Piazza della Signoria – Ένα υπαίθριο μουσείο στην καρδιά της Φλωρεντίας

Της Άννας Μαρίας Κουτσιρίμπα – Σεμιλιέτωφ,
φιλολόγου – συγγραφέα*

Συνεχίζουμε την περιήγησή μας στη Φλωρεντία με την Piazza della Signoria, που είναι γεμάτη με γλυπτά από τους διασημότερους καλλιτέχνες της Αναγέννησης. Αποτελεί ένα ολόκληρο μουσείο τέχνης. Είναι το κέντρο της ζωής, ένα σημείο συνάντησης για ντόπιους και τουρίστες. Αρχικά οι Μέδικοι ήταν απρόθυμοι να φιλοξενήσουν τα αγάλματα έξω από το Παλάτι Βέκιο, από φόβο ότι οι αντίπαλοί τους θα έβρισκαν λόγια εναντίον τους. Όμως καθώς η δύναμή τους μεγάλωνε άρχισαν να αισθάνονται άνετοι με την άσκηση της εξουσίας και μετέτρεψαν τον χώρο έξω από το παλάτι σε υπαίθριο μουσείο.

Το πρώτο άγαλμα που τοποθετήθηκε ήταν το Marzocco του Donatello, ένα γκρι λιοντάρι. Το πόδι του είναι σε μια ασπίδα με ένα κόκκινο λουλούδι σε λευκό φόντο. Αυτή είναι η σημαία της Φλωρεντίας και το σύμβολο της πολιτοφυλακής. Το αρχικό λιοντάρι για ευνόητους λόγους βρίσκεται στο Μουσείο Bergello.
To δεύτερο άγαλμα που τοποθετήθηκε στην πλατεία ήταν του Ντονατέλο και απεικονίζει μια βιβλική σκηνή από την Παλαιά Διαθήκη, την ιστορία της Ιουδίθ και του Ολοφέρνη. Η γυναίκα με το σπαθί υψωμένο αποκεφαλίζει έναν πολέμαρχο που πολιορκεί την πόλη της στο Ισραήλ.

Το επιβλητικό Παλάτι Βέκιο που δεσπόζει στην πλατεία άρχισε να χτίζεται τον 13ο αιώνα με τετράγωνες πέτρες που μαρτυρούσαν τη δύναμη του Δήμου. Πάνω από τις επάλξεις υψώνεται ένας πύργος ύψους 94 μέτρων. Χαρακτηριστικό το ρολόι και πάνω διακρίνουμε το παράθυρο του κελιού όπου τον 15ο αιώνα χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή για τον Κόζιμο Ι. Κάτω από τις επάλξεις οι θυρεοί που συνδέονται με την πολιτική ζωή του Δήμου. Υπήρξε και κατοικία του Κόζιμο. Μπορούμε να επισκεφτούμε την Αίθουσα των Πεντακοσίων όπου βρίσκεται η Νίκη του Μιχαήλ Άγγελου. Χαρακτηριστική η αυλή με τις τοιχογραφίες και στο κέντρο ένας πίδακας με ένα φτερωτό χάλκινο παιδί, αντίγραφο, καθώς το πρωτότυπο βρίσκεται στο εσωτερικό του κτιρίου. Αποτελούσε την έδρα της κυβέρνησης για επτά αιώνες και σήμερα στεγάζεται το Δημαρχείο. Βέκιο σημαίνει γέρικο, παλιό και όταν η Φλωρεντία το 1865 ήταν η πρωτεύουσα της Ιταλίας στέγαζε το υπουργείο Εξωτερικών και τη Βουλή. Και η πλατεία ήταν ο τόπος δημοσίων θεαμάτων και πολιτικών συγκεντρώσεων.

Δίπλα στην κεντρική είσοδο θα θαυμάσουμε τα αγάλματα του Ηρακλή, έργο του Μπαντινέλλι και το αντίγραφο άγαλμα του Δαβίδ, έργου του Μιχαήλ Άγγελου, όπου στέκονται σαν φρουροί. Το άγαλμα του Δαβίδ θεωρείται η ενσάρκωση της ανδρικής ομορφιάς και τελειότητας. Αρχικά είχαν σκοπό να τοποθετήσουν το άγαλμα σε μια κόγχη στον καθεδρικό ναό, αλλά αποφάσισαν ότι το άγαλμα ήταν πολύ όμορφο για να κοσμεί το εσωτερικό μιας εκκλησίας και έτσι το τοποθέτησαν στην είσοδο του παλατιού. Ο Δαβίδ είναι ο ήρωας που με μια σφεντόνα αντιμετωπίζει τον τεράστιο Γολιάθ, κερδίζει τη μάχη και σώζει το Ισραήλ. Από τα τέλη του 19ου αιώνα το πρωτότυπο άγαλμα βρίσκεται στην γκαλερί της Ακαδημίας.
Στη γωνία του παλατιού ξεχωρίζει το Σιντριβάνι του Ποσειδώνα που προκαλεί τα βλέμματα των περαστικών. Φιλοτεχνήθηκε για να γιορτάσει έναν γάμο της οικογένειας των Μεδίκων. Είναι έργο του Αμανάτι και συμβολίζει τις φιλοδοξίες του Κόσιμου Α’ που ήθελε να μετατρέψει τη Φλωρεντία σε μεγάλη ναυτική δύναμη. Ο Αμανάτι, που ήταν μαθητής του Μιχαήλ Άγγελου, το δημιούργησε με λευκό μάρμαρο. Πλαισιώνεται από σατύρους και θαλάσσιες θεότητες, χάλκινα αγάλματα, έργα του Τζιανμπολόνια. Ούτε αυτό το μνημείο βρήκε την ανταπόκριση που περίμεναν και το βανδάλησαν. Τότε τοποθετήθηκε μια πινακίδα στην πλατεία που ανέφερε πως όσοι βεβηλώνουν το άγαλμα θα τους επιβάλλεται πρόστιμο. Η πλάκα αυτή δεν αφαιρέθηκε ποτέ.

Έργο του ίδιου καλλιτέχνη και το έφιππο άγαλμα του Μεγάλου Δούκα Κόζιμο Ι’ των Μεδίκων, όπου ο Μεγάλος Δούκας χειρίζεται το άλογο, όπως κυβερνά το κράτος του. Αποτελεί, όπως θεωρείται, απομίμηση του αγάλματος του Μάρκου Αυρήλιου της Ρώμης. Στη βάση του μνημείου υπάρχει μια ανάγλυφη σκηνή που απεικονίζει τη ζωή του και βρίσκεται στην άλλη πλευρά της πλατείας.

Μια βασική στιγμή στην ιστορία της πόλης ήταν όταν ο Δομινικανός ιεροκήρυκας Girolamo Savonarola, ο οποίος έλεγε στους κατοίκους πως πλησίαζε η Αποκάλυψη. Όταν ο Κάρολος Ζ’ της Γαλλίας εισέβαλε στην πόλη οι πολίτες θεώρησαν τα κηρύγματά του προφητικά και καθώς δεν έβλεπε με καλό μάτι τα γυμνά αγάλματα της Φλωρεντίας γιατί αντιπροσώπευαν την Αμαρτία, δυστυχώς κατέστρεψε αρκετά από αυτά που βρίσκονταν στην πλατεία.

Συνεχίζεται…

*Οι φωτογραφίες είναι του Μιλτιάδη και του Γιώργου Σεμιλιέτωφ.