικό και των δύο γονέων, κλινική εξέταση, καταγραφή ηλεκτροκαρδιογραφήματος και υπερηχοκαρδιογραφική εξέταση.
Αναπνευστικός έλεγχος
Συχνή αιτία της μειωμένης απόδοσης αλλά και της διακοπής της άσκησης είναι το ασκησιογενές άσθμα που εμφανίζεται συνήθως μετά από έντονη άσκηση και χαρακτηρίζεται από πόνο στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή, βήχα και σφύριγμα της αναπνοής. Η συχνότητα του άσθματος κατά την κόπωση κυμαίνεται μεταξύ 12-15%. Ένα ποσοστό 90% των πασχόντων από άσθμα, παρουσιάζουν και άσθμα κατά την άσκηση, ενώ 35-45% των ατόμων με αλλεργική ρινίτιδα, χωρίς διαγνωσμένο άσθμα, παρουσιάζουν ασκησιογενές άσθμα. H συχνότητα ανάμεσα στους επαγγελματίες αθλητές κυμαίνεται μεταξύ 4-10%. Ο λειτουργικός έλεγχος της αναπνοής αποτελείται από τη σπιρομέτρηση και μας επιτρέπει να δούμε πιθανές μεταβολές μετά την άσκηση.
Ορθοπεδική εξέταση
Η ορθοπεδική εξέταση περιλαμβάνει αναλυτική εξέταση κινητικού συστήματος (π.χ. γόνατο, ποδοκνημική, σπονδυλική στήλη κ.ά), την αναγνώριση ανατομικών ιδιαιτεροτήτων όπως έλεγχος για κύφωση, σκολίωση, αυξημένη λόρδωση κ.ά., την ελαστικότητα και το εύρος κίνησης των αρθρώσεων, τη μέτρηση της δύναμης σε άνω και κάτω άκρα καθώς και τη καταγραφή των σωματομετρικών χαρακτηριστικών στοιχείων.
Εργοσπιρομετρικός έλεγχος
Η εργοσπιρομετρία (καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κοπώσεως), είναι μία εξέταση μέσα από την οποία συλλέγουμε πληροφορίες για τη λειτουργία όχι μόνο της καρδιάς και των πνευμόνων, αλλά και για το σύνολο του οργανισμού, τόσο κατά την ηρεμία αλλά κυρίως κατά την άσκηση. Σε έναν πλήρη εργοσπιρομετρικό έλεγχο καταγράφεται η μέτρηση μεταβολικών παραμέτρων κατά την άσκηση όπως κατανάλωση οξυγόνου και αποβολή διοξειδίου του άνθρακος, ο αναερόβιος ουδός και ο κατά λεπτό εκπνεόμενος όγκος αέρα, το αναπνευστικό πηλίκο, η καρδιακή συχνότητα, περιλαμβάνει οξυμετρία προ κατά και μετά τη δοκιμασία, ενώ υπάρχει συνεχής καταγραφή του ηλεκτροκαρδιογραφήματος Επιπλέον, καταγράφεται η αρτηριακή πίεση, ενώ γίνεται και σπιρομέτρηση.

Εργαστήριο Εργοσπιρομετρίας
Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική Λάρισας