Πολιτισμός – φροντίδα – σχολείο

Της
Σοφίας Μαυρουδή,
Νοσηλεύτριας του Ειδικού
Δημοτικού Σχολείου Αγριάς,
MSc Ψυχικής Υγείας

Σύμφωνα με την ανθρωπολόγο Μάργκαρετ Μιντ, το αρχαιότερο σημάδι πολιτισμού αποτελεί η εύρεση ενός μηριαίου οστού 15.000 ετών που είχε σπάσει και έπειτα συγκολληθεί. Δεν αναφέρεται λοιπόν σε κάποιο τεχνούργημα ή εργαλείο, αλλά στην παροχή φροντίδας στον συνάνθρωπο, καθώς για την ανθρωπολόγο αυτή ένα μηριαίο οστό που έχει θεραπευθεί είναι απόδειξη ότι κάποιος αφιέρωσε χρόνο για να μείνει στο πλάι αυτού που έπεσε, έδεσε την πληγή, τον μετέφερε σε ασφαλές μέρος, τον τάισε και τον φρόντισε μέχρι να αναρρώσει. Γι’ αυτό, το σημείο στο οποίο αρχίζει ο πολιτισμός είναι πρωτίστως η παροχή βοήθειας και περίθαλψης στα μέλη της κοινωνίας που έχουν ανάγκη. Αν θελήσουμε να προεκτείνουμε την τοποθέτηση αυτή της Μιντ, οφείλουμε να αναλογιστούμε τον βαθμό πολιτισμού και κατ’ επέκταση το είδος της φροντίδας που παρέχουμε σε ένα ειδικό σχολείο για παιδιά με αναπηρία. Τι πραγματικά χρειάζεται ένα παιδί με αναπηρία για να είναι καλά στο σχολείο; Τι μπορούν να κάνουν οι θεραπευτές και δάσκαλοι για να προωθήσουν την ψυχική υγεία και τις δεξιότητες των μαθητών τους; Με το τρίπτυχο που μας απασχολεί, Πολιτισμός – Φροντίδα – Σχολείο και έχοντας την πεποίθηση ότι η φροντίδα σε μαθητές Ειδικού Σχολείου δεν περιορίζεται στην αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας τους, αλλά περιλαμβάνει και την προαγωγή της ψυχικής τους υγείας, οργανώσαμε την παρακάτω δράση: Μαθητές/τριες, δασκάλες/οι και θεραπεύτριες του Ειδικού Δ.Σ. Αγριάς συμμετείχαμε σε βιωματικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Ανθοκομικού Συνεταιρισμού Ατόμων με Αναπηρία «Ηλιοτρόπια» στα Κήπια Αγίου Γεωργίου. Κύριο στόχο αποτέλεσε η προαγωγή της ψυχικής υγείας μέσα από την επαφή με αρωματικά βότανα και άνθη σε έναν βοτανόκηπο απαράμιλλης ομορφιάς, αλλά και η γνώση γι’ αυτά. Επίσης η αισθητική του χώρου και η παρουσία έργων σύγχρονης τέχνης, γλυπτών και ξυλόγλυπτων αποτέλεσαν πολύτιμα ερεθίσματα για την εικαστική μας αγωγή. Στην αρχή, ως καλωσόρισμα, αφήσαμε ένα τραγούδι να μας αγκαλιάσει και στη συνέχεια φυτέψαμε βότανα του τόπου μας: Θυμάρι, ρίγανη, λεβάντα, δεντρολίβανο, φασκόμηλο. Κάθε παιδί φύτεψε σε γλαστράκι το βότανο που του άρεσε, το πότισε και στο τέλος το πήρε μαζί του για να το φροντίσει στο σπίτι και να έχει τη δυνατότητα να παρατηρεί την ανάπτυξή του. Κατόπιν, περιηγηθήκαμε στον βοτανόκηπο όπου ένα άτομο του συνεταιρισμού μάς ξενάγησε στα βότανα και μας ενημέρωσε για τη θεραπευτική τους δράση. Γύρω μας υπήρχαν υπέροχα γλυπτά που προσέδιδαν στον φυσικό χώρο μια αίσθηση αρμονίας και γαλήνης. Τέλος, χειροτεχνήσαμε στο μεγάλο τραπέζι του θερμοκηπίου χάρτινα λουλούδια που επίσης πήραν τα παιδιά μαζί τους φεύγοντας. Έχει φανεί μέσα από μελέτες και έρευνες ότι η επαφή του ανθρώπου με τη φύση έχει θεραπευτική και ευεργετική δράση. Οι θετικές επιδράσεις που δημιουργούνται περιλαμβάνουν τη χαλάρωση, την απόκτηση εμπειριών, τη μείωση του άγχους και της κατάθλιψης, τη βελτίωση του ύπνου, την ενίσχυση της ανοσιακής λειτουργίας, την αύξηση της συγκέντρωσης και της προσοχής. Οι περιβαλλοντικές δραστηριότητες στον ελαιώνα του σχολείου μας, αλλά και έξω από αυτόν, στην κοινότητα, αναδεικνύουν μόνο οφέλη για την συνολική υγεία και ευημερία των μαθητών. Έχουμε παρατηρήσει ότι η επαφή με τη φύση ενεργοποιεί τις αισθήσεις, δρα ανακουφιστικά, γινόμαστε όλοι μας πιο δεκτικοί στη μάθηση και στην επικοινωνία. Η κίνηση, η διαρκής μεταβολή του σώματος στον χώρο και τον χρόνο, αλλά και η εσωτερική κίνηση, η συν(γ)κίνηση είναι καθοριστικοί παράγοντες για την ψυχική υγεία.
– «Πού ήρθαμε, κυρία;» ρώτησε ένας μικρός μαθητής.
– «Στον Παράδεισο» απάντησε η κυρία Νικολέτα από τον Συνεταιρισμό «Ηλιοτρόπια».
– «Έχει και ζωάκια εδώ;» ρώτησε μία μικρή μαθήτρια.
– «Κυρία, εγώ θέλω να μαζέψω λουλούδια. Μπορώ να κόψω αυτά;».
– «Μμμμ… μυρίζει ωραία εδώ!».
Η φύση, το περιβάλλον, ο κόσμος γύρω μας, είναι ο χώρος που ζούμε και θα ζήσουν τα παιδιά στο μέλλον! Στο ίδιο μήκος κύματος, λοιπόν, θα είναι και οι επόμενες ευεργετικές δράσεις: Επίσκεψη σε φάρμα και πεζοπορία στο Πήλιο! Γιατί τα παιδιά μάς δείχνουν τον δρόμο. Γιατί η γνώση είναι εκεί έξω και τα παιδιά πρέπει να την ανακαλύψουν. Είναι δική τους και είναι υποχρέωση του σχολείου να τους βοηθήσει να τη βρουν!