Δεσμώτες των εθισμών μας

Της Χαράς Ζήκα
Χημικού, MSc,
Δρ Φαρμακευτικής

Όλοι έχουμε βιώσει κάποια απώλεια στη ζωή μας και το βέβαιο είναι ότι θα ξαναβιώσουμε.  Όταν λέμε απώλεια δεν εννοούμε μόνο τον θάνατο ενός αγαπημένου ανθρώπου αλλά ένα γάμο, μια σχέση, ένα σπίτι που χάσαμε, μια δουλειά από την οποία μας απέλυσαν, ένα όνειρο που διαπιστώσαμε πως δε θα γίνει ποτέ πραγματικότητα, την τρυφερότητα που ποτέ δε λάβαμε από τη μάνα ή τον πατέρα αλλά κι άλλες πολλές εμπειρίες, που δεν τις χαρακτηρίζουμε στο μυαλό μας ως απώλειες.

Ως παιδιά αντιλαμβανόμαστε και ερμηνεύουμε τον κόσμο διαφορετικά. Τα τραύματα που δημιουργούνται από τις απώλειες, τα οποία κουβαλάμε και στην ενήλικη ζωή, παραλληλίζονται με «τέρατα» που κλειδώνουμε βαθιά μέσα μας. Τα «τέρατα» αυτά τρέφονται από τις απώλειες που βιώνουμε ως ενήλικες και γίνονται όλο και πιο επιθετικά. Ακούμε κάποιες φορές το ουρλιαχτό τους αλλά δε θυμόμαστε τι είναι και από πού προέρχεται αυτή η τρομακτική ηχώ.  Κι αναγκαζόμαστε να πολεμάμε συνεχώς μέσα στο «μικρό τσαντίρι του κορμιού μας, σε μια μικρή παλαίστρα», όπως αναφέρει ο Καζαντζάκης.

Ο καθένας βιώνει διαφορετικά τα οδυνηρά συναισθήματα. Άλλοι πέφτουν σε κατάθλιψη, άλλοι νιώθουν ότι παραλύουν και δεν μπορούν να κάνουν τίποτα και άλλοι στρέφονται στις καταχρήσεις, με αρκετούς να εθίζονται. Και φυσικά δεν αναφέρομαι μόνο στο αλκοόλ και στα ναρκωτικά. Εθισμός είναι το τσιγάρο, το φαγητό, τα τυχερά παιχνίδια, η τηλεόραση, τα ψώνια, τα βιντεοπαιχνίδια, η κλεπτομανία, η πυρομανία, το σεξ, η εργασία ακόμη και η υπερβολική γυμναστική αλλά και κάθε δραστηριότητα που από ευχαρίστηση γίνεται ανάγκη. Κάποιοι καταφέρνουν να σταματήσουν μια εθιστική συμπεριφορά και τότε εμφανίζεται μια άλλη, έρχεται ύπουλα σαν καινούρια φίλη, για να κάνει το άτομο και πάλι δεσμώτη.

Τα άτομα που εθίζονται νιώθουν ότι τίποτα άλλο δεν μπορεί να τους βοηθήσει να απαλύνει τον πόνο τους ώστε να νιώσουν καλύτερα εκτός από την επανάληψη της συγκεκριμένης συμπεριφοράς. Πιστεύεται ότι η μανιώδης αναζήτηση της ηδονής οφείλεται σε κάποιες αλλοιώσεις του επικλινούς πυρήνα, μιας δομής στο βάθος του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη δημιουργία αισθημάτων ευχαρίστησης.

Η αναγνώριση της εθιστικής συμπεριφοράς είναι το πρώτο βήμα για όποιον αποφασίσει  να αντιμετωπίσει τα «τέρατα» που κρύβει μέσα του και να τα ημερέψει. Η καθημερινή επίγνωση των συναισθημάτων, ο έλεγχος του στρες με την αναπνοή, η αναζήτηση της πηγής του τραυματικού ερεθίσματος στο παρελθόν που δημιουργεί τη σημερινή συμπεριφορά μας και η απόλυτη πειθαρχία θα αφήσουν νηστικά τα «τέρατα» που εμείς δημιουργήσαμε και φυλακίσαμε μέσα μας τόσα χρόνια. Έτσι δε θα έχουν άλλη διέξοδο από το να μας εγκαταλείψουν για πάντα και να ζήσουμε τη ζωή που πάντα ονειρευόμασταν!